Page 45 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Liberalna preskripcija opioida, neadekvatna selekcija opioidne krize. Najnoviji vodič američkih centara za kon-
i monitoring pacijenata doprinijeli su da opioidna pre- trolu bolesti za adekvatnu preskripciju opioida, rezimiran
38
skripcija kod CNCP poprimi epidemijske razmere u SAD, je u 12 ključnih preporuka zasnovanih na jakim dokazima
35
Kanadi i nekim zapadnoevropskim zemljama i dovede do (tabela 3).
fenomena medikalizacije, jatrogeneze i smrtnih ishoda, tj.

Zaključak

Efektivna terapija hroničnog nekancerskog bola zahtijeva individualizovanu multimodalnu analgeziju
zasnovanu na nefarmakološkoj i farmakološkoj terapiji zavisno od tipa bola sa pacijentom u
fokusu. Farmakološka terapija zasnovana je na fenotipu hroničnog bola (nociceptivni, neuropatski,
nociplastički), intenzitetu bola i komorbiditetima. Kod nociceptivnog bola somatskog porijekla,
oralni i lokalni NSAID su prva linija terapije. Ako terapija kod predominantno nociceptivnog
bola nije efektivna, razmatraju se NeuP, NcplP ili mješoviti bol i terapija se koriguje. Kod
NeuP, farmakoterapija podrazumijeva antidepresante (TCA, SNRI) ili antikon (gabapentinoidi,
karbamazepin) i adjuvantnu topikalnu terapiju (lidokain, kapsaicin). Pacijenti sa nociplastičkim
bolom zahtijevaju kombinaciju lijekova za NeuP i nefarmakološku terapiju. Antidepresanti (TCA i
SNRI) su prva linija terapije za mnoga hronična neuropatska bolna stanja nezavisno od njihovog
antidepresantnog efekta. Za ispoljavanje analgezije potrebno je 2-4 nedjelje. Neželjeni efekti ovih
lijekova mogu limitirati njihovu analgetsku upotrebu. SSRI nisu prva terapijska linija ni za jedno
hronično bolno stanje. Antikonvulzanti gabapentinoidi su prvi terapijski izbor za postherpetičku
neuralgiju i bolnu dijabetesnu neuropatiju. Izrazita sedacija može ograničiti njihovu upotrebu kod
starijih. Karbamazepin je prva terapijska opcija za trigeminalnu neuralgiju, a okskarbazepin je
alternativa. Drugi adjuvanti, kao topikalni lidokain ili kapsaicin i kanabinoidi, mogu biti korisni kod
nekih hroničnih bolnih stanja. Infuziona terapija ketamina i lidokaina može biti korisna kada su
prethodne terapije neefikasne.

Nekonvencionalni opioidi (tramadol, tapentadol, buprenorfin) ispoljavaju manje neželjenih efekata,
manji rizik od zloupotreba, pa su bezbjedniji od konvencionalnih opioida kod nociceptivnog, NeuP
i NcplP. Konvencionalni jaki opioidi nisu prvi terapijski izbor kod CNCP i upotrebljavaju se samo kod
pažljivo procijenjenih i odabranih pacijenata, koji imaju perzistentni bol i bol umjereno jakog i jakog
intenziteta (nociceptivni, NeuP) i kod kojih prethodna analgetska terapija nije bila efektivna. Ne
upotrebljavaju se kod NcplP. Terapija jakim opioidima se započinje sa kratkodjelujućim opioidima,
samo ako se očekuje klinički značajno poboljšanje bola i funkcionalnosti koji prevazilaze rizike za
bezbjednost pacijenta. Postepeno se povećava doza i prelazi na dugodjelujući opioid izbjegavajući
dozu veću od 90 mg/dn MME. Jaki opioidi se kod CNCP ne preporučuju kao monoterapija, već
kombinovano sa neopioidnom farmakološkom i nefarmakološkom terapijom uz pažljiv monitoring
koristi i rizika.

Abstract

Chronic non-cancer pain (CNCP) in adults is one of the most common reasons for which patients seek medical help.
Chronic pain is present in about 20% of the world's adult population and as a global health problem requires greater
attention from every society. Chronic pain has a negative impact not only on the individual but by increasing costs,
directly on the health system and indirectly on the economy of the whole society. Its adequate treatment is a human

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(10):35-45. 43