Page 81 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

ZNAČAJ DIJABETES MELITUSA U

STOMATOLOŠKOJ PRAKSI

THE IMPORTANCE OF DIABETES

MELLITUS IN DENTAL PRACTICE

Nina Dimitrijević Jovanović
1
Hristina Ugrinović Ključne riječi: dijabetes melitus, oralne manifestacije
2
Radomir Mitić dijabetesa, stomatološke intervencije, akutne
3
Nevena Kalezić 4, 5 komplikacije dijabetesa, terapija akutnih komplikacija
1 Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija dijabetesa
2 Klinika za kardiohirurgiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd,
Srbija
3 Opšta bolnica Leskovac, Leskovac, Srbija
4 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija Uvod
5 Klinika za endokrinu hirurgiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Dijabetes melitus (Diabetes mellitus, DM) je metaboličko
Beograd, Srbija
oboljenje nastalo zbog nedovoljne produkcije insulina u
pankreasu (DM tip 1) ili neadekvatne utilizacije insulina na
Korespondencija sa autorom: periferiji (DM tip 2) ili kombinacijom oba mehanizma . Mno-
1
Ass. dr sci. Nina Dimitrijević Jovanović ge supstance različito utiču na sekreciju insulina, pa mogu
dovesti do značajnog disbalansa nivoa glikemije, čak i do
Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Rankeova 4, hipo (hiper) glikemijskih kriza. Glavni stimulatori sekrecije
Beograd, Srbija insulina su glukoza i fruktoza, a ostali stimulatori su ami-
dr.nina.dimitrijevic@gmail.com nokiseline, hormoni gastrointestinalnog trakta (gastrin,
holecistokinin, sekretin, inkretini), acetil-holin i neki lijeko-
vi (agonisti β-adrenergičkih receptora). Najvažniji inhibitori
sekrecije su stres-hormoni (tzv. kontraregulatorni hormoni),
Sažetak gdje spadaju kateholamini (epinefrin i norepinefrin), korti-
zol, hormon rasta i glukagon. Citokini, kao i neki lijekovi (na
U ovom radu prikazane su osnovne karakteristike primjer agonisti α-adrenergičkih receptora, glukokortikoidi
dijabetes melitusa, oboljenja od koga boluje oko 10% i dr.) takođe inhibiraju sekreciju insulina .
2
stanovništva, sa tendencijom daljeg rasta. Poseban
Normalna vrijednost glikemije je 3,5-6,0 mmol/L, a gli-
fokus je na oralnim manifestacijama dijabetesa i na koliziranog hemoglobina 3,5-6%. Dijagnoza DM se postavlja
specifičnostima pacijenata sa dijabetesom koji se na osnovu povišenih vrijednosti glikemije, i to ≥ 7,0 mmol/L
podvrgavaju različitim stomatološkim procedurama ili ≥ 11,1 mmol/L, 120 minuta nakon testa opterećenja glu-
i intervencijama. U tom kontekstu, posebno su kozom (Oral Glucose Tolerance Test, OGTT). Od 2009. godine
apostrofirane hiper i hipoglikemijske krize, koje mogu u kriterijume za dijagnozu DM je uvrštena i povišena vrijed-
brzo uznapredovati do kome ukoliko se blagovremeno ne nost glikoziliranog hemoglobina (HbA1c ≥ 6,5%) kao poka-
prepoznaju i ne liječe. U cilju pravovremene dijagnostike zatelja dugoročne metaboličke kontrole (oko tri mjeseca,
3
prikazane su kliničke manifestacije i laboratorijski odnosno 6–8 nedjelja kod trudnica) .
parametri akutnih komplikacija dijabetesa, kao i faktori Učestalost DM je velika u svim razvijenim zemljama sve-
rizika koji doprinose nastanku ovih komplikacija. Date ta, sa tendencijom daljeg rasta. Dok je 2000. godine bilo
su preporuke Američkog i Evropskog dijabetesnog 6,4% oboljelih, već 2014. broj se povećao na 8,3% svjetske
udruženja, kao i Nacionalnog vodiča za dijagnozu i populacije, sa prognozom daljeg rasta, koja bi do 2040. mo-
liječenje dijabetes melitusa Republike Srbije u pogledu gla iznositi i više od 12%, po prognozi Svjetske zdravstvene
4
potrebne preproceduralne evaluacije ovih pacijenata i organizacije (World Health Organisation, WHO) . Javlja se u
opremljenosti stomatoloških ordinacija. Na taj način bi svim uzrastima, najviše poslije četrdesete godine života, više
u nerazvijenim i zemljama u razvoju, gdje je i veći broj nedi-
se uspješno predupredile i sprečile akutne komplikacije jagnostikovanih slučajeva DM, i može iznositi i preko 40% .
5
dijabetesa. U gerijatrijskoj populaciji učestalost DM je najveća (> 20%),
pri čemu je u starijem životnom dobu DM češće udružen sa
hroničnim komplikacijama i drugim komorbiditetima, koji

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(9):79-85. 79