Page 32 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Mehanizam nastanka nije u potpunosti razjašnjen, ali se i mišićnom snagom koju prati funkcionalno oštećenje obo-
smatra da zbog smanjene inervacije mišića, dolazi do reduk- ljelog i neurološki stečeni deficit - flakcidna pareza oba sto-
cije gustine kapilarne cirkulacije i smanjenja kapilarne mre- pala. Postavlja se pitanje da li je gubitak mišića bolesnika
že skeletnih mišića, što najčešće uzrokuje selektivnu atrofiju povezan sa polineuromiopatijom, kaheksijom ili sarkope-
mišićnih vlakana tipa II odgovornih za brze i jake kontrakcije nijom? Slični mehanizmi, kao što je mitohondrijalna dis-
mišića . U toku zapaljenskih sindroma kod kritične bolesti funkcija, insulinska rezistencija, promjene u metabolizmu
18
u prisustvu proinflamatornih citokina (kao što su tumor proteina i prisustvo upale igraju ulogu kod sva tri oblika
nekrozis faktor alfa i interleukin-6), pokreće se direktna ra- mišićne insuficijencije. Kaheksija se prvenstveno razlikuje
zgradnja mišića usljed propadanja kontraktilnih miofibrila od sarkopenije kroz gubitak tjelesne težine zbog prirode
što proizvodi stanje smanjene snage i mišićne mase, kao još osnovne bolesti 2, 18 . Kod sarkopenije karakterističan je gu-
jednog uzroka sekundarne sarkopenije . U ovakvom meta- bitak cjelokupne mišićne mase koji zahvata i mišiće lica, a
24
boličkom disbalansu dolazi do smanjenja sinteze proteina i može biti praćen morfološkim osobinama kao što je nor-
to već u prvih 6 sati kritične bolesti. malna težina, prekomjerna težina ili čak gojaznosti. Na-
izgled gojazni bolesnici na mehaničkoj ventilaciji mogu biti
Metabolički odgovor na stres je evolucijski validiran me- sarkopenični . Kaheksija je multiorganski sindrom sa osno-
1
hanizam za preživljavanje tokom kritičnih bolesti. Međutim, vnim bolestima kao što su kancer, hronična infekcija, hro-
organizam „plaća danak“ u obliku gubitka mišića. Poreme- nična opstruktivna bolest pluća i hronična srčana insufici-
ćaj ravnoteže usljed nekontrolisane degradacije mišićnih jencija. Karakteriše je smanjenje tjelesne težine, destrukcija
proteina i masivni gubici miozina i drugih proteina poslje- mišićnog i masnog tkiva, a često i anoreksija. Većina kahe-
dica su aktivacije četiri glavna proteolitička sistema: sistem ktičnih pacijenata može biti sarkopenična, ali nisu svi pacije-
ubikvitin-proteazom (Ubiquitin–proteasome system, UPS), nti sa sarkopenijom, kahektični 2, 18 . U odnosu na neuropatiju
kalpain, kaspaza i sistem autofagije - lizozomna degradaci- kritične bolesti, kod sarkopenije se rijetko viđaju neurogene
ja . Brzina razgradnje proteina u ovim stanjima premašuje lezije, ali je izražena masna infiltracija mišićne ćeliije.
24
procese sinteze proteina . Anabolička rezistencija je ključni
23
momenat sekundarne sarkopenije u kritičnoj bolesti i pored
inflamatorne, hormonske i medikamentne provokacije, po- Slika 1. Proces rehabilitacije - vertikalizacija kritično oboljelog
spješena je stanjem smanjenog unosa hrane . pacijenta u JIL
24

Dijagnoza sarkopenije kod
kritično oboljelih pacijenata

Metode CT i MRI se smatraju zlatnim standardom za
procjenu mišićne mase u jedinicama intenzivne njege . Me-
16
đutim, postoje ograničenja zbog visokih troškova i teškoća u
primjeni, posebno u prisustvu kritične bolesti . Ovim meto-
18
dama može se procijeniti čista mišićna masa, masno tkivo,
pa čak i infiltracije masti u mišićima. I CT i MRI koriste po-
prečno mjerenje kompozicije tijela. U ovoj metodi procjenju-
je se ukupna poprečna površina koja uključuje masno tkivo,
slabinski mišić (m. psoas), paravertebralne mišiće (m. erector
spinae, m. quadratus lumborum) i mišiće trbušnog zida (m.
transversus abdominis, m. rectus abdominis, m. obliqus ab-
dominis). Zbog razlika u tjelesnom sastavu kod muškaraca i
žena u abdominalnom CT, vrijednost praga je specifična za
polje 52,4 cm /m kod muškaraca i 38,5 cm /m kod žena .
2
2
18
2
2
Diferencijalna dijagnoza sarkopenije
kod kritično oboljelih pacijenata
U diferencijalnoj dijagnozi posebno je važno razlikovati
sarkopeniju od polineuromiopatije kritične bolesti (pome-
nuto u prethodnom tekstu) i kaheksije (slika 1). Na slici 1,
možemo vidjeti kritično oboljelog pacijenta u procesu re-
habilitacije koji je preko četiri mjeseca u jedinici intenziv-
ne njege zbog liječenja urosepse. Radi se o bolesniku sa
globalno smanjenom mišićnom masom, masnom masom (izrađeno u UKCS 2022. godine)

30 DOI: 10.5937/Galmed2308025T