Page 38 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

U literaturi je kao redak uzrok kašlja opisan i sindrom Inicijalna radiološka dijagnostika hroničnog kašlja zahti-
gornjeg roga tireoidne hrskavice (Superior Thyroid Cornu jeva radiografiju grudnog koša (RTG P/S) u cilju identifikacije
Syndrome) . U ovom slučaju uzrok kašlja predstavlja gornji strukturnih promjena. Prema ERS protokolu ukoliko je RTG
15
rog tireoidne hrskavice pomjeren put medijalnog ka lateral- P/S uredan, kompjuterizovana tomografija (CT) grudnog
nom zidu hipofarinksa, gdje, pretpostavlja se, svojim polo- koša nije indikovana . Ukoliko sva ispitivanja ne ukažu na
1
žajem dovodi do nadražaja senzitivnih nerava. razlog hroničnog kašlja on se smatra nerazjašnjenim (idio-
patskim).

Dijagnostički protokol kod
hroničnog kašlja Liječenje hroničnog kašlja
Početni korak dijagnostičkog algoritma kod hroničnog U liječenju hroničnog kašlja važna je eliminacija pozna-
kašlja predstavlja detaljna anamneza. U prvom redu važni tih faktora rizika kao što su pušenje cigareta i lijekovi, koji
su podaci o pušenju cigareta, lijekovima koje pacijent uzi- kao svoj neželjeni efekat mogu izazivati kašalj. Kada se hro-
ma, alergiji na respiratorne alergene, mikroklimatskim uslo- nični kašalj javlja u sklopu pneumonije, COPD, bronhiektazi-
vima životne i radne sredine i pridruženim simptomima i ja, cistične fibroze i sl. liječenje je kauzalno, pri čemu je cilj
znacima. Ovi podaci usmjeriće dalju dijagnostiku. terapije smanjenje kašlja u mjeri da ne remeti bitno kvalitet
života, ali ne i njegovo potpuno uklanjanje, jer se radi o za-
Kod odraslih pacijenata sa hroničnim kašljem od najve- štitnom refleksu.
ćeg značaja su simptomi i znaci koji mogu upućivati na život-
no ugrožavajuće bolesti, te zahtijevaju što hitniju dijagnosti- U slučajevima kada liječenje osnovnog oboljenja ne daje
ku . U to se ubrajaju hemoptizije, izražena dispneja naročito adekvatan terapijski odgovor primjenjuje se specifična ne-
2
u miru ili tokom noći, promuklost, prisustvo sistemskih uromodulatorna terapija. S obzirom da se hronični kašalj
simptoma (povišena tjelesna temperatura, gubitak tjelesne smatra stanjem hipersenzitivnosti usljed poremećaja cen-
težine, periferni edemi praćeni dobijanjem tjelesne mase), tralnih i/ili perifernih neuralnih puteva, u terapiji se primje-
povraćanje, smetnje sa gutanjem čvrste hrane ili tečnosti, njuju lijekovi koji vrše centralnu neuromodulaciju (opioidi,
rekurentne pneumonije. Kada prethodno nabrojani simpto- gabapentoidi, triciklični antidepresivi), direktnu inhibiciju
mi i znaci ne postoje, specifična dijagnostika biće usmjerena senzornih receptora (P2X3, TRPV-1 i NK-1 inhibitori) i inhi-
na potvrđivanje/isključivanje najčešćih uzroka kašlja (astma, biciju nerava (blok gornjeg laringealnog nerva). Ovi lijekovi
16
GERB, sindrom kašlja gornjih respiratornih puteva, neas- primjenjuju se samo kod odraslih .
tmatični neeozinofilni bronhitis) .
1
Opioidi (morfin, kodein, tramadol) ispoljavaju centralno
Podaci o vizingu, otežanom disanju, alergijama, noćnom dejstvo u supresiji refleksa kašlja. Kodein i tramadol se ne
kašlju, provocirajućim faktorima kao što su fizička aktivnost navode u smjernicama ERS i CHEST vodiča za liječenje hro-
1, 2
i hladan vazduh sugestivni su za astmu. Ukoliko se radi o ničnog kašlja . Morfin je oko 10 puta potentniji lijek od ko-
sindromu kašlja gornjih respiratornih puteva, pacijent se deina, ima neželjena dejstva u vidu pospanosti, opstipacije
žali na postnazalnu sekreciju, česte sinuzitise, sekreciju i/ili i mogućnosti stvaranja zavisnosti, ali se male doze morfina
zapušenost nosa, pri čemu se na zadnjem zidu orofarinksa nalaze u preporukama ERS vodiča iz 2020. godine. Preporu-
može vidjeti neravna „cobblestone” sluznica kao posljedica čena dnevna doza je 5-10 mg, dva puta dnevno.
postnazalne drenaže. Podaci o čestoj gorušici, dispepsiji
ili promuklosti, kao i pogoršanje kašlja u ležećem položaju Gabapentin i pregabalin predstavljaju analoge gama
ili pri saginjanju ka naprijed mogu da ukažu na postojanje aminobuterne kiseline (Gamma-aminobutyric Acid, GABA),
GERB. Produktivan kašalj uglavnom je povezan sa bronhiek- koji se vezuju za kalcijumske kanale sprečavajući osloba-
tazijama, hroničnim bronhitisom, eozinofilnim bronhitisom đanje centralnih neurotransmitera. S obzirom da se radi o
i pneumonijom. neuromodulatorima, ovi lijekovi se prvenstveno koriste u
liječenju epilepsije i u terapiji bola jer prolaze krvno-možda-
U anamnezi je takođe važno uzeti podatke o eventual- nu barijeru. Liječenje hroničnog kašlja ovim lijekovima treba
noj aspiraciji - da li se kašalj javlja u toku jela ili neposredno započeti manjim dozama sa postepenim povećanjem doze
iza toga, da li se pacijent zagrcnjava pri uzimanju tečnosti, na nedjeljnom nivou. Prema ERS vodiču početna doza je 100
postoji li otežano gutanje čvrste hrane i sl. Ovakvi podaci mg gabapentina, tri puta dnevno do maksimalnih 300 mg
1
zahtijevaju dalje detaljnije ispitivanje od strane otorinolarin- tri puta dnevno . Početna doza pregabalina je 50-75 mg,
gologa i gastroenterologa. dva puta dnevno sa postepenim povećanjem doze do mak-
simalnih 150 mg, dva puta dnevno . Od neželjenih efekata
1
Standard otorinolaringološke dijagnostike predstavlja prilikom upotrebe GABA analoga mogu se javiti somnolen-
fiberoptički pregled gornjih aerodigestivnih puteva kojim se cija, vrtoglavice, dezorijentacija, osjećaj umora, mučnina,
najadekvatnije uočavaju promjene na sluznici i sagledavaju suvoća usta, konfuznost, zamućenje vida. Pregabalin ima
pokretljivost glasnica, senzibilitet larinksa i eventualna as- bržu resorpciju i brže dejstvo, samim tim i češće neželjene
piracija. efekte 1, 17 .

36 DOI: 10.5937/Galmed2307034S