Page 83 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

komplikacijama . U daljem tekstu biće objašnjen novi vodič Tabela 1. Nove ESAIC preporuke za preoperativno gladovanje i
3
za preoperativno gladovanje kod djece, izdat 2022. godine mogući efekti
od strane ESAIC i analizirane osnovne činjenice na kojima Preporuke
je baziran . Uz to, autor se upušta u razmatranje trenutnog vezane za: Razmotriti:
4
razvoja u istoj oblasti u polju adultne medicine. Mogući efekti:
- Uzimanje: rizik od aspiracije
Bistre tečnosti
- Neuzimanje: ketoacidoza, hipotenzija, glad/žeđ
(fiziološka komponenta)
Osnove novog vodiča Uzeti u obzir:
- Vrijeme gastričnog pražnjenja nakon unosa hrane
Preporuke u vezi preoperativnog gladovanja kod djece, Čvrsta/polučvrsta - Dokazi za ljudsko mlijeko, obogaćeno ljudsko
mlijeko, mlijeko u prahu
koje su se koristile do sredine 2021. godine, razlikuju grupu hrana - Vrijeme pražnjenja želuca od tečnosti koje nisu
djece do jedne godine starosti i grupu djece starije od jedne bistre
godine. Sama činjenica da su ove preporuke objavljene za- Posebnosti Gastroezofagealni refluks (Gastroesophageal Reflux)
jedno sa preporukama za preoperativnu dijagnostiku i vak- gastričnog Prevremeno rođena djeca (Prematurity)
Urođene (kongenitalne) srčane mane
pražnjenje kod
cinacione intervale, pokazala je da su prepoznate posebno- specijalnih obolje- (Congenital heart defects)
Gojaznost (Obesity)
sti perioperativnog gladovanja kod djece, ali je i dalje glavni nja/stanja Šećerna bolest (Diabetes mellitus)
fokus na riziku od aspiracije i respiratornih komplikacija.
Ipak, naučna radna grupa za pedijatrijsku anesteziologiju Takođe je vrijedno pomena da autori ESAIC vodiča, za
u okviru Njemačkog udruženja anesteziologije i intenzivne razliku od ESPA „Izjave konsenzusa’’, ne određuju količinski
medicine (Deutsche Gesellschaft für Anästhesiologie und ln- limit za unos bistre tečnosti ili čak mlijeka (ljudskog ili za-
tensivmedizin, DGAI) je uvijek bila pokretačka snaga razvitka mjene za mlijeko). Može se pretpostaviti da se ovdje radi o
ovog Vodiča . korišćenju zdravog razuma, da su nerealne količine izražene
5
Naravno, novi Evropski Vodič se primarno odnosi na u mL/kg nepoželjne u svakodnevnoj kliničkoj praksi i da se
zdravu djecu prije izlaganja elektivnim hirurškim procedu- one primjenjuju samo u najrjeđim slučajevima. U prethod-
rama, kao i dijagnostičkim procedurama koje zahtijevaju se- nim vodičima Njemačkog udruženja anesteziologije i inten-
daciju ili anesteziju. U ovom vodiču se preporučuje drugačiji zivne medicine preporuka je bila da se može uzeti „čaša
pristup od pređašnjih pravila . Oboljenja poput kongenital- vode”, ali bez naglašavanja kolika količina je u pitanju.
6
nih srčanih mana i dijabetes melitusa su takođe razmatrana Sada je preporučeno pravilo „6-4-3-1” koje je već ranije
u novom Vodiču. Uz to, postoji i fundamentalna razlika u od- implementirano u Njemačkoj, kao dio nacionalnih preporu-
nosu na prethodno objavljene vodiče. Dok su se prethodne ka (tabela 2). Ono što je ostalo da se razjasni je: šta razlikuje
preporuke više odnosile na zabrane nego na obaveze (ne je- mlađu odraslu osobu od starijeg djeteta, kada je u pitanju
sti i ne piti!) novi ESAIC vodič naglašava da djecu treba pod- gastrično pražnjenje? ESAIC trenutno radi na reformi posto-
sticati da jedu i piju, ali u određenim vremenskim rokovima. jećih preporuka za gladovanje kod odraslih osoba (studija
Razlog tome je diferenciranje i razmatranje različitih fizio- PROSPERO CRD42022370040).
loških potreba, sa fokusom na posebna oboljenja (tabela 1).

Još jedna posebnost u okviru novog vodiča je nedostatak Tabela 2. Vodič perioperativnog gladovanja za djecu 0-18 godina
podjele u starosne grupe, tj. ne pominje se starosni limit. Deutsche Gesellschaft für Anästhesiologie und lntensivmedizin
Autori polaze od opšteg shvatanja da se u pravnom smislu Namirnica koja se NE unosi Vrijeme (h)
djecom smatraju osobe starosnog uzrasta od 0 do 18 godi- Čvrsti obroci 6
na. Važno je znati da je 2018. godine Evropsko Udruženje za - mutne tečnosti, zamjena za mlijeko, topla čokolada
pedijatrijsku anesteziologiju (European Society for Pediatric - „mali doručak” 4
Anesthesiology, ESPA) izradilo takozvanu „Konsenzus izjavu’’ Ljudsko mlijeko (obogaćeno) 3
o liberalizaciji vremena gladovanja za djecu uzrasta od 0 do
16 godina . Razlog je bio, što Škotlanđani u Ujedinjenom Bistre tečnosti (čaj, voda, sokovi bez komadića) 1
7
Kraljevstvu imaju starosni limit od 0 do 16 godina i to je bilo Postoperativno: bistra tečnost po želji djeteta 0
korišćeno kao odrednica. Ove granice su značajne utoliko Izvor: Anesth. Intensivmed. 2022;63:320-8.
što se ne radi o fiziološkim razlozima u pogledu gastričnog Legenda: „Mali doručak“ uključuje: jogurt, kašu (bez muslija) ili tost, u zavisnosti od
uzrasta.
pražnjenja, već je u prvom planu proizvoljna zakonska re-
gulativa. Podaci ukazuju da uzrast (godine života) osobe ne
moraju biti značajna determinanta brzine gastričnog pra- Osvrt na neke elemente novog vodiča
žnjenja. Ovo pokreće pitanje šta razlikuje osobe od 22 i 16 Nekoliko smjernica iz novog vodiča zaslužuje poseban
godina i zašto vodiči o preopreativnom gladovanju i dalje komentar. To su, prije svega, tretman „malog doručka“, od-
razlikuju djecu od odraslih. Ova ideja će biti ponovo razma- nos prema ishrani zasnovanoj na ljudskom mlijeku i/ili za-
trana na kraju članka. mjeni za ljudsko mlijeko, uslovima gladovanja za određena
oboljenja i faktorima poput zadovoljstva, blagostanja i kom-
fora pacijenata i njihovoj vezi sa gladovanjem.

SMJERNICE I PREPORUKE Galenika Medical Journal, 2023; 2(7):80-83. 81