Page 33 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

TERAPIJSKI PRISTUP U LIJEČENJU

DISLIPIDEMIJA: NOVINE I IZAZOVI

THERAPEUTIC APPROACH IN THE TREATMENT OF

DYSLIPIDEMIA: NOVELTIES AND CHALLENGES

Katarina Lalić
1, 2
Nataša Rajković postojeće terapijske opcije za liječenje
1, 2
Ljiljana Popović dislipidemije, ali i nove terapijske agense i buduće
1, 2
Sandra Singh Lukač perspektive za liječenje ovih poremećaja.
1, 2
Iva Rasulić
1, 2
Ana Petakov Ključne riječi: dislipidemija, terapija, LDL-h
2
Milica Krstić
1
Marija Mitrović 1
1 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija Uvod
2 Klinika za endokrinologiju, dijabetes i bolesti metabolizma, Univerzitetski Brojna epidemiološka i populaciona istraživanja posljed-
klinički centar Srbije, Beograd, Srbija
njih decenija jasno ukazuju da kardiovaskularne bolesti
(Cardiovascular Diseases, CVD) predstavljaju vodeći uzrok
Korespondencija sa autorom: morbiditeta i mortaliteta širom sveta. Čak trećina svih uzro-
1
Prof. dr Katarina Lalić ka smrtnosti na globalnom nivou je posljedica CVD . U tom
smislu veliki napori se ulažu u identifikovanje i modulaciju
Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Klinika za faktora rizika koji su povezani sa nastankom CVD, od kojih
endokrinologiju, dijabetes i bolesti metabolizma, Univerzitetski su najčešći poremećaji metabolizma lipida . Dislipidemi-
2
klinički centar Srbije, Dr Subotića 13, Beograd, Srbija
ja predstavlja spektar poremećaja metabolizma lipida koji
katarina.s.lalic@gmail.com se manifestuju u vidu povećanja ukupnog holesterola (h),
holesterola sadržanog u lipoproteinima male gustine (Low
density lipoprotein, LDL) i triglicerida (Triglyceride, TG), sni-
ženja holesterola sadržanog u lipoproteinima velike gusti-
Sažetak ne (High density lipoprotein, HDL) ili kombinacije navedenih
poremećaja . Prema istraživanjima u adultnoj populaciji u
3
Kardiovaskularne bolesti predstavljaju vodeći uzrok SAD, povišene vrijednosti ukupnog i LDL-h holesterola ima i
morbiditeta i mortaliteta širom sveta. Dislipidemija preko 30% osoba, dok povišene vrijednosti triglicerida ima
predstavlja značajan faktor rizika za nastanak oko 20% odrasle populacije .
4
kardiovaskularnih bolesti. Snižavanjem nivoa serumskih
lipida dolazi do smanjenja kardiovaskularnog morbiditeta Prema etiologiji, dislipidemije mogu biti primarne (na-
i mortaliteta. Primarni terapijski cilj je sniženje vrijednosti sljedne) i sekundarne. Primarne dislipidemije su posljedica
mutacija gena zbog čega dolazi do prekomjerne proizvod-
LDL holesterola (h). Terapija statinima često nije dovoljna nje ili defektnog klirensa lipidnih frakcija 3, 5, 6 . Familijarna
za postizanje ciljnih vrijednosti LDL-h, pa ih je neophodno hiperholesterolemija (Familial Hypercholesterolemia, FH)
kombinovati sa drugim lijekovima za snižavanje lipida. (homozigotna ili heterozigotna) je autozomno dominantni
Međutim, nakon što je primijećeno da do nastanka nasljedni poremećaj koji karakterišu povišene vrijednosti
neželjenih kardiovaskularnih događaja dolazi i pored ukupnog i LDL-h, kao i nastanak prematurne CVD . Sekun-
3, 5
postignutih ciljnih vrijednosti LDL-h, pažnja se pridaje darne dislipidemije čine više od jedne trećine svih uzroka
rezidualnom kardiovaskularnom riziku. Stoga je došlo dislipidemija, a u njihovoj osnovi su najčešće dijabetes, hi-
do razvoja novih terapijskih strategija u cilju moduliranja potireoza, gojaznost, nepravilna ishrana, nefrotski sindrom
i hronična bubrežna insuficijencija, bolesti jetre, prekomjer-
lipoproteina bogatih trigliceridima, lipoproteina na upotreba alkohola, druge endokrinološke bolesti, ali i li-
(a), apolipoproteina C-III i B. Rezultati ranih faza jekovi (tiazidi, beta blokatori, glukokortikoidi, estrogen, pro-
randomizovanih kliničkih studija ukazali su na značajan gesteron, steroidi itd.) 3, 5-7 . Prema podacima iz 2019. godine,
efekat novih lijekova na smanjenje kardiovaskularnog povišene vrijednosti LDL-h bile su u osnovi 44% mortaliteta
rizika. Cilj ovog preglednog članka je da predstavi od ishemijske bolesti srca i 22% mortaliteta od ishemijskog
moždanog udara na globalnom nivou .
6

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(9):31-39. 31