Page 55 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 3. Klinički parametri neophodni za izračunavanja rezidual- kalkulatora može da se izračuna rezidualni rizik i mogućnost
nog i životnog rizika SMART REACH modelom 8, 37-39 njegove redukcije optimizacijom pojedinačnih parametara.
Pol Očekuje se da će uskoro biti dostupan za kliničku primjenu.
Godine života
SMART REACH (Secondary Manifestations of Arterial Di-
Geografski region (zapadna Evropa, Holandija, Sjeverna Amerika, ostalo)
sease‐Reduction of Atherothrombosis for Continued Health)
Period od kardiovaskularnog događaja (broj godina) modelom procjenjuje se desetogodišnji rezidualni i životni
Tip kardiovaskularnog događaja rizik 37-39 . Model je razvijen i validiran u prospektivnoj SMART
(koronarna, periferna ili cerebrovaskularna arterijska bolest)
Diabetes mellitus (da/ne) i REACH kohorti: 14.259 (REACH Zapadna Europa), 19.170
(REACH, Sjeverna Amerika) i 6.959 (SMART, Holandija) pa-
Srčana insuficijencija (da/ne)
cijenata sa kardiovaskularnim bolestima. Može doprinijeti
Atrijalna fibrilacija (da/ne)
donošenju kliničke odluke o adekvatnoj terapijskoj strategiji
Vrijednost sistolnog krvnog pritiska u cilju redukcije rizika. Za online izračunavanje potrebno je
Kreatinin uneti kliničke parametre koji su prikazani u tabeli 3. Pruža
Lipidni profil: ukupni holesterol, LDL holesterol podršku u rješavanju kliničkih dilema o intenzitetu terapije i
Statin (da, ne, koji, i u kojoj dozi) može biti od značaja u boljem sprovođenju mjera sekundar-
ne prevencije. Efikasno definiše individualni desetogodišnji
Ezetimib (da/ne)
životni rizik i njegovu redukciju. Model zahtijeva dalju opti-
PSCK9 (da/ne)
mizaciju i ispitivanje pouzdanosti primjene kod bolesnika sa
Antitrombocitna terapija (jedna od četiri opcije: ne/mono; acetilsalicilna kiselina ili ekvi- perifernom arterijskom bolešću .
39
valent/dvojna/acetilsalicilna kiselina + male doze DOAC)
Legenda: DOAC (Direct Oral Anti Coagulant) - direktni oralni antikoagulansi.

Zaključak

Naša saznanja o sveobuhvatnom pristupu pacijentima koji imaju klinički dokazanu koronarnu bolest
shodno njihovim individualnim kliničkim karakteristikama svakodnevno se unapređuju. Paralelno se
razvijaju savremeni terapijski modeli i „alati“ koji mogu da posluže u njihovoj primjeni. Nesumnjivo
je da će definisanje rezidualnog rizika doprinijeti boljem sagledavanju ličnih preferenci u svrhu
dostizanja željenih i jasno definisanih terapijskih ciljeva i adekvatnoj sekundarnoj prevenciji radi
produženja životnog vijeka i unapređenja kvaliteta života ovih pacijenata.

Abstract

Patients who have survived an acute myocardial infarction, as well as those with atherosclerotic cardiovascular disease,
established or unequivocally confirmed by imaging techniques, represent a very high-risk group. This group of patients
requires more aggressive treatment of risk factors, regular controls, and monitoring of the effect of therapy. The article
aimed to point out the historical importance of risk factors and modern models for assessing residual risk by reviewing
the literature. Recognizing the residual risk provides orientation and motivation for more aggressive implementation of
secondary preventive therapy on an individual level in daily work with patients and the possibility of reaching the target
values recommended by European guidelines.

Keywords: established atherosclerotic cardiovascular disease, secondary prevention, residual risk

Literatura Batut. Available online: https://www.batut.org.rs/download/publikacije/
AKS2022.pdf
3. Laranjo L, Lanas F, Sun MC, Chen DA, Hynes L, Imran TF, et al. World
1. Martin SS, Aday AW, Almarzooq ZI, Anderson CAM, Arora P, Avery Cl, et Heart Federation Roadmap for Secondary Prevention of Cardiovascular
al. American Heart Association Council on Epidemiology and Prevention Disease: 2023 Update. Glob Heart. 2024 Jan 22;19(1):8.
Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. 2024 Heart
Disease and Stroke Statistics: A Report of US and Global Data From the 4. Byrne RA, Rossello X, Coughlan JJ, Barbato E, Berry C, Chieffo A,
American Heart Association. Circulation. 2024 Jan 24. et al. ESC Scientific Document Group. 2023 ESC Guidelines for the
management of acute coronary syndromes. Eur Heart J. 2023 Oct
2. Miljuš D, Mickovski Katalina N, Božić Z. Incidenca i mortalitet od 12;44(38):3720-826.
akutnog koronarnog sindroma u Srbiji 2022. Registar za akutni
koronarni sindrom br 17. Ur Jovanović V. Izd Institut za javno zdravlje 5. Knuuti J, Wijns W, Saraste A, Capodanno D, Barbato E, Funck-Brentano

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(9):49-54. 53