Page 21 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

crijevnog mikrobioma, a proizvodi darobaktine kojima je sinergistički efekat, koji dovodi do baktericidnog dejstva na
meta BAM. Nedavno su Miler i saradnici , sprovodeći kom- uzročnike infekcije, čime bi se smanjio rizik od razvoja re-
36
pjutersku potragu za genima srodnim darobaktinu, identi- zistencije, jer mrtvi mikrobi ne mogu da mutiraju. Sve ovo
fikovali dinobaktin A, novi peptidni antibiotik iz nematode je značajno za empirijsku primjenu antibiotika. Međutim,
Photorhabdus australis. Dinobaktin se razlikuje po strukturi postoje i nedostaci kombinovane antibiotske terapije, a to
u odnosu na darobaktin, ali i on djeluje na BAM. Dinobak- su: povećan rizik od ispoljavanja toksičnosti; povećano izla-
tin je bio efikasan u terapiji sistemske infekcije bakterijom ganje antibioticima koje može da dovede do rezistencije;
Escherichia coli kod miševa. Gepotidacin je novi, prvi iz oštećenje normalne crijevne flore što predstavlja kolateral-
37
klase triazaacenaftilenskih antibiotika, sa baktericidnim nu štetu antibiotske terapije, jer u organizmu postoje i dru-
dejstvom, inhibitora replikacije bakterijske dezoksiribonu- ge bakterije (komensali), a ne samo one koje treba da ubije
kleinske kiseline (DNK), sa posebnim mehanizmom dejstva antibiotik; povećanje troškova liječenja. Poznato je da se
i efikasnošću protiv uzročnika infekcija urinarnog trakta ljudsko tijelo sastoji od više bakterija nego sopstvenih ćelija.
(Escherichia coli, Staphylococcus saprophyticus), čak i protiv
onih koji su rezistentni na standardne antibiotike. Ovaj novi Pitanje je zašto je tako teško da se postigne bilo kakva
antibiotik će se i dalje proučavati u terapiji težih infekcija. razlika u ishodima kliničkih studija. Kao prvo, postoji razlika
u tome što je zadovoljavajući ishod antibiotske terapije, sa
Klebsiella pneumoniae je uzročnik brojnih teških infek- stanovišta mikrobiologije i sa stanovišta liječenja pacijenta.
cija. Mnogi sojevi Klebsiella pneumoniae su rezistentni na Ako govorimo o liječenju pacijenata, posmatrani ishodi su
antibiotike, što nameće potrebu za sintezom nekih novih mortalitet, morbiditet (npr. bubrežna insuficijencija ili infek-
antibakterijskih lijekova. Patogenost Klebsiella pneumoniae cija bakterijom Clostridium difficile) i/ili dužina liječenja, dok
zavisi od njene sposobnosti da izbjegne fagocitozu. Ako se su mikrobiološki ishodi - biti klinički izliječen, eradikacija i
obezbjedi način da bude uništena od strane fagocita, može razvoj rezistencije.
se očekivati da se smanji njena patogenost i pobijedi in-
fekcija. Tim naučnika sa Univerziteta u Ženevi je otkrio da Problem rezistencije na antibiotike je globalni i stalno se
edoksudin, koji je antiherpesni lijek otkriven prije 60 godina, povećava. U svijetlu skromnih dostignuća u razvoju novih
dovodi do slabljenja zaštitne površine ove bakterije, čime se antibiotika, kombinovana terapija je potencijalno značajna
olakšava da je eliminišu odbrambene imunske ćelije doma- za borbu protiv multirezistentnih mikroorganizama. Efekti
ćina . Da bi odredili da li bakterija zaista slabi na ovaj na- kombinovane antibakterijske terapije mogu biti nezavisni,
38
čin, naučnici su koristili neobičan eksperimentalni model, tj. sinergistički ili čak antagonistički; svaki od njih mogao bi
amebu Dictyostelium. Ovaj jednoćelijski organizam se hrani doprinijeti povećanju efikasnosti terapije i smanjenju rezi-
39
bakterijama tako što ih zarobi i pojede, koristeći iste meha- stencije .
nizme koje upotrebljavaju imunokompetentne ćelije da ubi- Razvoj novih antibiotika je vrlo zahtjevan i dugotrajan
ju patogene. Ova ameba je bila genetski modifikovana tako proces, jer je potrebno ispuniti stroge hemijske, biološke
da je moglo da se utvrdi da li je bakterija sa kojom je došla i farmakološke zahtjeve u ispitivanju novog, efikasnog an-
u kontakt bila virulentna ili nije. Takav sistem je omogućio tibiotika. Zbog toga je kombinovana antibiotska terapija,
istraživačima da testiraju hiljade molekula i identifikuju one koja predstavlja kombinaciju dva antibiotika ili antibiotika i
koji smanjuju bakterijsku virulenciju. Autori istraživanja su supstance koja nema antibiotski efekat, ali pojačava dejstvo
se onda odlučili za bržu i bezbjedniju strategiju: razmotrili antibiotika, dobra terapija u današnjim uslovima rasprostra-
su već postojeće lijekove u cilju identifikacije mogućih no- njene i rastuće rezistencije. Moglo bi se reći da kombino-
vih terapijskih indikacija. Mijenjanjem površinskog omotača vana terapija može da produži životni vijek postojećih an-
koji štiti bakteriju od spoljašnje sredine edoksudin je čini ra- tibiotika u XXI vijeku , jer se kombinuju agensi koji djeluju
40
njivom. Takođe, za razliku od antibiotika, edoksudin ne ubi- na različite mehanizme rezistencije (inhibicija efluks pumpe,
ja bakteriju, što smanjuje mogućnost za razvoj rezistencije. povećanje propustljivosti membrane, inhibicija modifikacije
Istraživači su zaključili da dovoljno slabljenje bakterija, bez enzima ili degradacija i alosterno vezivanje na ciljno mjesto).
njihovog ubijanja, može biti pobjednička strategija i kratko-
ročno i dugoročno. Postoje česte pretpostavke vezane za benefite kom-
binovane terapije. Ključno pitanje je da li patogeni ubijaju
pacijente ili to čini neregulisani imuni odgovor na infekciju?
Kombinovana antibiotska terapija Dvije druge pretpostavke su da je neregulisani imuni odgo-
vor u linearnom odnosu sa bakterijskim opterećenjem i da
Kombinovana antibiotska terapija vodi ka proširenju je klirens patogena brži sa dva lijeka u poređenju sa jednim.
spektra dejstva, kada se koriste dva antibiotika i time se Takođe se postavlja pitanje da li su dva antibiotika sposob-
povećava mogućnost targetiranja nepoznatog uzročnika. na da zauzdaju inflamatornu kaskadu brže i efikasnije nego
Proširenje spektra dejstva moguće je i parcijalnom kombi- jedan. I konačno, da li će teorijski benefiti liječenja pacije-
nacijom, kada postoji preklapanje u djelovanju na bakterije. nata sa dva antibiotika nadmašiti povećani rizik od neželje-
Kombinovana terapija ili terapija koja ima dualno dejstvo, nih efekata koji se javlja kada se pacijenti izlože dejstvu dva
sastoji se od dva antibiotika koja djeluju na istu bakteriju. lijeka, umjesto jednog? Postoji gledište da je monoterapija
Teorijski, prednost kombinovane terapije je i da se postiže

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(5):14-22. 19