Page 78 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Naša iskustva Slika 2. Vježbe u položaju na 4 tačke oslonca: mačka-kamila isteza-
nje (Klinika za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, Niš)
Naša iskustva takođe daju primat vježbama stabilizacije
u odnosu na sve tradicionalne kineziterapijske programe.
Prva iskustva sa izolovanim vježbama multifidusa i TrA uka-
zala su na potrebu inkorporisanja ovih vježbi u jedan kom-
pletniji program koji će obuhvatati i vježbe istezanja i vježbe
jačanja muskulature trupa. Kasnije smo shvatili i važnost
individualnog pristupa, pa je program postao individualno
koncipiran i sprovođen. U novije vrijeme uključen je i CBT.
Sada su rezultati značajno bolji i smanjen je procenat rezi-
stentnog i rekurentnog bola kod naših pacijenata sa CLBP.
Bazični program spinalne segmentne stabilizacije koji se
sprovodi u Klinici za fizikalnu medicinu, rehabilitaciju UKC

Slika 1. Provjera zaštitne kokontrakcije LM/TrA (Klinika za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju, Niš) Niš, čini 15 vježbi, koje kombinuju statičke kontrakcije mišića
stabilizatora lumbalnog segmenta (LM/TrA) sa dinamičkim
vježbama jačanja i istezanja mišića leđa i abdomena. Izvode
se iz različitih početnih položaja, na stabilnom i nestabilnom
osloncu (pilates lopta). Imaju za cilj da aktiviraju duboki sloj
mišića leđa i abdominalnu muskulaturu.

Vježbanje počinje manevrom uvlačenja abdominalnog
zida (ADIM), što u suštini predstavlja udruženu statičku kon-
trakciju LM i TrA (slika 1). Zatim se izvode vježbe u stojećem
stavu: iskorak sa fleksijom u kuku i koljenu, iskorak uz kon-
tralateralno istezanje, vježbe disanja uz istezanje; vježbe u
položaju sa 4 tačke oslonca: unilateralno istezanje, kontra-
lateralno istezanje, mačka-kamila (slika 2), vježbe disanja uz
istezanje. Ležeći na leđima izvodi se zadnja inklinacija karli-
ce (hook-lying), mali most (bridging), polutrbušnjaci sa ili bez
vježbanja aduktora, donji trbušnjaci - odizanje jedne/obje
noge savijene u koljenima, od podloge do fleksije u kuku
i koljenu od 90°, vježbe za kukove, vježbe jačanja i isteza-
nja mišića donjih ekstremiteta. Vježbe u sjedećem položaju
i ležeći na boku se dodaju u kasnijim fazama vježbanja uko-
liko pacijent nema bolove i ukoliko dijagnoza to dozvolja-
va. Rade se i vježbe na nestabilnom osloncu (pilates lopta):
bridging, istezanje, kasnije uz unilateralno i kontralateralno
istezanje ekstremiteta. Program sadrži i ergonomsko savje-
tovanje. Pacijenti se obučavaju samostalnom nastavku izvo-
đenja vježbi u kućnim uslovima.

Zaključak

Terapija izbora za hronični bol u leđima je kineziterapija. Dosadašnja istraživanja potvrđuju značaj
vježbi stabilizacije u smanjenju bola i poboljšanju funkcionisanja pacijenata sa CLBP. U najavi su
nove studije koje će nam donijeti konkretnije informacije o doziranju, načinu izvođenja i najboljoj
kombinaciji vježbi za svakog pacijenta ponaosob. Savremeno posmatranje hroničnog bola ide dalje
od biopsihosocijalnog modela i uključuje profesionalne, socijalne, kulturološke, religiozne i etičke
aspekte, prevazilazi individualne okvire i prebacuje odgovornost na širu zajednicu, pozivajući na

sistemske promjene. Gledajući sa optimizmom u budućnost, možemo se sa razlogom nadati da će se
uskoro broj pacijenata koji dolaze zbog bola u leđima kod ljekara značajno smanjiti.

76 DOI: 10.5937/Galmed2411066S