Page 32 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

bolni stimulus (hiperalgezija) ili kao pojačan odgovor na ne- Antidepresivi novije generacije su selektivni inhibito-
bolni stimulus (alodinija). Za dijagnozu neuropatskog bola ri preuzimanja serotonina i noradrenalina: venlaflaksin i
neophodna je potvrda postojanja lezije ili oboljenja kičmene duloksetin. Venlaflaksin je od strane američke agencije za
moždine, prisustvo bola u odgovarajućoj neuroanatomskoj hranu i lijekove (U.S. Food and Drug Administration, FDA)
regiji, tj. distribucija bola u nivou ili ispod mjesta povrede 1997. godine odobren za liječenje sljedećih oboljenja: veli-
koji je udružen sa senzitivnim simptomima . ke depresije, paničnih poremećaja, socijalnih fobija i gene-
24
ralizovanih anksioznih poremećaja. Istraživanja sugerišu
Hronični centralni neuropatski bol povezan sa povre- da venlaflaksin inhibira ponovno preuzimanje serotonina
dom mozga je uzrokovan lezijom ili oboljenjem somatosen- u nižim dozama (manjim od 100 mg dnevno), dok ponovni
zornog korteksa. Za dijagnozu je neophodna potvrda trau- unos norepinefrina povećava u rasponu od 100 do 375 mg
me mozga, odgovarajući vremenski period nakon traume i dnevno. Terapija se započinje dozom od 37,5-75 mg dnevno
odgovarajuća neuroanatomska distribucija bola . uz postepeno titriranje doze do terapijski efikasne doze od
13
Hronični centralni neuropatski bol nakon moždanog 150 do 225 mg. Preporučena maksimalna doza lijeka je 375
udara može biti uzrokovan ishemijskim ili hemoragijskim mg dnevno. Rezultati dosadašnjih studija su pokazali da je
moždanim udarom. Javlja se kod 8-10% ljudi koji su imali venlaflaksin najefikasniji u liječenju neuropatskog bola kod
moždani udar. Dijagnoza neuropatskog bola se postavlja dijabetične neuropatije i postherepetične neuralgije. Meta-
na osnovu postojanja neuroanatomskog suspstrata-potvr- boliše se preko jetre i stoga treba voditi računa o interakcija-
đenog moždanog udara uz odgovarajuću neuroanatomsku ma sa drugim lijekovima. Najčešći neželjeni efekti su gastro-
distribuciju bola. Negativni i pozitivni senzorni simptomi intestinalni poremećaji i seksualna disfunkcija. Pri upotrebi
moraju biti prisutni u dijelu tijela koji je zahvaćen moždanim većih doza venlaflaksina, profil neželjenih dejstava je veći i
udarom . Rizik od nastanka centralnog neuropatskog bola nastaje kao posljedica inhibicije preuzimanja norepinefrina,
25
je veći kod pacijenata koji su imali moždani udar u predjelu a to su: hipertenzija, tahikardija, suvoća usta, pojačano zno-
31
spoljašnjeg dijela kičmene moždine i u predjelu talamusa, jenje .
naročito u regionu pulvinara . Neuropatski bol može nasta- Drugi lijek iz grupe antidepresiva novije generacije je
26
ti odmah nakon moždanog udara ili u periodu od 6 mjeseci duloksetin. Duloksetin je od strane FDA odobren za liječenje
do godinu dana od moždanog udara . velike depresije, opsesivno-kompulzivnih poremećaja, ge-
27
Hronični centralni neuropatski bol kod pacijenata sa mu- neralizovanih anksioznih poremećaja, fibromijalgije i ne-
ltiplom sklerozom je uzrokovan lezijom somatosenzornih re- uropatskog bola. Rezultati randomizovanih, klinički kontro-
giona u mozgu i njihovih puteva. Prevalenca neuropatskog lisanih studija sugerišu efikasnost duloksetina u liječenju
bola kod pacijenata sa multiplom sklerozom je oko 20% . neuropatskog bola kod pacijenata sa neuropatijom indu-
28
kovanom hemioterapijskim agensima, dijabetesnom poli-
neuropatijom, radikulopatijom i neuropatijom kod multiple
Prva linija terapije neuropatskog bola skelroze. Duloksetin se primjenjuje u dozi od 20 do 120 mg
dnevno tokom 12 do 14 nedjelja. Primjena ovog lijeka je pot-
Terapija neuropatskog bola bazira se na primjeni lijeko- puno bezbjedna kod pacijenata sa kardiovaskularnim obo-
va iz četiri osnovne grupe: antidepresivi, antikonvulzivi, lo- ljenjima. Najčešći neželjeni efekti su mučnina, pospanost,
kalni analgetici i opoidi, pri čemu prvu terapijsku liniju čine nesanica, zatvor .
32
antidepresivi i antikonvulzivi.
Antikonvulzivi - Iz grupe antikonvulziva u terapiji neu-
Antidepresivi - Najčešće korišćeni lijek iz grupe triciklič- ropatskog bola najčešće se primjenjuju pregabalin i gaba-
nih antidepresiva je amitriptilin. Amitriptilin svoj analgetski pentin, a mogu se koristiti i karbamazepin i okskarbazepin.
efekat ostvaruje inhibicijom preuzimanja serotonina u ner-
vne završetke, blokiranjem natrijumovih kanala, modulaci- Pregabalin je sintetisan 1990. godine i odobren za liječe-
33
jom holinergičke i histaminergičke transmisije i smanjenjem nje neuropatskog bola u Evropi i Americi 2004. godine . Me-
centralne senzitizacije. Rezultati nedavnih eksperimetalnih hanizam djelovanja pregabalina još uvijek nije u potpunosti
studija sugerišu da amitriptilin može djelovati modulacijom razjašnjen, strukturno je sličan glavnom inhibitornom neu-
beta 2 agonističke transmisije . Amitriptilin se primjenjuje u rotransmiteru u CNS, gama-aminobuternoj kiselini. Smatra
29
dozi od 10 do 150 mg dnevno. Liječenje se započinje malim se da je osnovni mehanizam djelovanja pregabalina veziva-
dozama lijeka, od 10 do 25 mg, sa postepenim povećanjem nje za alfa subjedinicu voltažno zavisnih kalcijumskih kana-
34
doze na tri do sedam dana, do maksimalne doze od 150 la . Bioraspoloživost pregabailna je preko 90%. Maksimalna
mg. Prednosti terapije amitriptilinom su, osim što se kori- koncentracija u serumu se postiže 0,7-1,3 h nakon uzimanja
sti u terapiji neuropatskog bola, i omogućavanje liječenja lijeka sa poluvremenom eliminacije od 4,6 do 6,8 h. Izlučuje
depresije, kao jednog od čestih komorbiditeta. Kontraindi- se 90% preko bubrega. Inicijalna doza pregabalina je 75 mg,
kacija za primjenu ovog lijeka su kardiovaskularna obolje- sa postepenom titracijom do doze od 300 mg dnevno. Mak-
nja, posebno poremećaji srčanog ritma. Najčešća neželjena simalna doza lijeka od 600 mg dnevno treba da se primje-
dejstva su: suvoća usta, zatvor, retencija urina i ortostatska njuje samo kod pacijenata koji imaju klirens kreatinina veći
hipotenzija . od 60 mL/min. Kod pacijenata koji imaju klirens kreatinina
30

30 DOI: 10.5937/Galmed2410028A