Page 28 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Uvod stolice ispitivane populacije, potencijalni uzročnici invalidi-
teta u ADL i da je takav invaliditet bio povezan sa ukupnim
Sarkopenija je relativno nov medicinski entitet, o kome nižim kvalitetom života i većim zdravstvenim troškovima u
se govori tek tridesetak godina unazad, kada je Irvin Ro- ovim ciljnim grupama .
5
zenberg, 1989. godine prvi put upotrijebio ovaj termin za
opisivanje mišićne slabosti kod pacijenata starijeg životnog
doba . Činjenica je da se sarkopenija vezuje, prvenstveno za Najvažniji aspekti sarkopenije
1
osobe starijeg životnog doba, ali su istraživanja pokazala
da se može javiti i u drugim starosnim grupama ukoliko je Danas su mnogi aspekti epidemiologije i patofiziologi-
isprovocirana određenim patološkim stanjima . Može na- je sarkopenije bolje razjašnjeni i razumljiviji nego prije 10
2
stati akutno, u sklopu neke akutne bolesti ili naglo nastale godina. Istraživači su identifikovali veze između patologije
nepokretnosti ili imati hroničan tok . mišića i nepovoljnih zdravstvenih ishoda, a studije su tako-
2, 3
đe pružile dokaze da određene terapijske strategije mogu
Definisanje ovog poremećaja prošlo je mnoge etape, a pomoći u prevenciji ili odlaganju nepovoljnih posljedica .
2
sa novim istraživanjima i saznanjima, definicija je unapređi- Obzirom na činjenicu da mnogi istraživački nalazi nisu im-
vana, ali je suština ostala ista. Radi se o poremećaju u kome plementirani u svakodnevnu kliničku praksu, Evropska ra-
dolazi do smanjenja mišićne mase i funkcije, što dovodi do dna grupa za sarkopeniju je na svom sastanku 2018. godine
smanjene pokretljivosti, sklonosti ka padovima i povređi- postavila nove uvide :
2
vanju, invaliditeta, narušenog kvaliteta života i povećane
smrtnosti . Ekspertske grupe širom svijeta objavljivale su 1) Sarkopenija je dugo povezivana sa starenjem i osoba-
2
komplementarne definicije sarkopenije , a najveći pomak ma starijeg životnog doba, ali se sada prepoznaje da razvoj
2
je napravljen u proučavanju mišića i razumijevanju njego- sarkopenije počinje ranije u životu i da fenotip sarkopenije
ve uloge u održavanju balansa između zdravlja i bolesti . ima mnoge uzročnike nepovezane sa procesom starenja.
2
Sarkopenija je sada zvanično priznata kao bolest mišića sa Ovi uvidi imaju implikacije na intervencije koje sprečavaju ili
dijagnostičkim kodom ICD-10-MC čije se liječenje u nekim odgađaju razvoj sarkopenije.
zemljama finansira iz zdravstvenog budžeta .
3, 4
2) Glavna determinanta ove bolesti mišića je niska snaga
mišića, čime se olakšava identifikacija sarkopenije u praksi.
Zdravstveni troškovi 3) Sarkopenija je povezana sa niskim kvantitetom i kva-
neliječene sarkopenije litetom mišića, ali se ovi parametri sada koriste uglavnom u

Neophodna i optimalna pažnja i briga za osobe sa sar- istraživanjima, a ne u kliničkoj praksi. Detaljna i tačna mje-
kopenijom je od suštinskog značaja, jer ovo stanje nosi renja mišićne mase i kvaliteta mišića još uvijek su tehnički
visoka lična, društvena i ekonomska opterećenja . Sarko- zahtjevna.
5
penija povećava rizik od padova i preloma , narušava spo- 4) Sarkopenija je često zanemarena i nedovoljno liječena
6
sobnost u obavljanju svakodnevnih aktivnosti , povezana je u svakodnevnoj medicinskoj praksi, vjerovatno zbog kom-
1
sa bolestima srca , bolestima disajnih organa i kognitivnim pleksnosti određivanja varijabli koje treba mjeriti, kako ih
7
1
oštećenjima , dovodi do poremećaja kretanja , doprinosi mjeriti, koji pragovi najbolje vode dijagnozi i liječenju, i kako
8
8
smanjenju kvaliteta života , gubitku nezavisnosti i ponekad najbolje ocijeniti efekte terapijskih intervencija.
9
zahtijeva potrebu za premještanjem osobe u institucije za
njegu i liječenje 10, 11 . Sarkopenija je u određenoj korelaciji i Da bi se poboljšala svijest o značaju sarkopenije i primi-
sa smrtnim ishodom . Osobe sa sarkopenijom imaju pove- jenilo optimalno liječenje, Evropsko udruženje za sarkopeni-
12
ćan rizik od hospitalizacije i veću mogućnost komplikacija ju je ažuriralo svoju definiciju i dijagnostičke strategije.
tokom hospitalizacije, što povećava troškove liječenja i nje-
ge . Među hospitalizovanim starijim odraslim osobama, oni
12
koji su imali sarkopeniju pri prijemu, imali su više od pet Etiologija primarne i
puta veće troškove bolničkog liječenja i njege u poređenju sekundarne sarkopenije
sa onima bez sarkopenije . Rezultati velikog istraživanja,
12
cjelokupne populacije, u Češkoj Republici pokazali su da su U mladosti i ranom odraslom dobu (do otprilike 40 go-
direktni troškovi zdravstvene njege bili više od dva puta veći dina), postižu se maksimalni nivoi mišićne snage i mase
2
za starije osobe sa sarkopenijom u odnosu na one bez nje . koji su viši kod muškaraca nego kod žena . Nakon navrše-
13
Sprovedeno je istraživanje kojim su obuhvaćene stare oso- nih 50 godina, javlja se smanjenje mišićne mase na donjim
be koje žive u zajednicama, u Domovima za stara lica, koje ekstremitetima od 1-2% godišnje i smanjenje snage 1,5-5%
1
je imalo za cilj da procijeni povezanost između aktuelnih godišnje . Evropska radna grupa je prijavila da je učestalost
mišićnih parametara (mase, snage, fizičkog učinka) sa aktiv- sarkopenije u populaciji osoba između 60-70 godina staro-
nostima svakodnevnog života (Activities of Daily Living, ADL), sti 5%-13% i 11%-50% kod starijih od 80 godina. Sa poveća-
kvaliteta života i troškova zdravstvene zaštite. Istraživači su njem učestalosti i povećanjem životnog vijeka, očekuje se
utvrdili da su niže vrijednosti brzine hodanja i ustajanja iz

26 DOI: 10.5937/Galmed2308025T