Page 37 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

FARMAKOTERAPIJA HRONIČNOG

NEKANCERSKOG BOLA KOD ODRASLIH

PHARMACOTHERAPY OF CHRONIC

NONCANCER PAIN IN ADULTS

Miroslava Pjević 1, 2

1 Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Novi Sad, Srbija intenzitetu bola i komoborbiditetima, doprinose
2 Specijalna ginekološka bolnica „Ferona“, Novi Sad, Srbija optimizaciji individualnih terapijskih ciljeva i
maksimizaciji bezbjednosti i kvaliteta života osoba
Korespondencija sa autorom: koje se liječe.
Prof. dr Miroslava Pjević Liberalizacija preskripcije opioida kod CNCP,
Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, neadekvatna selekcija i praćenje pacijenata doprinijeli
Hajduk Veljkova 3, Novi Sad, Srbija su da propisivanje opioida zauzme epidemijske
mira.pjevic@gmail.com razmjere u SAD, Kanadi i nekim zapadnoevropskim
zemljama i dovede do fenomena medikalizacije,
jatrogeneze i smrtnih ishoda, tj. opioidne krize. Vodič
američkih centara za kontrolu bolesti (U.S Centers for
Sažetak Disease Control - CDC, 2022.) za preskripciju opioida,

Hronični nekancerski bol (Chronic Non-Cancer Pain, rezimiran je u 12 ključnih preporuka zasnovanih na
CNCP) kod odraslih jedan je od najčešćih razloga zbog jakim dokazima i odnose se na započinjanje terapije,
kog pacijenti traže medicinsku pomoć. Hronični bol je selekciju opioida i određivanje doze, trajanje terapije,
zastupljen kod oko 20% odrasle svjetske populacije i monitoring i procjenu potencijalnih neželjenih efekata
kao globalni zdravstveni problem zahtijeva veću pažnju od upotrebe opioida.
svakog društva. Hronični bol negativno utiče ne samo Ključne riječi: hronični nekancerski bol, odrasli,
na pojedinca, već povećavajući troškove, direktno i na farmakoterapija
zdravstveni sistem i indirektno na ekonomiju cijelog
društva. Njegov adekvatni tretman je ljudsko pravo, a
dužnost svakog zdravstvenog sistema je da to obezbijedi.
S tim u vezi, veliki napredak učinjen je implementacijom Uvod
hroničnog bola u revidiranu MKB-11, što će doprinijeti Hronični nekancerski bol opisuje se kao perzistentni ili
promjeni zdravstvene politike i fokusiranju veće pažnje rekurentni bol koji traje tri mjeseca ili više i uključuje multi-
na prevenciju i tretman hroničnog bola širom svijeta. pla hronična bolna stanja (bol u leđima, osteoartritis, glavo-
bolju, fibromijalgiju i dr.). CNCP kod odraslih jedan je od naj-
Integrativni farmakološki i nefarmakološki terapijski češćih razloga zbog kog pacijenti traže medicinsku pomoć i
pristupi sa pacijentom u fokusu (patient-centric zastupljen je kod oko 20% odrasle svjetske populacije i kao
approach) imaju najjače dokaze o efikasnosti, jer globalni zdravstveni problem zahtijeva veću pažnju svakog
redukuju ne samo jačinu bola, već poboljšavaju fizičku, društva. CNCP je kompleksni multidimenzionalni fenomen:
psihološku i socijalnu funkcionalnost i povećavaju kombinacija bioloških, psiholoških i socijalnih faktora. Biop-
1, 2
zadovoljstvo pacijenta. sihosocijalni model bola mnogo je širi nego tradicionalni
biomedicinski koji bol posmatra unidimenzionalno. Pored
Individualno skrojeni balansirani farmakološki pristupi biološke, psihološka i socijalna dimenzija hroničnog bola
kod različitih fenotipova hroničnog bola (nociceptivni, rutinski se procjenjuju i liječe kao dio multimodalnog zbri-
neuropatski, nociplastički) podrazumijevaju upotrebu njavanja, jer predstavljaju integralne komponente kliničkog
neselektivnih i selektivnih nesteroidnih antiinflamatornih stanja pacijenta sa hroničnim bolom i uvijek se posmatraju u
bidirekcionom odnosu. Tako, psihosocijalni faktori značajno
lijekova (Nonsteroidal Antiinflammatory Drug, NSAID), utiču na oblikovanje doživljaja bola. Kod bola koji perzistira,
acetaminofena, antidepresanata, antikonvulzanata, veća je vjerovatnoća da će osoba postati depresivna, soci-
drugih adjuvantnih terapija i opioidnih analgetika. Ovi jalno izolovana, što povratnom spregom pojačava bol. CNCP
farmakološki pristupi zasnovani na mehanizmima, negativno utiče ne samo na pojedinca, već povećavajući

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(10):35-45. 35