Page 32 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

stvaranja i sprovođenja nadražaja u drugim dijelovima srca 1- Iznenadna srčana smrt
5 . Patofiziološki klasično se navode tri mehanizma nastanka
disritmija: pojava kruženja u nekom dijelu srca, pojava na- Iznenadna srčana smrt je prirodna, neočekivana smrt
knadnih potencijala ili neuobičajenih pojava automatizma. usljed srčanih uzroka, koja nastaje unutar jednog sata od
Kod djece disritmije su najčešće vezane za pojavu kružnih početka akutnih simptoma i prethodi joj nagli gubitak svije-
mehanizama . U odnosu na mjesto nastanka disritmije se sti. Prisustvo srčanog oboljenja može biti poznato od ranije,
1-3
dijele na atrijalne i ventrikularne, a klinički se prezentuju ali su vrijeme i način smrti neočekivani. Mora se razlikova-
akutno ili hronično . ti od iznenadnog srčanog zastoja, koji zapravo predstavlja
6, 7
iznenadni prekid srčane aktivnosti usljed koje pacijent po-
Mogu nastati u svim dječjim uzrastima, ali su najčešće staje nereaktivan na spoljašnje nadražaje, prestaje normal-
kod novorođenčadi, mlađe odojčadi i u preadolescentnom na disajna funkcija i izostaju znakovi cirkulacije kao što je
uzrastu . Javljaju se i u fetalnom dobu, pa govorimo i o fe- pulsna aktivnost. Ukoliko se ne preduzmu mjere reanimaci-
5
talnoj aritmologiji, gdje se susrećemo sa različitim vrstama je, ovo stanje progredira u iznenadnu srčanu smrt. Priori je
aritmija: kongenitalni kompletni atrioventrikularni blok 2015. godine moguće uzroke iznenadne smrti kod odraslih
(Congenital complete atrioventricular block, CCAVB) najčešće podijelio na: 1) ishemijsku bolest srca; 2) nasljedne kanalo-
kod neonatalnog lupusa, supraventrikularna paroksizmalna patije; 3) defekte mutacije gena KCNQ1, KCNH1 i SCN5a; 4)
tahikardija (Paroxysmal Supraventricular Tachycardia, PSVT) kardiomiopatiju; 5) srčanu slabost; 6) valvularnu bolest; 7)
sa dekompenzacijom srca i hidropsom, a rjeđe su prisutne kongenitalne srčane anomalije (Tetralogy Of Fallot, ToF), i
i druge aritmije . Mada su disritmije dječjeg doba relativno ostale nekardiološke uzroke.
5
česte, srećom, najčešće su benigne . Signifikantne disritmije
6
imaju incidencu preko 2%, mada se, ako govorimo uopšte- SCD čini 10% uzroka smrti u populaciji starijoj od jedne
no o svim poremećajima ritma srca, ova incidenca povećava godine života. Smatra se da je uzrok primarna maligna ko-
i do 25% . Postoje brojne mogućnosti klasifikacije aritmija morska aritmija, a uzrok (osim primarne aritmije) može biti
7
koje se zasnivaju na kliničkim i elektrokardiografskim krite- USA, primarna bolest srčanog mišića ili bolest koronarnih
rijumima. arterija. SCD nastupa u periodu od jednog sata od pojave
precipitirajućih simptoma 6, 7 . Mogući uzroci, koji su često
Najšire prihvaćena klasifikacija disritmija u dječjem uzra- neprepoznati, najčešće su vezani za stenoze i insuficijencije
stu, dijeli se na tri osnovne grupe: poremećaji ritma vezani bikuspidalne aortne valvule, opstrukcije izlaznog trakta lije-
za sinusni čvor (nenormalno stvaranje ili odavanje impulsa), ve i desne komore, nakon operacija ToF i transpozicije ve-
poremećaji ritma usljed stvaranja ektopčih impulsa i pore- likih krvnih sudova, poslije Fontana, fibrilacije pretkomora
mećaji ritma zbog oštećenja sprovođenja impulsa . Disritmi- bilo kog uzroka, hipertrofične kardiomiopatije i sindroma
1
je mogu biti tranzitorne ili permanentne; pretkomorske ili dugog QT intervala, kao i drugih mnogobrojnih uzroka. SCD
komorske; urođene (strukturalno normalno srce ili nesta- kod djece dijelimo na SCD novorođenčadi, odnosno SCD
bilna angina (Unstable Angina, USA)) ili stečene (reumatska odojčadi i SCD djece iznad jedne godine života. Glavne ka-
groznica, miokarditis, indukovane toksinima, lijekovima ili rakteristike SCD su da su način i vrijeme smrti neočekivani
metaboličkim poremećajima), ali mogu biti i sekvele hirur- i iznenadni.
ške intervencije (korekcije kongenitalne anomalije srca), ne-
posredno postoperativno ili pak kraći ili duži period nakon Prodromalna faza (prva faza) ide obično sa bolom u gru-
radikalne ili palijativne operacije, pa i hibridne . dima, prekordijalnim opresijama (palpitacijama), otežanim
7
disanjem i osjećajem opšte slabosti. Druga faza je početak
Pojednostavljujući znanja svakodnevnog rada o pedi- patofiziološkog poremećaja, ispoljava se ishemijom ili ari-
jatrijskim aritmijama, postoje u ovom momentu tri velika tmijom, a klinički se pojavljuju promjene u kliničkom statu-
problema koji opterećuju pedijatrijsku aritmologiju i koji su su, sa simptomima bola u grudima, hipotenzijom, aritmi-
samim tim u fokusu interesovanja i kompletne pedijatrije, o jama i otežanim disanjem . Srčani zastoj je treća faza koja
6
čemu će biti riječi u daljem tekstu. To su prije svega iznenad- je obilježena gubitkom efektivne sistemske cirkulacije koja
na srčana smrt kod djece, fetalne aritmije i postoperativne - uzrokuje iznenadni gubitak svijesti. Biološka smrt je četvrta
incizijske aritmije. Iznenadna srčana smrt čini velik procenat faza SCD, a nastupa nakon srčanog zastoja . Vrijeme stvar-
6
svih smrti, naročito iznad prve godine života, i u najvećem nog nastupa biološke smrti je varijabilno jer ono zavisi od
broju slučajeva nas zatekne nespremne. Sem toga, mnogo eventualno uspješnog reanimacijskog postupka i mogućoj
je različitih uzroka uled kojih do ovoga dolazi i u odraslom, ponovnoj uspostavi spontanog krvotoka, ali po novijim na-
a pogotovo u dječjem uzrastu. Sa druge strane, fetalne ari- učnim istraživanjima, čak 90% SCD nema prodromalnu fazu
tmije se teško otkrivaju, a još teže tretiraju. Postoperativne niti bilo kakav poznati faktor rizika.
(incizijske) aritmije, uprkos istraživanjima i novim saznanji-
ma, su uglavnom nepredvidive. Iako je glavni uzrok SCD, poremećaj ritma u dječjem
uzrastu, on je dokazan u tek do 20% smrtnih ishoda, a kod
odraslih u više od 50% slučajeva. Glavnu razliku između
iznenadne SCD i srčanog zastoja (cardiac arrest) čini irever-
zibilinost prekida bioloških funkcija prisutnih u nagloj smrti,

30 DOI: 10.5937/Galmed2411028B