Page 25 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

pored nižeg pritiska imaju adekvatnu diurezu i cerebralnu Dereanimacija
perfuziju.
Dereanimacija ili derestitucija je uklanjanje viška tečno-
Laboratorijske analize su takođe važan alat za procjenu sti, što treba razmotriti kod pacijenata sa jasnim dokazima
uspješnosti reanimacije tečnostima. Kompletna krvna slika, o preopterećenju tečnostima, a imajući u vidu štetnost tog
elektroliti, glikemija i acidobazni status treba često pratiti, preopterećenja. Sprovodi se, prije svega, redukcijom unosa
iako ne postoje dokazi u pogledu optimalne frekvencije mje- tečnosti, kao i primjenom diuretika.
renja navedenih analiza. Laktatni i bazni deficit (Base Deficit,
BD) se često koriste kao parametri za procjenu adekvatno- Prekomjerna reanimacija može biti opasna kao i nedo-
sti globalne perfuzije. Povišen BD i povećana koncentracija voljna reanimacija kod pacijenata sa opekotinama. Preko-
laktata u korelaciji su sa većom veličinom opekotina, inha- mjerna primjena tečnosti može poremetiti endotelni gliko-
lacionim povredama, većim potrebama za tečnošću i mor- kaliks, što dovodi do povećane kapilarne permeabilnosti,
talitetom. dodatno pogoršavajući kapilarno curenje (leakage). Ovo po-
većanje intersticijalnog pritiska ometa perfuziju različitih or-
Transpulmonalna termodilucija (Transpulmonary Ther- gana i može rezultovati razornim posljedicama, uključujući
modilution, TPTD) je invazivna opcija monitoringa koja za- sindrom akutnog respiratornog distresa (Acute respiratory
htijeva jednu pristupnu tačku preko centralne venske linije, distress syndrome, ARDF), povredu miokarda i kongestivnu
kao i jednu pristupnu tačku preko periferne arterije. Komer- srčanu insuficijenciju, cerebralni edem, abdominalni kompa-
cijalni TPTD monitori pružaju mogućnost procjene kardijak rtment sindrom (Abdominal Compartment Syndrome, ACS),
autputa (Cardiac Output, CO). Pored toga, moguće je izmje- akutnu bubrežnu insuficijenciju, disfunkciju jetre i kompar-
riti i globalni end-dijastolni volumen (Global End-diastolic tment sindrom ekstremiteta.
Volume, GEDV) - marker srčanog predopterećenja, kao i ek-
stravaskularne plućne vode - marker plućnog edema. Kako Za blagovremeno otkrivanje intraabdominalne hiper-
najbolje koristiti ove podatke tokom reanimacije opekotina tenzije, Ivi i saradnici preporučili su praćenje pritiska u be-
i dalje nije sasvim jasno. Dosadašnje studije su pokazale da šici kod pacijenata kojima je potrebno više od 250 mL/kg
12
reanimacija opekotina vođena ovim invazivnim monitorin- tečnosti tokom reanimacije . Nakon početne faze reanima-
gom je često imala lošiji ishod jer su bile primjenjivane znat- cije, kod svakog pacijenta sa opsežnim pozitivnim balansom
no veće količine tečnosti od uobičajenih. Transtorakalna tečnosti, ili pogoršanom disfunkcijom krajnjeg organa, tre-
ehokardiografija (Transthoracic Echocardiogram, TTE) pruža ba procijeniti preopterećenje tečnošću. Od koristi je ultra-
informacije o statusu zapremine i srčanoj funkciji i takođe zvučna POCUS (Point of Care Ultrasound) procjena kojom se
se može koristiti u procjeni uspješnosti reanimacije tečno- može otkriti prisustvo značajnog plućnog edema, pleural-
13
stima . nog izliva, perikardijalnog izliva ili ascitesa .
10
Reanimacija pacijenata sa električnim opekotinama je
jedinstvena, jer je površina opekotina značajno manja u Ostale terapijske mjere
odnosu na stepen osnovnog oštećenja tkiva. Tom prilikom
dolazi do rabdomiolize i mioglobinurije koja se u početku Vazoaktivni lijekovi imaju ograničenu ulogu tokom rea-
manifestuje promjenom boje urina (koji postaje tamno bra- nimacija opekotinskog šoka. Sama trauma dovodi do zna-
on), što može dovesti do akutne bubrežne insuficijencije. čajnog oslobađanja kateholamina. Ipak, u određenim slu-
Koncentracija kreatin kinaze je takođe višestruko povećana. čajevima, noradrenalin i vazopresin se mogu koristiti u cilju
Održavanje adekvatne hidratacije je ključno za sprečava- održavanja normotenzije. Isto tako, srčane inotrope, kao što
nje akutne bubrežne insuficijencije (Acute Kidney Injury, AKI) je dobutamin, treba koristiti sa oprezom kod pacijenata sa
izazvanog mioglobinom. Iako je površina opekotine mala, hipovolemijom. Međutim, kod pacijenata kod kojih uprkos
to nikako ne znači da je potrebna i mala količina tečnosti, nadoknadi tečnosti CO ostaje nizak, primjena inotropa može
već je, naprotiv i u slučaju opekotina električnom strujom, biti opravdana. Visoka doza askorbinske kiseline (vitamina
važnost adekvatne hidracije velika. ABA preporučuje 4 mL/ C) je korištena kao farmakološki dodatak tokom reanimacije
kg/% TBSA tečnosti za reanimaciju tokom prvih 24 sata za opekotina. Pretpostavljeni mehanizam djelovanja vitamina
pacijente sa električnim opekotinama bilo kog uzrasta, sa C je „čišćenje” slobodnih radikala, što doprinosi smanjenju
ciljnim izlučivanjem urina od 1,5-2 mL/kg/h . Kod pacijena- peroksidacije lipida i mikrovaskularnog curenja.
11
ta sa znacima mioglobinurije može se razmotriti reanima- U liječenju opekotina mogu se koristiti i neke naprednije
cija sa izotoničnim bikarbonatom koji povećava vrijednost metode, kao što su terapeutska zamjena plazme (Therapeu-
pH krvi od 7,45 do 7,50. Alkalizacija urina povećava rastvor- tic Plasma Exchange, TPE), kontinuirana zamjena bubrežne
ljivost mioglobina i može spriječiti oštećenje bubrežnih tu- funkcije (Continuous Renal Replacement Therapy, CRRT), ek-
bula. Hipokalcemija je moguća komplikacija terapije bikar- strakorporalno prečišćavanje krvi i dr .
14
bonatom, pa je potrebno pažljivo pratiti nivoe jonizovanog
kalcijuma u serumu.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(8):19-24. 23