Page 70 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

primjena antibiotika za ,,hroničnu lajmsku bolest” dovela do krvlju, sekretima i aerosolima životinja i ljudi zaraženih ovim
teških neželjenih reakcija među kojima su neke bile smrto- virusom . Najveći broj pacijenata zaraženih CCHFV ima
25
nosne 18, 19 . Konačno, nema nikakve svrhe ponavljati serolo- subkliničku bolest. Među simptomatskim pacijentima naj-
giju na B. Burgdorferi za potvrdu izlječenja (test of cure) јеr veći broj ima nespecifičnu febrilnost koja je često praćena
antitijela perzistiraju godinama nakon primjene terapije, a mijalgijama i artralgijama, kao i glavoboljom i povraćanjem.
bez obzira na modalitet liječenja i realnu uspješnost istog . Kod rijetkih pacijenata razvija se hemoragijska groznica koja
15
počinje eritemom lica i guše, a zatim se javljaju naznake
Neki pacijenti imaju perzistentne simptome nakon te- hemoragijskog sindroma (petehije, ehkimoze, konjunkti-
rapije i ovaj patološki entetit se naziva Post-Treatment Lyme valne hemoragije, hematemeza, epistaksa, hematurija i/ili
Disease Syndrome (PTLDS) 12, 15, 20 . Iako je primamljiva zamisao hemoptizije). Mortalitet od ove forme bolesti je veliki - oko
da je ovo dokaz neuspjeha antibiotske terapije, perzistiranje 30% . Dijagnoza se najčešće postavlja serološki u drugoj
25
sekvenci nukleinskih kiselina specifičnih za B. burgdroferi ni- nedjelji bolesti, mada se može postaviti i izolacijom virusne
kada nije dokazana u ljudskim tkivima nakon terapije. Kao RNK iz krvi u ranoj bolesti, a primjenom molekularnih tehni-
što je gore već komentarisano, retretman antibioticima, nije ka poput PCR . Kauzalna terapija i vakcina protiv ove bolesti
25
konzistentno dovodio do poboljšanja 12, 15, 20 . Za sada nije ra- ne postoje .
25
zjašnjena patofiziologija ovog sindroma, niti su pronađene
efikasne terapijske mjere u ovom kontekstu. Bhanja virus (BHAV) je izolovan davne 1974. iz H. pun-
ctatana na ostrvu Brač. Iste godine je dokazana i humana
Prevencija infekcija tim virusom. Tokom 1970-ih je seroepidemiološkim
Moguće je primijeniti jednokratnu postekspozicionu ispitivanjima utvrđeno da 31,5% stanovnika Brača ima an-
profilaksu u vidu 200 mg peroralnog doksiciklina . Među- titijela na BHAV. Najčešće se manifestuje kao meningoen-
15
tim, najbolja profilaksa je primjena repelenata i nošenje cefalitis ili spastična parapareza. Dijagnostika nije lako dos-
zaštitne odjeće kada se boravi u području endemskom za tupna i uglavnom se bazira na serologiji. Kauzalna terapija
26
lajmsku bolest 21, 22 . Za odstranjivanje krpelja nije potrebna ne postoji .
nikakva posebna obuka ili vještina, te vodeći autoriteti sa- Infekcije evropskim orbivirusima iz Kemerovo grupe
vjetuju da krpelja odstrani bilo ko, pa i sam pacijent, a sa su veoma rijetke bolesti koje prenose I. ricinus krpelji . Do
27
idejom da se minimalizuje vrijeme hranjenja krpelja na paci- sada nisu detektovane u Srbiji, ali jesu u zemljama Centralne
jentu 15, 17 . Zaostajanje dijelova usnog aparata krpelja u tkivu i Zapadne Evrope, te je, kako vektor i rezervoari virusa po-
pacijenta nije nikakav rizik za lajmsku bolest . Konačno, ne stoje u Srbiji, veoma moguće da ova bolest postoji i u Srbiji,
15
treba aplicirati iritanse (benzin, alkohol, itd) na krpelja kako ali je neprepoznata. Bolest je najčešće po tipu nespecifične
bi se on lakše uklonio . Ovo može biti i kontraproduktivno febrilnosti, ali se može javiti i neuroinfekcija . Prognoza je
15
27
jer može nanijeti povredu pacijentu, a može i dovesti do ra- odlična i većina pacijenata nema sekvele . Dijagnostika je
27
nije regurgitacije sadržaja digestivnog trakta krpelja, te po- skučena i zahtijeva slanje uzoraka krvi za serologiju ili uzo-
većati rizik od zaražavanja. raka CST ili krvi na PCR dijagnostiku u visoko specijalizovanu
laboratoriju kakva momentalno ne postoji u našoj zemlji .
27
Terapija i vakcina ne postoje, a srećom nisu ni potrebne po-
Ostale bolesti koje izazivaju krpelji što su smrtni slučajevi praktično nezabilježeni.
Krpeljski encefalitis (Tick-borne encephalitis, TBE) je Mediteranski pjegavac je jedna od najopasnijih rikeci-
bolest koju izazva tick-borne encephalitis virus iz grupe Fla- oza i javlja se, kao što se može zaključiti po imenu, u medite-
viviridae . Najčešće se prenosi ubodom I. ricinus mada se ranskom litoralu . Uzročnik ove bolesti je R. conori, a slične
23
28
može dobiti i konzumiranjem kontaminiranog mlijeka . infekcije (obično se ne smatraju za mediteranski pjegavac
23
Bolest je nerijetko bifaznog toka kada se incijalno prezen- per se, već se opisuju kao mediteranskom pjegavcu slične
tuje kao nespecifična febrilnost, da bi nakon tranzitornog bolesti) u našoj zemlji bi ga mogle izazvati R. massiliaei i R.
poboljšanja došlo do pojave encefalitisa . Rjeđe se javljaju monacensis. Ove infekcije su obično benignijeg toka u odno-
23
meningitis, mijelitis i poliradikuloneuritis 23, 24 . Encefalitis se su na pravi mediteranski pjegavac . Mediteranski pjegavac
28
može prezentovati kao rombencefalitis, a nerijetko se javlja i njemu slične bolesti se prenose ubodom R. sanguineus (R.
i pareza/plegija kranijalnih živaca, pa ovaj patološki entitet monacensis prenosi I. ricinus) i na mjestu uboda krpelja se
figurira u raznim diferencijalno-dijagnostičkim razmatranji- često viđa tipična kružna eshara po kojoj je bolest u kolo-
ma 23, 24 . Dijagnoza se najčešće postavlja serološki od druge nijalnoj francuskoj dobila ime ,,fièvre boutonneuse” . Bolest
28
nedjelje bolesti . U nekim državama (poput Austrije) dos- se manifestuje i petehijalnom ospom, febrilnošću, glavo-
23
tupna je vakcina. Specifična antimikrobna terapija ne posto- boljom, mijalgijama, hepatosplenomegalijom i/ili gastroin-
ji, a smrtnost je 1-2% . testinalnom simptomatologijom . Nekropsije su dokazale
23
28
Kongo-krimska groznica je hemoragijska groznica iza- da najteže kliničke slike nastaju kao posljedica vaskulitisa,
zvana CCHF (Crimean Congo Haemorrhagic Fever) virusom iz te su viđene diseminovane lezije moždanica, mozga, bu-
reda Bunyavirales . Bolest se najčešće dobija ubodom kr- brega, gastrointestinalnog trakta, pluća, jetre, srca, slezi-
25
pelja iz roda Hyalomma, ali se može dobiti i kontaktom sa ne, pankreasa i/ili kože što korelira sa infekcijom bilo kog

68 DOI: 10.5937/Galmed2411059K