Page 59 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

usljed otežane komunikacije i prisustva simptoma hroničnih postmenopauzi sa akutnom nekomplikovanom UTI . Tako-
13
bolesti. Kliničko pogoršanje stanja bolesnika bez lokalizova- đe, kod UTI može da se izoluje manji broj kolonija ako uče-
nih genitourinarnih simptoma najverovatnije nije posljedica stalo mokrenje ometa inkubaciono vreme bakterija u bešici
UTI kod osoba sa bakteriurijom . Međutim, netipični simp- usljed čestog pražnjenja. Zato je za muškarce dijagnoza UTI
16
tomi i promjene u kliničkom statusu bolesnika, kao što su prisutna ako se izoluju patogeni u broju 10 CFU/mL ili više
3
padovi, smanjena funkcionalnost i promjena u mentalnom od toga u pravilno uzetom uzorku urina (sem u slučaju po-
statusu se često pripisuju UTI kod starih. Promjene u mirisu, stojanja trajnog urinarnog katetera kada je kriterijum 10
5
boji i zamućenosti urina koreliraju sa bakteriurijom, ali su CFU/mL) . Ako se sumnja na pijelonefritis, nalaz pojedinač-
15
češće u vezi sa pogoršanjem inkontinencije ili sa dehidraci- nog mikroorganizma u broju 10 CFU/mL ili iznad je prepo-
4
jom, nego simptomatskom infekcijom, te nisu dovoljne za ručeni dijagnostički kriterijum. Nalaz mikroorganizama u
postavljanje dijagnoze UTI 18-20 . Prepoznavanje simptoma je broju od 10 CFU/mL ili iznad toga je indikativan za infekciju
2
veoma važno jer su oni osnovni kriterijum za započinjanje ukoliko se uzorak dobije jednokratnom kateterizacijom mo-
terapije kod sumnje na UTI: akutna dizurija ili visoka tempe- kraćne bešike .
23
ratura, akutna konfuzija ili groznica sa pogoršanjem jednog
15
od genitourinarnih simptoma (hitno mokrenje, učestalo Piurija je nespecifičan laboratorijski nalaz kod starih .
mokrenje, suprapubični bol, hematurija, bol u kostoverte- Često je pozitivna i bez bakteriurije, a kod osoba sa bakteri-
bralnom predjelu, inkontinencija urina) 21, 22 . Na taj način se urijom ne razdvaja simptomatsku UTI od ASB. Sa druge stra-
značajno smanjuje primjena antibiotika u odnosu na stan- ne, odsustvo piurije ima visoku negativnu prediktivnu vri-
24
dardni pristup. Tamo gdje je dijagnoza nepouzdana, savje- jednost za isključivanje UTI . Kod sumnje na UTI, kod osoba
tuje se praćenje bolesnika i, ukoliko se ne pojave lokalni u domovima za starija lica treba prvo ispitati prisustvo piu-
24
simptomi u predjelu genitourinarnog trakta, bolesnika bi rije, pa ako je nalaz negativan ne treba raditi urinokulturu .
trebalo liječiti prije kao stanje sepse nepoznatog uzroka, Kod žena starijih od 80 godina povišena vrijednost leuko-
nego kao UTI . citne esteraze, interleukina IL-8 i IL-6 može da ukaže na ra-
22
zliku između ASB i akutnog cistitisa. Ipak, određivanje ovih
Laboratorijska dijagnoza je neophodna i za definitivnu biomarkera nema veći klinički značaj . U slučaju sumnje na
25
dijagnozu i za liječenje UTI kod starih, s obzirom na visok urosepsu, nalaz istih bakterija u krvi i u urinu ukazuje na
procenat rezistencije mikroorganizama . Izuzetak čine zdr- porijeklo infekcije.
15
ave žene koje u ambulantnim uslovima imaju ponavljane
akutne cistitise kod kojih je obično kratkotrajna primjena
antibiotika efikasna. Međutim, i kod njih treba raditi uri- Antimikrobna terapija
nokulturu ukoliko izostaje željeni efekat na empirijsku te-
rapiju, ako su simptomi atipični ili dođe do brzog povratka Kod starijih osoba se ne preporučuje liječenje ASB s ob-
simptoma poslije sprovedene terapije, što sve ukazuje na zirom na to da se time ne smanjuje nastanak i učestalost
rezistentnog uzročnika. narednih UTI, niti otklanjaju simptomi, a može dovesti do
pojave neželjenih efekata terapije . Stoga i skrining starih
2
Jedna od osnovnih prepreka u dijagnostici UTI jeste osoba za ASB nije indikovan.
neophodnost pravilnog uzorkovanja urina za analizu u ci-
lju prevencije kontaminacije uzorka. Kod žena koje nisu u U odabiru antimikrobne terapije treba se rukovoditi efi-
stanju da prate uputstva, radi se jednokratna kateterizacija, kasnošću lijeka, tolerisanjem od strane bolesnika, kliničkom
a kod muškaraca se primjenjuje čist kondom-kateter. Dija- prezentacijom bolesti, bubrežnom funkcijom, potrebom za
gnostički kriterijum podrazumijeva nalaz više od 10 CFU/ parenteralnim putevima primjene i cijenom liječenja. Ukoli-
5
mL pojedinačnog mikroorganizma u uzorku urina. Kada ko to klinička slika dozvoljava, savjetuje se čekanje rezultata
se izoluje manji broj klica ili multipli mikroorganizmi, nalaz urinokulture. Iako se sa godinama smanjuje klirens kreatini-
urinokulture se tumači u skladu sa kliničkim simptomima. na, nije indikovano smanjenje doze lijekova samo na osno-
Manji broj kolonija se sreće kod oko 10% zdravih žena u vu godina bolesnika. Prva linija peroralne terapije za akutni

Tabela 1. Izbor i doziranje antimikrobnih lijekova u terapiji infekcije mokraćnih puteva kod starih osoba sa normalnom funkcijom bubrega
Peroralna terapija Parenteralna terapija
Trimetoprim/Sulfametoksazol 2 x 160/800 mg Ampicilin 4 x 500 mg ± gentamicin ili tobramicin 5-7 mg/kg/24 h
Nitrofurantoin 2 x 100 mg Ceftriakson 1-2 g/24 h
Prva linija Ciprofloksacin 2 x 250-500 mg Cefotaksim 3 x 1 g
Norfloksacin 2 x 400 mg Ciprofloksacin 2 x 400 mg
Levofloksacin 1 x 250-500 mg Levofloksacin 500-750 mg/24 h
Amoksicilin 3 x 500 mg Amikacin 2 x 7,5 mg/kg ili 1 x 15 mg/kg
Amoksicilin/klavulonska kiselina 2 x 875 mg ili 3 x 500 mg Cefazolin 3 x 1 g
Cefaleksin 4 x 500 mg Ceftazidim 3 x 1 g
Cefuroksim 2 x 500 mg Ceftazidim/Avibaktam 3 x 2,5 g
Druga linija Cefiksim 1 x 400 mg Doripenem 4 x 500 mg
Doksiciklin 2 x 100 mg Ertapenem 1 x 1 g
Fosfomicin 3 g Meropenem 4 x 500 mg ili 3 x 1 g
Trimetoprim 2 x 100 mg Piperacilin/Tazobaktam 3 x 3,375 g
Vankomicin (za Gram+) 2 x 1 g

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(9):55-60. 57