Page 11 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Po pitanju intenziteta bola, mjereno VAS skalom, najvi- Tabela 7. Korelacija jačine bola, aktivnosti i dužine trajanja bolesti
še ispitanika je imalo umjeren bol (43,3%), najmanje slab sa funkcionalnom sposobnošću
(26,7%) ispitanika, a jak bol 30,0% ispitanika (tabela 5). Me- Intenzitet bola Stepen Dužina trajanja
aktivnosti
dijana VAS skora za bol svih ispitanika u istraživanju iznosila VAS bolesti CDAI bolesti
je 5 (opseg od 1 do 10).
Index funkcionalne rs = 0,618 rs = 0,377 rs = -0,037
Tabela 4. Distribucija ispitanika prema indeksu aktivnosti bolesti nesposobnosti HAQ p = 0,001* p = 0,040* p = 0,845
Aktivnost bolesti (CDAI) n % Legenda: rs - Spearmanov koeficijent korelacije; p - statistička značajnost.
remisija (0,02-2,8) 2 6,7
bola postoje i dodatni faktori koji u manjoj ili većoj mjeri dje-
niska aktivnost (2,9-10,0) 10 33,3 luju na stepen funkcionalnosti u njihovim svakodnevnim ak-
umjerena aktivnost (10,1-22,0) 10 33,3 tivnostima. Sagledavanje stepena povezanosti bola i drugih
visoka aktivnost (22,1-76,0) 8 26,7 činilaca koji prate RA sa nivoom funkcionalne sposobnosti
Ukupno 30 100,0 može imati veliki značaj za planiranje toka liječenja i rehabi-
Legenda: n - broj ispitanika; CDAI (Clinical Disease Activity Index) - Indeks aktivnosti litacije i na taj način doprinijeti postizanju bolje funkcional-
bolesti. nosti ovih pacijenata.
Tabela 5. Distribucija ispitanika prema jačini bola
U naše istraživanje bilo je uključeno 30 ispitanika obo-
Intenzitet bola (VAS skor) n %
ljelih od RA. Značajno veći procenat činile su žene (86,7%),
blag bol (1-3) 8 26,7 dok je ispitanika muškog pola bilo 13,3% (tabela 3). Ovakva
umjeren bol (4-6) 13 43,3 distribucija po polu je bila očekivana s obzirom na dosadaš-
jak bol (7-10) 9 30,0 nja saznanja prema kojima se RA dva do tri puta češće javlja
Ukupno 30 100,0 kod žena. Da osobe ženskog pola češće oboljevaju od RA
Legenda: n - broj ispitanika; VAS (Visual Analog Scale) - Vizualno analogna skala. pokazala su i dva istraživanja grupe autora iz SAD (Klinika
Mayo) i Kine , kod kojih je procenat žena oboljelih od RA
12
11
Kada je u pitanju funkcionalna sposobnost, dobijene 70% i 80,9%. Rezultati sugerišu da hormonski faktori mogu
vrijednosti HAQ indeksa, pokazale su da je najčešće bio pri- imati ulogu u razvoju bolesti, ali su za sada to samo pretpo-
sutan umjeren do ozbiljan poremećaj funkcionalne sposob- stavke, istraživanja su u toku.
nosti (56,7%), blag do umjeren stepen nesposobnosti imalo
je 40% ispitanika, a težak do veoma ozbiljan stepen nespo- Prosječna starost ispitivane grupe u našem istraživanju
sobnosti imao je jedan ispitanik (3,3%) (tabela 6). Medijana (58,9 ± 8,0 godina) pokazuje izvjesna odstupanja od prosječ-
HAQ indeksa funkcionalne nesposobnosti svih ispitanika u ne starosti ispitanika u jednom broju novijih studija koje su
istraživanju iznosila je 1,3 (opseg od 0,0 do 2,6). se bavile ispitivanjem različitih problema na polju RA. Regi-
star oboljelih od RA u Iranu pokazuje prosječnu starost od
Tabela 6. Distribucija ispitanika prema HAQ indeksu funkcionalne 55,53 ± 15 , slično kao i američko istraživanje iz 2021. go-
12
nesposobnosti dine, 55,5 godina . RA je oboljenje koje zahvata sve rase i
10
Stepen funkcionalne nesposobnosti (HAQI) n %
sreće se u svim klimatskim područjima. Incidenca oboljeva-
blag do umjeren (0,01-1) 12 40,0 nja raste sa godinama do sedme decenije, sa maksimumom
umjeren do ozbiljan (1,01-2) 17 56,7 između trideset pete i pedesete godine života. U našem
ozbiljan do veoma ozbiljan (2,01-3) 1 3,3 istraživanju učestvovali su ispitanici koji od ove bolesti bo-
Ukupno 30 100,0 luju duži period, najkraće dvije i više godina, pa su shodno
Legenda: n - broj ispitanika; HAQI (Health Assessement Questionnaire Disability Index) - tome i nešto stariji.
Upitnik procjene zdravlja.
Prema nivou obrazovanja i zanimanju, naši ispitanici su
Utvrđeno je da postoji statistički značajna povezanost uglavnom, srednjeg, višeg i visokog stepena obrazovanja,
intenziteta bola i funkcionalne nesposobnosti (rs = 0,618; penzioneri i zaposleni na lakšim radnim mjestima, što nas
p = 0,001). Ispitanici sa višim intenzitetom bola imali su i veći navodi na pretpostavku da najčešće primjenjuju sedentaran
stepen funkcionalne nesposobnosti. Takođe je utvrđeno da način života, bez težih fizičkih napora. Rezultati istraživanja
postoji statistički značajna povezanost između stepena ak- I. Demmelmaier i saradnika su pokazali da procjena zdravlja
tivnosti bolesti (CDAI) i funkcionalne nesposobnosti (HAQ) i ograničenja u dnevnim aktivnostima, u ispitivanom kvalite-
(rs = 0,377; p = 0,040). Ispitanici sa višim stepenom aktivno- tu života oboljelih, više zavise od stepena bola nego od du-
sti bolesti imali su i veći stepen funkcionalne nesposobnosti. žine vremena koje provedu bez fizičkog naprezanja . Drugo
13
Nije pokazana statistički značajna povezanost između duži- istraživanje je sugerisalo da redovna fizička aktivnost kod
ne trajanja bolesti i stepena funkcionalne nesposobnosti oboljelih dovodi do poboljšanja opšteg stanja i smanjenja
(rs = -0,037; p = 0,845) (tabela 7).
aktivnosti bolesti, ali ne i do smanjenja intenziteta bola kod
14
Bol je jedan od glavnih simptoma kod osoba oboljelih od pacijenata sa RA . Bez obzira na način života i vrstu posla
RA. Iako predstavlja subjektivno iskustvo čiji doživljaj varira kojim se bave, oboljeli od RA imaju potrebu za liječenjem i
od pojedinca do pojedinca, bol ima veliki uticaj na smanje- redovnim kontrolama ljekara. Jedan od uzroka je, svakako,
nje nivoa funkcionalne sposobnosti ovih pacijenata. Pored prisutnost bola različitog intenziteta.

ORIGINALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):6-11. 9