Page 53 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

rizika za kardiovaskularne bolesti (Cardiovascular Disease, 1). Kod bolesnika sa dokazanim kardiovaskularnim obolje-
CVD). njem koji unutar dvije godine imaju ponovljeni kardiovasku-
larni događaj, mogu se razmotriti niže ciljne vrijednosti LDL
Međutim, mortalitet u prvoj godini nakon AMI je bio vi- < 1,0 mmol/L. Za postizanje ciljnih vrijednosti LDL holestero-
sok. Jedan od pet bolesnika imao je letalni ishod, a u slje- la se, između ostalih terapijskih opcija, preporučuju najprije
dećih pet godina praćenja, letalni ishod imalo je još 23%. statini.
Lošiju prognozu imale su žene 19, 20 . Prognoza bolesnika bila
je nezadovoljavajuća, te nije bilo iznenađujuće da se ova Ukoliko se statinima ne postignu ciljne vrijednosti u
podgrupa bolesnika našla u fokusu istraživanja. U to vreme terapiju se može dodati ezetimib, a ako uspjeh izostane
mortalitet u akutnoj fazi AMI iznosio je bar 33%, i značajno PCSK-9 i/ili inklisiran. Kod ACS preporučene su udarne doze
je redukovan osnivanjem koronarnih jedinica i uvođenjem visokopotentnih statina. U sekundarnoj prevenciji se doza
fibrinolitičke terapije, beta blokatora, inhibitora angiotenzin i izbor lijekova prilagođavaju vrijednostima LDL u periodu
konvertujućeg enzima, antikoagulanasa. Razvoj sofistici- praćenja, najprije nakon 4-6 nedjelja, uz korekciju životnih
ranih dijagnostičkih i terapijskih metoda poput koronarne navika . Međutim, samo mali procenat pacijenata dostiže
8
angiografije, koronarne bajpas hirurgije, hemodinamskog ciljne vrijednosti LDL holesterola, kako u svetu, tako i kod
monitoringa, perkutane koronarne angioplastike, takođe je nas 27, 28 .
značajno doprinio smanjenju mortaliteta .
21
Hipertrigliceridemija je povezana sa kardiovaskularnim
U hroničnoj fazi, visoke vrijednosti holesterola nakon bolestima . Pacijente sa teškom primarnom hipertrigliceri-
29
oporavka od AMI bile su udružene sa dugoročnim rizikom demijom treba uputiti u specijalizovane centre. Ako su vri-
za nastanak reinfarkta, umiranja od koronarne bolesti jednosti triglicerida umjereno povišene, > 2,3 mmol/L, Evro-
i mortaliteta svih uzroka i zahtijevale su dalja ispitivanja i psko udruženje kardiologa preporučuje terapiju statinima
adekvatnu terapiju . kod pacijenata sa visokim rizikom (klasa I, nivo dokaza A).
22
U slučaju da su ciljne vrijednosti LDL postignute, a vrijed-
nosti triglicerida su > 2,3 mmol/L preporučuje se dodavanje
Rezidualni kardiovaskularni rizik fibrata (klasa IIb, nivo dokaza B). Izopten etil u dozi 2-4 gr
dnevno može takođe biti dodat statinskoj terapiji (klasa IIb,
Prema jednom od najvećih registara današnjice, Šved- nivo dokaza B) .
8
skom registru - SWEDEHEART, rizik za nastanak rekurentnog
događaja u preko 108.000 bolesnika sa AMI iznosio je 20% u Vrijednosti lipoproteina (a), genetski determinisanog
prvoj godini nakon indeksnog događaja, a jedan od pet bo- LDL koji sadrži i holesterol, trigliceride i apolipoprotein (a),
lesnika koji su unutar prve godine bili stabilni, imao je novi povezane su sa nastanakom aterosklerotske kardiovasku-
događaj tokom trogodišnjeg praćenja . larne bolesti , određuju se jedanput tokom života. U toku
30
23
su kliničke studije koje ispituju nove terapijske mogućnosti.
Prema podacima GRACE registra (Global Registry of
Acute Coronary Events) koji je obuhvatio 3.721 pacijenta sa Dijabetes je nezavisni faktor rizika za CVD 8, 31 . Kada je
ACS (Acute Coronary Syndrome, ACS), kardiovaskularni mor- loše kontrolisan utiče na povećan rezidualni kardiovasku-
talitet u petogodišnjem periodu praćenja iznosio je 13%, a larni rizik. ESC (European Society of Cardiology) preporučuje
8
incidenca rekuretnog infarkta miokarda 9,3% . Rezultati monitoring svih faktora rizika, kontrolu vrijednosti krvnog
24
REACH (Reduction of Atherothrombosis for Continued Health) pritiska sa ciljnim vrijednostima 130/80 mmHg i LDL-C < 1,4
registra ukazali su na značaj kliničkih prediktora u nastan- mmol/L. Sa ciljem da se smanji MACE, u terapiji se preporu-
25
ku budućih koronarnih događaja, ističući ulogu patofiziološ- čuju SGLT2 inhibitori (Sodium-Glucoseco-Transport 2) i GLP1
kih mehanizama ateroskleroze i biološke karakteristike ove agonisti (Glucagon-like Peptide-1 receptor) .
31
hronične bolesti.
U sekundarnoj prevenciji terapijski cilj je postizanje opti-
Rezultati sagledavanja kardiovaskularnog rizika koji vodi malne vrijednosti krvnog pritiska (šema 1) uz pravilan izbor
8
nastanku budućih događaja kroz prizmu patofizioloških me- lijekova čiji je efekat ispitan u velikim kliničkim studijama.
hanizama (metaboličkih, inflamatornih, trombotičkih) koji Blokatori renin-angiotenzin-aldosteron sistema su lijekovi
dovode do dalje progresije ateroskleroze, implementirani prvog izbora u sekundarnoj prevenciji i imaju prednost kod
su u strategiju za efikasnije sprovođenje mjera sekundarne bolesnika nakon AMI, sa srčanom insuficijencijom kao i sa
prevencije. dijabetesom u mono ili kombinovanoj terapiji (sa kalcijum-
skim antagonistima ili diureticima). Beta blokatori su indi-
kovani kod bolesnika koji su preživjeli AMI i imaju ejekcionu
Rezidualni metabolički i inflamatorni rizik frakciju < 40%. Među pripadnicima ove grupe izdvojili su se
visokoselektivni beta blokatori dugog dejstva, bisoprolol i
Snižavanje vrijednosti LDL holesterola je jedan od naj- nebivolol, mada i beta blokatori manje raspoloživosti imaju
važnijih zadataka u okviru prevencije. U sekundarnoj pre- svoje mjesto. Antagonisti mineralokortikoidnih receptora,
venciji 8, 26 ciljne vrijednosti LDL holesterola su ≤ 1,4 mmol/L, pored svoje primjene u terapiji bolesnika sa pridruženom
uz smanjenje ≥ 50% u odnosu na bazalne vrijednosti (šema

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(9):49-54. 51