Page 58 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

ustanova se objašnjava urinarnim porijeklom, ali se to u naj- prostate, podatak o moždanom udaru i zavisnost od dru-
većoj mjeri odnosi na osobe sa trajnim kateterom. gog lica . Podaci iz Holandije za starije osobe (od 80 do 90
3
godina) pokazali su kao faktore rizika kognitivno oštećenje,
Hospitalizacije usljed akutnog pijelonefritisa su češće nesamostalnost u svakodnevnom životu i inkontinenciju
sa godinama starosti, a rekurentne UTI su češće uglavnom mokraće. Pol i prebivalište nisu bili faktori rizika za nastanak
kod osoba sa komplikovanim infekcijama. Mortalitet usljed UTI .
14
UTI je neuobičajen . Analiza 270 osoba prosječne starosti
5
83,7 godina koje su hospitalizovane zbog UTI (od toga 14% Kod osoba koje su smještene u ustanovama za zbrinja-
iz doma za smještaj starih lica), pokazala je da je bolnički vanje starih lica, ASB je udružena sa poremećajem u mokre-
mortalitet bio 8,9%, a faktori rizika za mortalitet su bili ne- nju usljed neuroloških oboljenja (cerebrovaskularne bolesti,
adekvatna antimikrobna terapija, APACHE II na prijemu ≥ Parkinsonova bolest, demencija) koje su i razlog za smještaj
15, demencija i solidne neoplazme . Izraelska studija koja je osobe u specijalizovanu ustanovu . Zapremina rezidualne
6
15
obuhvatila 191 osobu (od toga 35% iz smještajnih ustanova) mokraće ne korelira sa nastankom simptomatske ili asimp-
starosti od 75 do 105 godina, a koje su hospitalizovane u ge- tomatske infekcije. Muškarci koji koriste eksterni urinarni
rijatrijskoj bolnici, pokazala je da je intrahospitalni mortali- kateter u obliku kondoma imaju veću učestalost bakteriurije
tet bio 33%, a faktori rizika su bili hospitalizacija (duža od 20 i simptomatske infekcije u odnosu na inkontinentne muš-
dana), demencija i komorbiditet, a ne pol i starosno doba . karce koji ih ne koriste .
16
7
Očigledno, mortalitet bolesnika sa UTI zavisi od više faktora.
Izazivači infekcije
Patogeneza
U slučaju simptomatskih infekcija, najčešće se kao
Kod nehospitalizovanih starijih osoba, faktori rizika su uzročnici izoluju E. coli, ali i Enterobacteriaceae, Enterococcus
slični za ASB i UTI i uključuju menopauzu, hipertrofiju pro- spp i Pseudomonas aeruginosa. Koagulaza negativne stafi-
state, dijabetes melitus, funkcionalno i kognitivno ošteće- lokoke se mogu izolovati kod asimptomatskih infekcija kod
nje, inkontinenciju. muškaraca. Kandida se može otkriti kod osoba sa dodatnim
faktorima rizika kao što je dijabetes, urološka pomagala i
Kod žena u postmenopauzi rekurentne infekcije su udru- primjena antibiotika širokog spektra. Kod starih izolati su
žene sa učestalim infekcijama u mladosti i nesekretovanjem češće multirezistentni na antibiotike u odnosu na mlađe
antigena krvnih grupa . Žene sa dijabetesom, starosti 55-75 osobe što se dovodi u vezu sa prethodnom (zlo)upotrebom
8
godina imaju duplo veću učestalost UTI u odnosu na žene antibiotika i urološkim procedurama kod bolesnika sa kom-
bez dijabetesa . Usljed nedostatka estrogena, u postme- plikovanim infekcijama. Španska studija potvrdila je da su
9
nopauznom periodu smanjuje se kolonizacija sa Lactobacilli kod ambulantnih bolesnika sa urinarnom infekcijom godine
spp koji održavaju kiseli pH vagine. Viši pH omogućava ko- starosti bile značajno udružene sa izolovanjem E. coli koja
lonizaciju uropatogenima (E. Coli i Enterococcus spp) što po- je rezistentna na fluorohinolone, a nezavisni faktor rizika
većava incidencu UTI kod žena u postmenopauzi . Smatra ove rezistencije je bila upotreba antibiotika tokom prethod-
10
se da terapija sa nadomeštanjem estrogena može oporaviti nog meseca . Slično, podaci iz američke studije su pokazali
17
vaginalnu floru i pH, mada povezanost infekcija i estrogena tigeciklin neosjetljivu, karbapenem rezistentnu Klebsiella
nije u potpunosti razjašnjena. pneumoniae, a faktor rizika je bila hospitalizacija iz domova
18
Hipertrofija prostate zauzima posebno mjesto kod pato- za smještaj starih lica . Takođe, E. coli je najčešći uzročnik
geneze UTI kod starijih muškaraca. Ona uzrokuje opstrukci- infekcija u domovima za smještaj starih lica, ali je zastuplje-
ju i turbulentni protok urina što olakšava prodor bakterija u nost drugih enterobakterija češća nego kod ambulantnih
zid mokraćne bešike. Bakterije mogu ostati u prostati trajno bolesnika. Kod osoba u ustanovama češća je i polimikrob-
zbog teškog prodora antibiotika u žlijezdu. Inkontinencija na infekcija (10-25%), čak i bez prisustva trajnog katetera, a
prije pogoduje bakteriuriji, ali može biti uzrok infekcija kod češća je i rezistencija na antimikrobnu terapiju, što otežava
starijih muškaraca i žena. Rezidualna zapremina urina je liječenje.
čest nalaz kod ženskih osoba između 62. i 90. godine . Kod
11
muškaraca, medijane starosti od 62 godine, prosječna rezi-
dualna zapremina urina je bila 257 mL u slučaju pozitivne Dijagnoza
bakteriurije i 133 mL bez bakteriurije . Međutim, prospek- Klinička dijagnoza se bazira na spektru simptoma, po-
12
tivna studija nije potvrdila korelaciju između UTI i rezidualne čevši od iritacije donjih mokraćnih puteva do septičnog
zapremine urina kod žena starosti 55-75 godina što ukazuje šoka. Kod ambulantnih bolesnika se najčešće javlja učesta-
na kompleksnu povezanost ove dva klinička stanja . lo mokrenje, dizurija, nokturija, suprapubični bol i ponekad
13
hematurija. Kod simptoma pijelonefritisa nastaje i bol u
Poseban osvrt zaslužuju veoma stare osobe, sa više od
80 godina. Švedska studija je potvrdila da su faktori rizika kostovertebralnoj regiji, groznica i povišena temperatura,
bakteriurije kod veoma starih žena nepokretnost, inkon- sa ili bez dizurije. Međutim, kliničku dijagnozu je teže posta-
tinencija i terapija estrogenima, a kod muškaraca bolesti viti kod osoba koje su smještene u ustanovama za stara lica

56 DOI: 10.5937/Galmed2409055D