Page 69 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

pacijenata bez bilo kakvog psihijatrijskog poremećaja u ana- strukturnim i funkcionalnim promjenama rafe kao mogu-
mnezi. Međutim, ehogenost rafe nije marker koji može da ćem etiopatološkom faktoru depresije. Studija koja je po-
pomogne u diferenciranju različitih kategorija depresivnih redila nalaze na T2 sekvenciji MRI i ehogenost moždanog
poremećaja. Takođe, promjena ehogenosti rafe povezana stabla, utvrdila je postojanje korelacije između ehogenosti
je sa odgovorom na terapiju SSRI (Selective Serotonin Re-up- rafe i izmjene intenziteta signala na MR mozga, što ukazuje
take Inhibitors). Hipoehogenost rafe izraženija je kod SSRI na postojanje strukturnih oštećenja moždanog stabla kod
respondera nego kod non-respondera. Hipoehogenost rafe PD udružene sa depresijom, slično kao i kod unipolarne
ukazuje na dobar odgovor na terapiju SSRI sa pozitivnom depresije . Ovi nalazi ukazuju da smanjena ehogenost rafe
31
prediktivnom vrijednošću od 88% 9, 10 . i pojačan intenzitet signala u T2 sekvenciji MRI mogu biti
odraz prekida ili oštećenja mijelinizovanih monoaminergič-
TCS i depresija u PD kih puteva (dopaminergičkih, serotonergičkih ili noradre-
Nekoliko TCS studija je pokazalo da je depresija u PD, nergičkih) koji prolaze kroz moždano stablo i rafe 10, 31 .
kao i unipolarna depresija, vjerovatno udružena sa struktur- Činjenica da TCS pokazuje prilično specifičan nalaz kod
nim lezijama jedara rafe. Hipoehogenost rafe je čest nalaz pacijenata sa PD, čini ovu metodu jedinstvenom u diferen-
kod depresivnih pacijenata sa PD. U poređenju sa nede- cijalnoj dijagnozi depresije, PD i konkomitantne pojave oba
presivnim pacijentima kod kojih je hipoehogeni signal rafe poremećaja.
detektovan kod samo 6-27%, kod depresivnih pacijenata sa
PD, hipoehogenost rafe se nalazi kod 35-85% 10, 30-32 . U PD karakteristična hiperehogenost SN se može vizu-
alizovati u ranim stadijumima bolesti čak i prije pojave mo-
Prve studije pokazale su da je ehogenost rafe značajno tornih simptoma, što omogućava ranu kliničku dijagnozu.
snižena kod depresivnih pacijenata sa PD u poređenju sa Istovremena pojava hiperehogenosti SN i depresije može
zdravim kontrolama i pacijentima oboljelim od PD koji nisu zato imati važne etiološke implikacije i mogući kasniji razvoj
pokazivali simptome depresije (više od 90% depresivnih simptoma.
pacijenata sa PD je imalo hipoehogeno rafe) . Ehogenost
33
rafe je negativno korelirala sa stepenom motorne ones- Nekada je klinički vrlo teško razlikovati depresiju kao
posobljenosti kod pacijenata sa PD i komorbidnom depre- rani marker PD, unipolarnu depresiju i depresiju udruženu
sijom. Studije su pokazale da je hiperehogenost SN, što je sa PD. Vrijednost TCS u diferencijalnoj dijagnozi između PD i
karakterističan nalaz za idiopatsku PD, čest nalaz i kod de- depresije je najočiglednija u najranijim stadijumima bolesti
presije. Kod depresivnih osoba bez parkinsonizma, izražena u kojima na osnovu izolovanih kliničkih karakteristika nije
hiperehogenost SN je nađena sa tri puta većom učestalošću moguće razlikovati da li pacijent ima PD ili depresiju . Me-
10
u poređenju sa zdravim osobama odgovarajuće starosti. đutim, i u kasnijim stadijumima PD u kojima hipomimija i
Hipoehogenost rafe je bila značajno češća kod depresivnih bradikinezija mogu da imitiraju depresivno raspoloženje,
nego nedepresivnih pacijenata bez obzira na prisustvo PD. TCS nalazi mogu biti vrlo korisni. Kod osoba koje imaju izo-
Kombinacija izražene hiperehogenosti SN i snižene ehoge- lovanu depresiju, u većini slučajeva se nalazi normalna eho-
nosti rafe je značajno udružena sa istorijom depresivnog genost SN uz rafe koje je smanjene ehogenosti, prekinuto ili
poremećaja prije pojave PD kao i sa motornom asimetrijom nevidljivo. Kod pacijenata sa PD, nalazi se normalna ehoge-
kod depresivnih osoba bez PD. nost rafe uz hiperehogenost SN. Kod pacijenata koji pate od
PD i konkomitantne depresije, obično postoje istovremeno
Kod pacijenata sa PD i udruženom depresijom prije po- oba patološka nalaza: hiperehogenost SN i hipoehogenost
četka motornih simptoma PD, postojala je izraženija hipere- rafe. Treba takođe imati u vidu da pacijenti koji pate od izo-
hogenost SN i ona je jasno korelirala sa ranijim početkom lovane depresije bez bilo kakvih znakova za istovremeno
PD . postojanje i PD, mogu imati značajnu hiperehogenost SN .
33
30
Sa druge strane, značajna redukcija ehogenosti rafe Ovo se može objasniti činjenicom da je depresija često pre-
je nađena kod pacijenata sa PD koji su imali simptome iri- motorni marker za PD, te se pretpostavlja da su osobe sa
tativne bešike u poređenju sa onima koji ove simptome depresijom i hiperehogenošću SN u povećanom riziku da
nisu imali. Hipoehogenost rafe nije bila udružena samo sa razviju PD, kasnije tokom života. Diferencijalno dijagnostički
simptomima iritativne bešike, već i sa prisustvom distimije problemi mogu nastati kod depresivnih pacijenata sa mo-
i major depresije. Ovaj nalaz ne ukazuje isključivo na direk- tornom usporenošću kod kojih su istovremeno prisutni hi-
tnu povezanost oštećenja rafe i simptoma iritativne bešike perehogenost SN i hipoehogenost rafe. Ukoliko se ovakvim
ili depresije, već i na mogućnost da u osnovi leži oštećenje pacijentima uvede antidepresivna terapija, ona pokazuje
nekog drugog regiona mozga koji je aferentnim putevima uspjeh i ukazuje na izolovanu depresiju. Međutim, depresija
povezan sa sistemom rafe . se može javiti kao premotorni simptom PD, pri čemu hipe-
34
rehogenost SN predstavlja faktor rizika za PD 4, 5, 10, 35 . Zato,
Iako postoji nekoliko studija koje su pokazale alteraciju istovremena pojava hiperehogenosti SN i hipoehogenosti
MR signala rafe u depresiji, karakterističan neuroimidžing rafe kod osoba sa depresijom ili vrlo blagim motornim simp-
obrazac abnormalnosti rafe u depresiji još uvijek nije utvr- tomima, može ukazivati na to da je ova populacija u riziku
đen. Ipak, do sada objavljeni nalazi daju važne dokaze o da razvije PD. Prema sadašnjim saznanjima i opservacijama,

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(6):62-69. 67