Page 15 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. Ključne anatomske i fiziološke razlike između odraslih i djece 6
Karakteristike Kliničke implikacije
Anatomske: potencijalni rizik od povrede nerava i struktura u okolini
nervi, krvni sudovi i tetive su manji, površni i leže blizu; manje je masnog tkiva; UZ poboljšava preciznost bloka
endonurijum ima manje vezivnog tkiva; nervi imaju manji prečnik uz nepotpunu mijelinizaciju;
potpuna mijelinizacija može potrajati nekoliko godina rani početak i senzornih i motornih blokova; Rizik od produženog
Neonatus: motornog bloka, čak i sa nižim koncentracijom LA;
duralna vreća se završava na S3-S4 (S2 kod odraslih); mora se biti oprezan dok igla napreduje tokom
međukristna linija je na L5-S1 (L4-L5 kod starije djece i odraslih); kaudalnog bloka da bi se izbjegla duralna punkcija;
kičmena moždina se završava na L3 (L1 kod odraslih) spinalna anestezija treba da se izvodi ispod L4
Fiziološke:
Usljed visokog srčanog minutnog volumena: povećan rizik od srčane toksičnosti;
1) povećana je sistemska apsorpcija LA;
2) relativno visok procenat Na kanala u srcu u otvorenom stanju sa velikim afinitetom prema LA; rizik od akumulacije lijeka nakon ponovljenih doza lokalnih
anestezija ili tokom neprekidne infuzije;
hepatički metabolizam LA nije u potpunosti funkcionalan do 9 mjeseci;
smanjena je koncentracija alfa 1 kiselog glikoproteina do navršene prve godine; djeca su manje sklona hipotenziji poslije neuroaksijalnog bloka
lumbalna simpatička komponenta je slabo razvijena kod djece
Osnovni principi Izbor bloka i tehnike izvođenja
regionalne anestezije kod djece Topikalna anestezija - uglavnom se koristi EMLA krema

Kod djece se regionalna anestezija uglavnom sprovodi u (2,5% prilokain i 2,5% lidokain). Najbolji efekat je kroz 60-90
nekoj vrsti sedacije - od površne pa do opšte anestezije, jer min. Kremu treba obrisati oko 15 min prije intervencije da
4
je teško dijete ubijediti da leži mirno tokom izvođenja bloka . bi se neutralizovala vazokonstrikcija izazvana prilokainom .
4
Međutim, ukoliko je dijete dobro pripremljeno psihološki, a
naročito ukoliko proceduri prisustvuje dobro pripremljen Infiltracija rane se može izvesti kod budnog djeteta uz
4
roditelj, regionalnu anesteziju je moguće izvesti i pri bud- dobru psihološku pripremu . Neophodno je koristiti najta-
nom stanju pacijenta . S druge strane kod djece, izvođenje nje igle, sporo injicirati LA (Local Anesthesia) s unutrašnjeg
7
regionalnog bloka u budnom stanju može dovesti do uzne- dijela rane ka spolja i imati u vidu da su alkalizovani rastvori
10
mirenosti i pokreta tokom postavljanja bloka. Malo je vje- LA manje bolni .
rovatno da će uplašeno dijete prijaviti simptome sistemske „Single shot“ tehnike se odnose na jednokratni blok,
toksičnosti na lokalne anestetike (Local Anesthetic Systemic jednostavne su za izvođenje, pa imaju brojne indikacije. Ni
Toxicity, LAST). Zajednički komitet Američkog i Evropskog ove tehnike nisu bez rizika. Može doći do mehaničke po-
udruženja regionalne anestezije preporučuje standard da vrede iglom, kompresije/ishemije i neurotoksičnosti, ali ovi
se PRA izvodi pod opštom anestezijom ili dubokom seda- sporedni efekti su uglavnom rijetki i prolazni .
4
cijom .
7
Spinalna anestezija se najčešće primjenjuje kod viso-
Broj komplikacija PRA je izuzetno mali. Udruženje pe- korizičnih prematurusa da bi se spriječili sporedni efekti
dijatrijskih anesteziologa francuskog govornog područja opšte anestezije . Trajanje ovog bloka je kratko, a čak i kod
10
(Anesthesistes-reanimateurs Pediatriques D'expression Fran- iskusnih anesteziologa može nastati značajan broj slučajeva
caise, ADARPEF) je objavilo nizak procenat komplikacija gdje blok ne funkcioniše.
(0,12%) , dok je Mreža pedijatrijske regionalne anestezije
8
(Pediatric Regional Anesthesia Network, PRAN) prijavila samo Kaudalni blok je najčešće primjenjivana regionalna teh-
0,024% prolaznih neuroloških deficita . nika u dječjoj anesteziji zato što se lako i brzo izvodi kod
9
većine djece pri čemu obezbjeđuje analgeziju donjih ekstre-
Odavno je objašnjeno zašto se i kod sasvim male djece miteta i donjeg dijela abdomena . Kada se hirurška inter-
11
zadržava hemodinamska stabilnost čak i poslije centralnih vencija izvodi ispod nivoa umbilikusa ili na oba donja ekstre-
blokova. Razlozi su: nedovoljna zrelost simpatičkog nervnog miteta ima prednost u odnosu na periferne nervne blokove.
sistema, relativno manji volumen donjih ekstremiteta i kom-
penzatorna vazokonstrikcija u neblokiranim krvnim sudovi- Blok nerava donjih ekstremiteta može, u određenim
ma. slučajevima, biti odgovarajuća zamjena za kaudalni blok .
4
Perifernim nervnim blokom obezbjeđuje se analgezija ogra-
Bezbjednost pacijenata pri primjeni PRA počiva na ade- ničena na operativno polje uz dva puta duži analgetski efe-
kvatnoj preproceduralnoj pripremi (anamnestički/heteroa- kat u odnosu na kaudalni blok uz istovremeno izbjegavanje
namnestički podaci, klinički pregled), poznavanju anatom- mogućih neželjenih efekata centralnih sprovodnih blokova
skih i fizioloških specifičnosti dječjeg uzrasta, kao i tehnika kao što su retencija urina i motorna blokada. Fascia illiaca
regionalne anestezije. Neophodno je napraviti pravilan izbor blok, kojim se postiže analgezija u inervacionim područjima
lokalnih anestetika i adekvatno ih dozirati, poznavati mogu- femoralnog, obturatornog i lateralnog femoralnog kuta-
će komplikacije, na vrijeme ih prepoznati i promptno kupi- nog nerva predstavlja odličan izbor za postizanje analgezije
rati. Korišćenje perifernih nervnih stimulatora ili ultrazvuka donjeg ekstremiteta kod djece. Blok ada femoralnog i iši-
u identifikaciji odgovarajućih nerava bi trebalo da počiva na jadičnog nerva kod djece se lako izvode tehnikama sličnim
dobrom poznavanju te opreme i iskustvu u njenom korišće- onima kod odraslih.
nju.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):12-20. 13