Page 38 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Rezultati metaanalize koja je objedinila nekoliko studi- snižavanje ukupnog holesterola, LDL-h i TG, a primjenjuje se
ja su pokazali da fibrati smanjuju incidencu CV događaja za supkutano jednom mjesečno. Aktuelno, ovaj lijek je u trećoj
oko 10% . Fibrati se mogu bezbjedno kombinovati sa stati- fazi kliničke studije HORIZON koja ima cilj da ispita protek-
35
nima kod pacijenata kod kojih su isključeni uzroci sekundar- tivni uticaj pelakarsena na neželjene kardiovaskularne do-
ne hipertrigliceridemije i koji, uprkos dijetetskom režimu, gađaje. Sličan mehanizam dejstva imaju i olpasiran i SLN360
održavaju visoke nivoe TG . koji su takođe u fazi kliničkih ispitivanja 44, 45 .
34

ANGPTL3 inhibitori Mipomersen

ANGPLT3 (Angiopoietin-like protein 3) je polipeptid koji Mipomersen ometa proizvodnju Apo B koji se nalazi u
ima značajnu ulogu u metabolizmu lipida time što inhibira sastavu LDL-h, VLDL i Lp (a) . Mipomersen značajno sniža-
46
lipoproteinsku i endotelnu lipazu, čime se povećava nivo TG i va LDL-h, non-HDL-h, Lp (a), TG i Apo B. U Americi je 2012.
LDL-h . Stoga, inhibicijom ANGPTL3 dolazi do smanjenja TG godine bila odobrena supkutana primjena lijeka u dozi od
36
i LDL-h, što je mehanizam dejstva ove grupe lijekova koji je 200 mg kod pacijenata sa HoFH. Zbog ozbiljnih neželjenih
nezavisan od LDL receptora . Evinakumab je monoklonsko efekata, kao što su hepatotoksičnost i steatoza jetre, lijek je
37
antitijelo iz grupe ANGPTL3 inhibitora odobreno za liječenje povučen sa tržišta 2019. godine .
46
HoFH sa značajnim efektom na snižavanje LDL-h . Način
37
administracije evinakumaba je intravenski u dozi od 15 mg/
kg, na svake četiri nedjelje. U trećoj fazi kliničkog ispitivanja Lomitapid
potvrđena je efikasnost evinakumaba sa smanjenjem nivoa
LDL-h od 47,1% u poređenju sa placebom . Dobri rezultati Lomitapid je inhibitor proteina mikrozomalnog trigli-
38
upotrebe evinakumaba postignuti su i kod mješovite dislipi- ceridnog transfera (Microsomal Transfer Protein, MTP) koji
demije snižavanjem triglicerida. Ovo bi moglo da implicira je lokalizovan u endoplazmatskom retikulumu hepatocita.
da se u budućnosti uspješno primjenjuju kod ovih pacijena- Uloga MTP je da transportuje TG, fosfolipide i estre hole-
ta. Neželjeni efekti povezani sa primjenom evinakumaba su sterola do Apo B, te inhibicijom istog smanjuje se hepatična
„flu-like“ simptomi, blago povećanje kreatin kinaze i enzima produkcija VLDL, a posljedično i nivoi ukupnog holesterola,
jetre . serumskog LDL-h, non-HDL-h i Apo B. Lomitapid je odobren
38
za primjenu kod pacijenta sa HoFH, samostalno ili u kom-
binaciji sa drugim lijekovima za snižavanje nivoa lipida, a
Volanesorsen i olezarsen način administracije je oralni u jednoj dnevnoj dozi od 5-10
mg .
47
Volanesorsen i olezarsen zaustavljaju produkciju Apo
C-III u jetri i u tankom crijevu, a koji se nalazi u sastavu li-
poproteina bogatih trigliceridima. Volanesorsen primjenjen Lerodalcibep
kod pacijenata sa familijarnom hipertrigliceridemijom ima
povoljan efekat na sniženje triglicerida, a time i na smanje- Lerodalcibep inhibira PCSK9 preko CRISPR-Cas9 (Cluste-
nje incidence akutnog pankreatitisa . Metaanalizom je po- red Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat-Cas9)
39
kazano da tretman volanesorsenom dovodi do smanjenja - grupisani kratki palindromski ponovci na jednakim rastoja-
TG za oko 72%, VLDL za 74%, Apo B-48 za 60%, Apo C-III za njima tehnologije. Cas9 je dvolančana DNK nukleaza koja je
80%, dok je povećanje HDL-h bilo 46% i LDL-h oko 67% . usmjerena na svoju metu pomoću RNK vodiča (CRISPR RNA,
40
crRNA) . Lerodalcibep predstavlja rekombinantni fuzioni
48
Volanesorsen se primjenjuje supkutano u dozi od 285 protein koji se sastoji od PCSK9 - vezujućeg domena i hu-
mg, jednom nedjeljno prva tri mjeseca, a kasnije na svake manog serumskog albumina. Rezultati treće faze kliničkog
dvije nedjelje. Povoljniji bezbjednosni profil u smislu ma- ispitivanja ukazuju da je lerodalcibep, primjenjen supkuta-
njeg rizika od trombocitopenije ima olezarsen . U prvoj no jednom mjesečno u dozi od 300 mg kod pacijenata sa
41
fazi kliničkih ispitivanja nalazi se i ARO-APOC31001 siRNA HeFH, na terapiji maksimalno tolerabilnim dozama statina i
koja degradira mRNA (Messenger Ribonucleic Acid, mRNA) ezetmiba, nakon praćenja od 24 nedjelje, pokazao efikasno
za Apo C-III . smanjenje LDL-h za približno 60%, pri čemu je oko 70% pa-
42
cijenata postiglo redukciju LDL-h ≥ 50% i preporučene ciljne
vrijednosti prema ESC/EAS vodiču iz 2019. godine u odnosu
Pelakarsen, olpasiran i SLN360 na placebo .
48
Pelakarsen je antisens oligonukleotid koji se vezuje za
Apo mRNA tako da nastali kompleks sprečava sintezu Lp MK-0616
(a) u hepatocitima što smanjuje njegovu produkciju, a time
i nivo Lp (a) u serumu . Ujedno, to su jedini lijekovi koji MK-0616 je oralni makrociklični PCSK9 inhibitor u fazi
43
mogu modulirati nivo Lp (a) za koji do sada nije postojala kliničkih ispitivanja. Druga faza kliničkih ispitivanja pokaza-
nikakva terapijska opcija. Pelakarsen ima značajan uticaj na la je da su oralno primijenjeni PCSK9 inhibitori sa dnevnim

36 DOI: 10.5937/Galmed2409031L