Page 54 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

srčanom insuficijencijom, svoje mjesto imaju i u terapiji rezi- moždanog udara, srčane insuficijencije, koronarnog arterijskog
stentne hipertenzije 8, 32 . CABG (Coronary Artery Bypass Graft) ili PCI (Percutaneous Coro-
nary Intervention), registrovan je kod 1.424 pacijenta. Model
Nesumnjivo je hsCRP (High-sensitivity C-reactive protein) je validiran kod 20.148 pacijenata nakon AMI iz SWEDHEART
jedan od najispitivanijih markera inflamacije u nastanku i
progresiji aterosklerotske bolesti. Statini svojim plejotropn- Tabela 1. Klinički parametri neophodni za izračunavanja rezidual-
im efektom redukuju vrijednosti CRP sa značajnim smanje- nog rizika EUROASPIRE modelom 8, 33, 34
njem rizika u populaciji koja je dostigla ciljnu vrijednosti LDL i Zemlja - (Srbija je uključena u kalkulator)
hsCRP < 2 mg/L . Postoje dokazi da antiinflamatorni lijekovi, Kardiovaskularni rizik (1 ili 2 godine)
33
kakav je kolhicin u dozi od 0,5 mg mogu redukovati kardiova- Godine života
skularne događaje kod osoba sa lošom kontrolom faktora rizi- Diabetes mellitus (DM i vrijednost HbA1c < 7%, DM i vrijednost HbA1c ≥ 7%)
ka ili sa rekurentnim događajima uz optimalnu terapiju .
8
Prethodni CVI, HF, PAD, PCI, depresija, anskioznost
Non-HDL holesterol
Rezidualni trombotički rizik Glomerularna filtracija (eGFR)
Legenda: CVI (Cerebrovascular Insult) - cerebrovaskularni insult; HF (Heart Failure) -
Acetilsalicilna kiselina indikovana je kod svih bolesnika srčana insuficijencija; PAD (Peripheral Arterial Disease) - periferna arterijska bolest; PCI
sa značajnom koronarnom bolešću doživotno, u odsustvu (Percutaneous Coronary Intervention) - perkutana koronarna intervencija; DM (Diabetes
Mellitus) - dijabetes melitus; HbA1C (glycosylated hemoglobin or hemoglobin A1c) - glikozi-
kontraindikacija, u dozama od 75-100 mg na dan. Dvojna rilani hemoglobina A1C.
antitrombocitna terapija (acetilsalicilna kiselina + potentan registra. Razvijen je kalkulator koji procjenjuje rizik unutar prve
inhibitor P2Y12 receptora, tikagrelor ili prasugrel) je esenci- i druge godina od indeksnog događaja (tabela 1), a Srbija je
34
jalna komponenta optimalne medikamente terapije unutar uključena u model.
prve godine od akutnog koronarnog sindroma u odsustvu
kontraindikacija. U specifičnim kliničkim slučajevima (pro- SMART modelom (Secondary Manifestation of ARTerial disease)
cjena ishemijskog/trombotičkog rizika i rizika od krvarenja, procjenjuje se individualni rezidualni rizik za nastanak rekuren-
prisustvo komorbiditeta kao što je atrijalna fibrilacija koja tnog infarkta miokarda, moždanog udara ili vaskularnog umi-
će zahtijevati i primjenu oralne antikoagulatne terapije) ranja (tabela 2). Istraživanje je obuhvatilo kohortu pacijenata u
antitrombocitna terapija može biti skraćena (< 12 mjeseci), Utrehtu, a dobijeni rezultati validirani su u nekoliko spoljnih klinič-
produžena (> 12 mjeseci) ili modifikovana . kih studija. Međutim, model je obuhvatio pacijente uključene pri-
4, 8
je 2010. godine koji su praćeni tokom 4,7 godina, te nije mogao
sa sigurnošću biti primjenjen u procjeni desetogodišnjeg rizika.
Da li modeli za procjenu rezidualnog Tabela 2. Klinički parametri neophodni za izračunavanja rezidu-
rizika doprinose boljoj kliničkoj praksi? alnog rizika SMART modelom za zemlje sa niskim i umjerenim
rizikom 8, 35
Sa ciljem da se bliže definiše pojedinačni rizik u univerzalno
definisanoj grupi pacijenata sa veoma visokim kardiovaskularnim Pol
rizikom formulisano je nekoliko modela za procjenu rizika. Oni se Godine života
baziraju na lako „mjerljivim“ kliničkim karakteristikama pacijena- Period od kardiovaskularnog događaja (broj godina)
ta. Identifikacija pacijenata sa visokim i veoma visokim rizikom Tip kardiovaskularnog događaja (koronarna, periferna ili cerebrovaskularna arterijska
pruža kliničku orijentaciju za neophodnost primjene intenzivnijeg bolest, aneurizma aorte)
terapijskog tretmana i intervencija u jasno definisanom vremen- Diabetes mellitus (da/ne)
skom periodu praćenja. Vrijednost sistolnog krvnog pritiska
Kreatinin
EUROASPIRE akcija na sekundarnoj prevenciji kroz intervenci-
je za smanjenje događaja (European Action on Secondary Preventi- Hs CRP*
on through Intervention to Reduce Events) započela je sredinom de- Lipidni profil: Ukupni holesterol, HDL holesterol i LDL holesterol
vedesetih godina i do danas je sprovedena u pet različitih studija. Antitrombocitna terapija (da/ne)
Rezultati su implementirani u brojne kliničke vodiče. Ukazivali su Legenda: Hs CRP (High-sensitivity C-reactive protein) - visoko senzitivan C- reaktivni
protein.
na visoku prevalencu pušenja, dijabetesa, gojaznosti i centralne * ukoliko vrijednosti nisu dostupne, primjenjuje se automatska kalibracija upotrebom
gojaznosti u populaciji Evrope 33, 34 . Uprkos brojnim terapijskim srednjih vrijednosti iz originalne kohorte.
mogućnostima, ciljne vrijednosti lipida i krvnog pritiska nisu dosti- Takođe, nije obuhvatio parametre koji se odnose na regionalne
zane. Iz tih razloga, EUROASPIRE IV (78 centara iz 24 zemlje Evro- razlike u incidenci CVD, kao i druga oboljenja koja mogu dovesti
pe) i V kohorta pacijenata sa koronarnom bolešću srca iz 27 evrop- do letalnog ishoda nevezano za CVD.
skih zemalja integrisani su u cilju razvijanja modela za procjenu
rizika kod pacijenata koji su mlađi od 75 godina. Prospektivnim SMART 2 model je razvijen unapređenjem navedenih parame-
istraživanjem obuhvaćena su 12.484 pacijenta koji su praćeni oko tara i obuhvatio je 377.399 pacijenta sa koronarnom, cerebralnom
1,7 godina. Primarni ishod - fatalna kardiovaskularna bolest ili i perifernom aterosklerozom starosti od 40 do 80 godina i 64.513
ponovljena hospitalizacija usljed nefatalnog infarkta miokarda, novih događaja 35-37 . Formulisan je tako da upotrebom online

52 DOI: 10.5937/Galmed2409049B