Page 75 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

kao i adekvatnom praćenju i evidenciji rezultata . Terapija iz 2021. godine od strane Haydena i saradnika. Pregleda-
1
vježbanjem (kineziterapija) ima za cilj da poveća snagu i ni su radovi iz svih važnih naučnih baza. Uključeno je 249
poboljša funkciju mišića i zglobova, što pozitivno utiče na kliničkih studija (24.486 pacijenata) koje su ispitivale uticaj
smanjenje bola i invaliditeta, ubrzava oporavak i povratak vježbanja na hronični lumbalni bol. Najčešći program vjež-
pacijenta uobičajenim aktivnostima. bi koji je ispitivan u kliničkim studijama posljednjih godina
bile su vježbe jačanja lumbalnog mišićnog jezgra – vježbe
Postoji veliki broj kineziterapijskih programa koji su stabilizacije (njih 127) ili kombinacija ovih vježbi sa nekim od
tokom istorije našli svoje mjesto u liječenju hroničnog lum- tradicionalnih programa vježbi (ukupno 109). Ostale studije
balnog bola: Reganov, Mišelov, Tilotsonov, Wiliamsov pro- su se bavile ispitivanjem efikasnosti pilatesa, aerobika i op-
gram, Brügerova tehnika, Brunkova posturalna korekcija, štih vježbi istezanja i jačanja mišića u terapiji hroničnog bola
McKenzie metod i mnogi drugi. Bez obzira na broj progra- u leđima. Polovina kliničkih studija pratila je vježbe koje su
ma i njihovo stalno usavršavanje, hronični lumbalni bol i bile individualno koncipirane i sprovođene jedan na jedan
dalje ostaje konstantan medicinski problem. Iako postoje sa zdravstvenim radnikom, drugu polovinu činile su grupne
sigurni dokazi, potvrđeni brojnim randomizovanim klinič- vježbe. U većem broju studija ispitivano je i dejstvo još naj-
kim studijama o važnosti i uspjehu kineziterapije u liječenju manje jednog tretmana uz vježbanje, uključujući edukaciju
hroničnog lumbalnog bola, izdvaja se jedna velika grupa o problemu ili savjet, elektroterapiju ili manuelne tehnike.
pacijenata kod koje se, bez obzira na primijenjeni program Praćeni su uglavnom intenzitet bola i funkcionalnost. Autori
vježbi, ne postižu adekvatni rezultati. Uzroke treba potra- su u svom zaključku naveli da postoje umjereno jaki dokazi,
žiti u specifičnosti hroničnog bolnog lumbalnog sindroma, da je vježbanje efikasnije od ostalih terapijskih procedura i
isprepletenosti fizičkih, psihičkih i socijalnih elemenata, te placeba. Izvjesnost dokaza je bila nešto niža uglavnom zbog
neadekvatnom unidimenzionalnom načinu liječenja. Neop- heterogenosti studija. Rezultati su pokazali da je vježbanje
hodno je sagledati prednosti i nedostatke postojećih kine- bilo efikasnije u smanjenju bola i još efikasnije u poboljšanju
ziterapijskih programa, a zatim sačiniti odgovarajući, koji funkiconalnosti u svim periodima praćenja, kako kratkotraj-
će ispuniti sve neophodne kineziološke zahtjeve, objediniti nim, tako i dugotrajnim. Nekoliko studija je prijavilo uglav-
vježbe istezanja, snage i stabilnosti i biti individualno konci- nom manje neželjene efekte vježbanja, najčešće povećan
piran i sproveden. bol u donjem dijelu leđa i bol u mišićima. Međutim, i grupe
koje nisu imale vježbe, prijavile su slične simptome . Ima-
5
jući u vidu da je akcenat i dalje na vježbama jačanja mišića
Fenomen hroničnog lumbalnog jezgra, sa ili bez kombinovanja sa tradicionalnim
bolnog lumbalnog sindroma vježbama za hronični bol u leđima, nameće se potreba da se
ovom načinu vježbanja posveti veća pažnja.
Bol u donjem dijelu leđa je vodeći uzrok invaliditeta na
globalnom nivou u posljednje tri decenije . Brojne kliničke
2
studije potvrđuju važnost kineziterapije u liječenju hronič-
nog bola u leđima. Eksperimentalno je utvrđeno pozitivno Mišići stabilizatori
dejstvo vježbi na bol i funkcionalnost u odnosu na pasivne lumbosakralnog regiona
modalitete terapije i mirovanje . Međutim, ostaje nerazjaš- Osnovno stabilizaciono jezgro lumbosakralnog (Lum-
3, 4
njeno koji je to najefikasniji program vježbi, koja kombina- bosacral, LS) dijela kičme čini aktivna subjedinica – mišići tzv.
cija vježbi je najdjelotvornija i najprimjenljivija u kliničkoj lumbalnog korseta: m. transversus abdominis, m. multifidus
praksi. Jedna od glavnih kontroverzi i dilema u literaturi, lumbalis, m. obliquus internus et externus, m. rectus abdomi-
koja se bavi hroničnim bolom u leđima i vježbanjem je- nis, m. erector spinae (m. longisssimus thoracis), mišići karlič-
ste, da li su specifična i opšta vježba podjednako efikasne. nog poda (m. levator ani: m. pubococcygeus, m. puborectalis,
Specifična vježba se odnosi na vježbu koja je individualno m. iliococcygeus) i dijafragma. Kada sve mišiće dubokog slo-
koncipirana i propisana od strane ljekara specijaliste, na ja leđa topografski sagledamo i opišemo njihovu funkciju,
osnovu kliničkih detalja o pacijentu, dobijenih pregledom jasan je i njihov značaj u održanju posture i zaštitna uloga
koji obuhvata i pregled tokom vježbanja propisanih vježbi u LS regiji.
uz procjenu koji smjer kretanja, amplituda pokreta, polo-
žaj tokom izvođenja vježbe i sl. mogu pogoršati ili olakša- Kako bi se razumjela uloga svih stabilizacionih struk-
ti simptome. Opšta vježba je definisana kao svaka vježba tura, trebalo bi sagledati i pokrete LS dijela kičme. Pokreti
koja se ne propisuje pojedinačno za pacijente na osnovu lumbalne kičme najveće amplitude su fleksija (F) i ekstenzija
kliničkog iskustva i može uključivati hodanje, plivanje, vo- (E) u sagitalnoj ravni. Značajni su i veoma rizični u smislu
žnju bicikla, trening snage i istezanja mišića. S obzirom da povređivanja su pokreti aksijalne rotacije (R) i laterofleksije
se gotovo svako istraživanje završava rečenicom da nema (LF). Kompleksniji pokreti obuhvataju kombinaciju F, LF i R.
dovoljno dokaza da baš ta, ispitivana kombinacija vježbi
ima prednost u odnosu na druge modalitete vježbanja i da Fleksija trupa izaziva anteriornu kompresiju diska i kliza-
su potrebna dodatna ispitivanja, nametnula se potreba za juće odvajanje fasetnih zglobova. Ovaj pokret je kontrolisan
jednim opsežnim pregledom literature. U tom cilju je i spro- posteriornim ligamentima, fasetnim zglobovima i njihovim
veden do sada najobimniji i najdetaljniji pregled literature kapsulama, intervertebralnim diskusima i paravertebralnom

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):72-78. 73