Page 34 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

sa deksametazonom, kod 28% pacijenata razvila se sepsa, a ARDS, i kod njih se povećala stopa mortaliteta kada su liječe-
kod 24% razvilo se stanje šoka. Nasuprot tome, u grupi bez ni kortikosteroidima. Sumarno, kritično oboljeli pacijenti sa
deksametazona samo kod 13% pacijenata se razvila sepsa, a COVID-19 su pod visokim rizikom od razvoja VAP. Ovaj rizik
kod 20% se razvilo stanje šoka. Jedan od načina da se pristu- se može dodatno povećati terapijom kortikosteroidima kod
pi ovom problemu je da se fokusira na podgrupe pacijenata nekih pacijenata. Ubuduće, istraživanja individualizovanja
sa COVID-19 ARDS, kod kojih su otkriveni različiti odgovori terapije bi olakšala donošenje odluke o odnosu rizika i kori-
na terapiju kortikosteroidima putem analize latentnih kla- sti za svakog pojedinačnog pacijenta. Reaktivacija virusa je
sa . Istraživači su identifikovali hipoinflamatorne i hiperin- druga realna opasnost kod kritično oboljelih pacijenata lije-
37
flamatorne subfenotipove ARDS, kao i dvije klase COVID-19 čenih imunosupresorima, kao što su kortikosteroidi. U tom
ARDS prema odabranim varijablama. Pacijenti sa klasom smislu, pažnju treba obratiti na BK virus (Human polyomavi-
2, COVID-19 ARDS su slični hiperinflamatornom subfenoti- rus 1), citomegalovirus (Cytomegalovirus, CMV), Epštajn-Bar
pu ARDS i oni su imali koristi od terapije kortikosteroidima virus (Epstein-Barr Virus, EBV), humani herpesvirus (Human
koja je smanjila stopu mortaliteta. Pacijenti sa klasom 1, Herpesvirus, HHV), humani poliomavirus 2, poznat i kao JC
COVID-19 ARDS su slični hipoinflamatornom subfenotipu virus, kao i na mnoge druge viruse.

Zaključak

Primjena kortikosteroida kao imunosupresiva kod kritično oboljelih pacijenata je vrlo kompleksna.
Ovi snažni imunomodulatori mogu biti primijenjeni u liječenju kritično oboljelih sa teškom
vanbolničkom pneumonijom i/ili septičkim šokom. Takođe, perzistentni inflamatorni odgovor je
povezan sa povećanim mortalitetom kod pacijenata sa COVID-19 i ne-COVID-19 ARDS, pa je uloga
kortikosteroida veoma bitna. Primjena imunosupresivne kortikosteroidne terapije kod kritično
oboljelih ne treba da bude rutinska (pristup „Jedna veličina odgovara svima“), nego što više
personalizovana i individualizovana, koliko je to klinički moguće (od pristupa „Jedna veličina ne
odgovara svima“, do pristupa „Jedna veličina odgovara samo jednom“).

Abstract

The use of corticosteroids as immunosuppressants in critically ill patients is a very complex issue. These potent
immunomodulators can be used in the treatment of critically ill patients with severe community-acquired pneumonia
(SCAP) and/or septic shock. Local and systemic inflammatory responses are increased in SCAP, thus impairing gas
exchange. Also, persistent inflammatory response is associated with higher mortality in patients with COVID-19 and
non-COVID-19-related ARDS. However, the risk of administering systemic steroids (methylprednisolone, dexamethasone,
hydrocortisone, etc.) to non-responders is evident. In general, the use of corticosteroids in critically ill patients should not
be routine (one size fits all approach) but as personalized and individualized as clinically possible (from one size does not fit
all to one size fits one).

Keywords: critically ill, septic shock, systemic corticosteroids, ARDS, COVID-19

Literatura 3. Ramamoorthy S, Cidlowski JA. Corticosteroids: Mechanisms of Action in
Health and Disease. Rheum Dis Clin North Am. 2016 Feb;42(1):15-31, vii.
4. Young A, Marsh S. Steroid use in critical care. BJA Educ. 2018
1. Ericson-Neilsen W, Kaye AD. Steroids: pharmacology, complications, May;18(5):129-34.
and practice delivery issues. Ochsner J. 2014 Summer;14(2):203-7.
5. Wilkenfeld SR, Lin C, Frigo DE. Communication between genomic and
2. Liu D, Ahmet A, Ward L, Krishnamoorthy P, Mandelcorn ED, Leigh R, non-genomic signaling events coordinate steroid hormone actions.
et al. A practical guide to the monitoring and management of the Steroids. 2018 May;133:2-7.
complications of systemic corticosteroid therapy. Allergy Asthma Clin
Immunol. 2013 Aug 15;9(1):30.

32 DOI: 10.5937/Galmed2307027S