Page 49 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

bešike i crijeva, uz perinealnu anesteziju i paraparezu oba Slika 1. Promjene kod diskus hernije
donja ekstremiteta i iziskuje hitnu dijagnostiku i operativno
liječenje .
5

Etiologija i patogeneza
lumbalnog sindroma

Etiologija LS povezana je sa anatomskim i strukturnim
promjenama u lumbalnom dijelu kičme i tkivima u njenom
okruženju: iritacija debelih nervnih korijenova u lumbo-
sakralnoj regiji, iritacija tankih nerava koji inervišu same
strukture kičmenog stuba (sinuvertebralni rekurentni me-
ningealni nervi koji inervišu prednji i zadnji longitudinalni Slika 2. Prikaz uzroka radikularnog bola
ligament, dijelovi dura mater i krvni sudovi i posteriorni ra-
mus koji inerviše fascije, ligamente, periost i fasetne zglo-
bove), istegnuće velikih leđnih mišića (m.erector spinae),
oštećenje kostiju, ligamenata ili fasetnih zglobova lumbo-
sakralne kičme, degeneracija intervetebralnog diska . Kod
6, 7
mladih ljudi, bol je posljedica prekomjernog opterećenja
kičmenog stuba, koji uzrokuje akutna hernijacija diska, dok
su sporo progredirajuće degenerativne promjene kičmenog
stuba najčešći uzrok lumbalnog bolnog sindroma (LBS) kod
starije populacije .
6
Kompleksna anatomska struktura slabinskog segmenta
kičmenog stuba sklona je povredama i prenaprezanju. Sa
biomehaničkog aspekta, radi se o dijelu kičmenog stuba
koji je odgovoran za velike pokrete, fleksije, ekstenzije, late-
rofleksije i aksijalne rotacije. Takođe, ako je istovremeno sa
velikim amplitudama pokreta prisutna i velika sila (prenos
aksijalne težine, podizanje i nošenje teških predmeta), može
doći do prenaprezanja i povreda. Bilo koje narušavanje
anatomskog i strukturnog integriteta u lumbosakralnoj re-
giji može izazvati bol. Najčešće je u pitanju intervertebralni
disk, mada i druge anatomske strukture (pršljenovi, fasetni
zglobovi, sakroilijačni zglobovi, mišići, ligamenti) mogu biti
uključeni u generisanje bola .
6, 8
Vrste i karakteristike bola u
Degeneracija diska povezana je sa gubitkom proteogli-
kana, što dovodi do smanjenja osmotskog pritiska i sadr- lumbalnom sindromu
žaja vode, pa se tokom opterećenja disk, izbočuje (bulging). Bol je jedan od vodećih simptoma u lumbalnom sindro-
Dehidriran i degenerisan disk utiče na promjenu funkcije mu i zbog toga ima centralno mjesto, kako u anamnezi ta-
anulus fibrosus, hrskavica i drugih spinalnih struktura. Kod kvih bolesnika, tako i u planu i modalitetima liječenja. Pre-
najtežeg stepena degeneracije diska dolazi do izvijanja jez- ma dužini trajanja, bol u LS može biti: akutni lumbalni bol
gra diska kroz rascepljen prsten. Ova hernijacija je najčešće (sa trajanjem kraćim od 6 nedjelja), subakutni (sa trajanjem
lokalizovana u zadnjem bočnom dijelu diska, gdje se nalazi 6-12 nedjelja) i hronični (sa trajanjem dužim od 12 nedjelja).
tačka najmanjeg otpora (locus minoris resistenciae) (slika 1). Po mehanizmu nastanka, bol može biti nociceptivni, neuro-
Tu prolaze korijenovi nerava, pa je ovo stanje praćeno bolo- patski i mješoviti.
vima velikog intenziteta.
Akutni bol je povezan sa oštećenjem tkiva, prolazan je i
Jedini uzrok bola ne mora biti pritisak diskus hernije na traje dok djeluje nociceptivni nadražaj. Obično je oštar i do-
korijen nerva, budući da preko 70% zdravih (tj. asimptomat- bro lokalizovan. Na neki način predstavlja odbrambeni me-
skih) osoba na snimku NMR ima prolaps diska koji vrši kom- hanizam jer omogućuje poštedu oštećenog tkiva. Može pre-
presiju na nerv, ali ne osjećaju bol. Sa druge strane, ima pa- ći u hronični bol, ako se ne liječi blagovremeno i adekvatno .
9
cijenata koji u kliničkoj slici imaju radikularni bol, a nemaju
na snimku NMR verifikovanu kompresiju na korijen nerva 6 Subakutni bol kod lumbalnog sindroma traje 6-12 ne-
(slika 2). djelja i može prethoditi nastanku hroničnog bola, gdje je
potrebno detaljnije ispitivanje i korigovanje dotadašnje

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(10):46-52. 47