Page 31 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. Definicije prema WHO i nalazu koštane mineralne gustine (Bone Mineral Density, BMD)
DEFINICIJE WHO PREMA NALAZU DENZITOMETRIJE
KLASIFIKACIJA T SKOR KOŠTANA MINERALNA GUSTINA (BMD)
BMD do 1 SD u odnosu na referentne
Normalna BMD T skor > -1
vrijednosti za mlade odrasle osobe
Smanjenje BMD između 1 i 2,5 SD
Osteopenija (mala BMD) T skor -1 do -2,5
u odnosu na mlade odrasle osobe
Smanjenje BMD jednako ili veće od 2,5 SD
Osteoporoza T skor ≤ -2,5
u odnosu na mlade odrasle osobe
Smanjenje BMD jednako ili veće od 2,5 SD u odnosu na
Teška - uznapredovala osteoporoza T skor ≤ -2,5
mlade odrasle osobe uz prisustvo jednog ili više preloma
Tabela 2. Faktori rizika koji dovode do osteoporoze i fraktura
FAKTORI KOJI SE NE MOGU MODIFIKOVATI FAKTORI KOJI SE MOGU MODIFIKOVATI
Deficit estrogena
Lična anamneza fraktura u odraslom dobu - rana prirodna ili vještačka (obostrana ovarijektomija) menopauza (prije 45 godina života)
- duži periodi amenoreje (> 1 godine)
Porodična anamneza fraktura kod rođaka I stepena Pothranjenost i slaba nutricija (naročito smanjen unos kalcijuma i vitamina D)
Ženski pol Alkoholizam
Starije životno doba Učestali padovi
Bijela rasa Neadekvatna fizička aktivnost
Demencija Smanjena mišićna masa

Kod svakog pacijenta sa prelomom nakon minimalne Epidemiologija osteoporoze
traume ili denzitometrijski dokazanom osteoporozom, po-
trebno je sprovesti kliničko ispitivanje sa ciljem isključiva- Učestalost osteoporoze raste sa starenjem s obzirom
nja mogućih sekundarnih uzroka osteoporoze (tabela 3). da dolazi do progresivnog gubitka koštanog tkiva tokom
Osteoporoza može biti dio kliničke slike različitih osnovnih godina života. Kod žena u periodu menopauze (tipično oko

Tabela 3. Uzroci sekundarne generalizovane osteoporoze
KANCER I HEMATOLOŠKI POREMEĆAJI ENDOKRINOLOŠKI POREMEĆAJI I HIPOGONADIZAM
- Multipli mijelom (kod osoba starijih od 60 godina) - Kušingov sindrom - Akromegalija
- Kancer sa produkcijom PTHrP - Primarni i sekundarni hiperparatireoidizam - Hiperprolaktinemija
- Limfomi i leukemija - Tireotoksikoza - Anorexia nervosa
- Mastocitoza - Insuficijencija nadbubrega (Adisonova bolest) - Hipotalamusna amenoreja
- Talasemija - Diabetes mellitus tip 1 i 2 - Turnerov i Klinefelterov sindrom
GASTROINTESTINALNI I NUTRITIVNI POREMEĆAJI NASLJEDNA OBOLJENJA
- Glikogenoze
- Sindromi malapsorpcije - Marfanov sindrom
- Gastrektomija - Osteogenesis imperfect
- Dugotrajna parenteralna malnutricija - Hipofosfatazija
- Hronična oboljenja jetre (bilijarna ciroza) - Ehlers-Danlos sindrom
- Homocistinurija
REUMATOLOŠKI POREMEĆAJI OSTALI POREMEĆAJI
- Dugotrajna imobilizacija
- Trudnoća i laktacija
- Reumatoidni artritis - Sarkoidoza
- Hronična opstruktivna bolest pluća
- Multipla skleroza
Tabela 4. Tipovi primarne osteoporoze
PODTIPOVI INVOLUTIVNE OSTEOPOROZE KLINIČKE OSOBINE PODTIPOVA
- tipično kod postmenopauzalnih žena prvih 5-10 godina po menopauzi
Tip 1 (Postmenopauzalna osteoporoza)
- zahvata dominantno trabekularnu (spongioznu) kost - pršljenovi
- tipično kod osoba oba pola poslije 70 godina života
Tip 2 (Senilna osteoporoza)
- zahvata i kortikalnu i trabekularnu kost

oboljenja, koja u tom slučaju predstavljaju glavni uzrok sma- 50 godina života), kada prestane ovarijalna funkcija, dolazi
njene koštane mase, i tada govorimo o sekundarnoj osteo- do ubrzavanja gubitka kosti jer prestaje protektivno dejstvo
porozi . Tek kada se isključe ove bolesti, riječ je o primarnoj hormona jajnika 1, 2, 5, 6 . Ukoliko je u tom trenutku vrhunac
4
osteoporozi, koja se naziva još i involutivna osteoporoza i koštane mase kod određene žene bio maksimalan, očekuje
dijeli se na dva podtipa (tabela 4). se da ta žena dostigne kriterijume za osteoporozu između

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(6):28-34. 29