Page 60 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

cistitis su trimetoprim/sulfametoksazol i nitrofurantoin (ta- Prevencija UTI kod osoba smještenih u specijalizovanim
bela 1), sa time da nitrofurantoin nije efikasan kod infekcije ustanovama nije opisana. Sistemska primjena estrogena i
prostate i bubrega, nego samo infekcije donjih mokraćnih preparata brusnice nije se pokazala kao efikasna preven-
puteva. tivna strategija. Najvažnija je korekcija eventualnih genito-
urinarnih abnormalnosti u slučajevima komplikovane UTI.
Što se tiče izazivača infekcije, Klebsiella pneumoniae, Pro- Profilaktička primjena antimikrobne terapije nije štitila od
teus mirabilis i Pseudomonas aeruginosa su rezistentni na narednih epizoda komplikovanih UTI. Kod bolesnika sa ASB
nitrofurantoin, dok su na njega senzitivni beta-laktamaza koji se pripremaju za genitourinarne procedure koje su
produkujuća E. coli i vankomicin-rezistentan Enterococcus. praćene krvarenjem postoji povećan rizik od bakterijemije i
Iako su fluorohinoloni (norfloksacin, ciprofloksacin i levo- sepse poslije procedure, te se savjetuje profilaktična antimi-
floksacin) efikasni u liječenju UTI, njihova upotreba je često krobna terapija neposredno prije intervencije .
2
ograničena rezistencijom bakterijskih vrsta . Upotrebu ove
26
vrste lijekova treba čuvati za slučajeve empirijske terapije Dovoljan unos tečnosti u prevenciji i u liječenju UTI kod
bolesnika sa slikom pijelonefritisa, kada postoji rezistenci- starih veoma je važan. Stari izbjegavaju tečnost da bi rjeđe
ja na druge lijekove ili kada bolesnici ne tolerišu drugu te- mokrili, te im treba objasniti posljedice takve navike. Ostale
rapiju. Peroralna terapija cefalosporinima, fosfomicinom, preventivne mjere koje se odnose na mlađe osobe važe i za
doksiciklinom, amoksicilinom i amoksicilin/klavulonskom stare, a prije svega hitno mokrenje odmah poslije nagona
kiselinom je druga terapijska linija shodno antimikrobnoj na mokrenje.
osjetljivosti i toleranciji od strane bolesnika.

Parenteralna terapija je indikovana ukoliko kod bole- Specifičnosti infekcije mokraćnih
snika postoji hemodinamska nestabilnost, ako ne tolerišu
peroralnu terapiju i/ili imaju nesigurnu apsorpciju iz gastro- puteva u vezi sa trajnim kateterom
intestinalnog trakta ili ukoliko se radi o infekciji koja je neo- Podaci iz literature ukazuju na visoku učestalost traj-
sjetljiva na spektar peroralne terapije. Parenteralna terapija nih urinarnih katetera kod stanovnika domova za smještaj
se daje tokom prvih 48-72 sata, nakon čega se radi reeva- starih lica . Prema podacima iz Amerike oko 13% osoba na
29
luacija stanja bolesnika, a liječenje eventualno nastavlja prijemu u domove ima trajni kateter, kao i 16% muškaraca i
peroralnom terapijom. Ukoliko se aminoglikozidi daju duže 3% žena - korisnika 67 domova za stare u Švedskoj . Ovi bo-
30
od 7 dana neophodno je pratiti nivo lijeka u krvi i funkciju lesnici uvijek imaju bakteriuriju, a simptomatska UTI nastaje
bubrega. 2,2 puta češće, dok je bakterijemija i do 39 puta češća nego
kod osoba bez katetera 23, 31 . Takođe, autopsijski nalaz akut-
Pokazano je da su kod žena prosječne starosti od 78,5 nog pijelonefritisa je osam puta češći kod kateterizovanih
godina rezultati liječenja isti ako se ciprofloksacin primjeni osoba. Ipak, povećan mortalitet osoba u domovima za smje-
u trajanju od tri i pet dana . Takođe, primjena trimetoprim/ štaj starih lica je prije posljedica funkcionalnog oštećenja i
26
sulfametoksazola u trajanju od tri dana i nitrofurantoina u komorbiditeta nego infekcije urinarnog porijekla.
trajanju od pet dana ima povoljne rezultate.
Najvažniji patogenetski mehanizam u nastanku bakteri-
urije i UTI kod osoba sa keteterom jeste formiranje biofilma
Prevencija ubrzo po plasiranju katetera . Mikroorganizmi odmah ad-
32
heriraju na površinu katetera i umnožavaju se na spoljašnjoj
Dugotrajna antimikrobna profilaksa može da spriječi na- i unutrašnjoj strani stvarajući polisaharide. Stvaranju biofil-
stanak akutnih nekomplikovanih infekcija kod starijih žena ma doprinose i sastojci urina (Tamm-Horsfallov protein, joni
u uslovima ambulantnog liječenja. Prva terapijska linija je kalcijuma i magnezijuma) koji se inkorporiraju u biofilm. Mi-
nitrofurantoin 50 ili 100 mg na dan ili trimetoprim/sulfa- krokolonije su zaštićene u biofilmu gdje teško prodiru i anti-
metoksazol pola tablete dnevno ili na drugi dan. Inicijalno biotici i lokalni faktori odbrane (leukociti i imunoglobulini) .
33
trajanje profilakse je 6 do 12 mjeseci. Iako postoje podaci da Alkalizacija urina od strane ureaza-produkujućih bakterija
lokalno davanje estrogena može da smanji učestalost UTI pospješuje taloženje soli kalcijuma i magnezijuma, što ima
kod žena, ova prevencija je imala manje uspjeha od profilak- za posljedicu stvaranje kristalnog biofilma. Kristalni biofilm
se nitrofurantoinom .
27
može da pravi inkrustaciju i opstrukciju katetera.
Prospektivna kohortna studija nije potvrdila pozitivan Osobe sa kateterom imaju najčešće E. coli, Enterococcus
efekat primjene preparata na bazi brusnice kod žena staro- faecalis i Proteus mirabilis. Takođe, čest nalaz je ureaza-pro-
sti 55-75 godina . Primjena soka od brusnice je bila manje dukujućih bakterija - Proteus mirabilis, Morganella morganii,
13
efikasna od trimetoprima i u odnosu na placebo. Lactobaci- Klebsiela pneumonia i Providencia stuartii . Proteus mirabilis
34
lus je takođe bio značajno manje efikasan nego trimetoprim/ je posebno aktivan u formiranju biofilma i kristalnog biofil-
sulfametoksazol u prevenciji UTI kod žena u postmenopauzi ma i u oko 80% slučajeva odgovoran je za sve opstrukcije
sa nekomplikovanim UTI i pored nalaza mikroorganizama katetera .
35
rezistentnih na ovaj lijek .
28

58 DOI: 10.5937/Galmed2409055D