Page 78 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

AKUTNI PERIKARDITIS I TAMPONADA SRCA

ACUTE PERICARDITIS AND CARDIAC TAMPONADE

Dejan Simeunović Akutni perikarditis
1, 2
Ratko Lasica Visceralni perikard je serozna membrana odvojena ma-
1, 2
Stefan Juričić 2 lom količinom (15-50 mL) tečnosti (ultrafiltrat plazme) od
Filip Simeunović 1 fibroznog dijela - parijetalnog perikarda. Perikard kod zdra-
1 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija vih osoba sprečava naglu dilataciju srčanih šupljina tokom
2 Klinika za kardiologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, napora i u hipervolemiji. Kao posljedica normalno negativ-
Beograd, Srbija nog intraperikardnog pritiska u ejekcionoj fazi srčanog ci-
klusa, perikard potpomaže atrijalno punjenje. Pored toga,

Korespondencija sa autorom: perikard održava anatomsku poziciju srca, smanjuje trenje
između srca i okolnih struktura, sprečava kinking velikih krv-
Prof. dr Dejan Simeunović nih sudova i širenje infekcije sa pluća i iz pleuralnog prosto-
Klinika za kardiologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, ra na srce. Akutni perikarditis je najčešći patološki proces
Dr Subotića 13, Beograd, Srbija koji zahvata srčanu kesu. Dokazano je da različite vrste vi-
rusa, poput Coxsackie virusa, adenovirusa i ehovirusa mogu
dejan.simeunovic@med.bg.ac.rs
izazvati akutnu upalu srčane kese . Na kliničkim obdukci-
5, 6
jama, akutni perikarditis se može naći kao uzgredni nalaz,
kod oko 1% bolesnika. Učestalost perikarditisa u opštoj po-
Sažetak pulaciji, nevezano za etiologiju bolesti, procjenjuje se na oko
0,2% do 0,5% .
4, 7
Akutni perikarditis nastaje zbog zapaljenskog procesa
u perikardu, a kao odgovor na inflamaciju dolazi do Akutni perikarditis je najčešće posljedica infekcije nekim
nastanka perikardnog izliva. Akutno nakupljanje i manje od kardiotropnih virusa, rjeđe bakterijama i drugim mikro-
količine perikardne tečnosti može dovesti do srčane organizmima, ali može biti uzrokovan i lokalnom ili sistem-
tamponade. Perikardiocenteza je procedura kojom se skom autoimunom reakcijom, neoplastičnom infiltracijom i
metaboličkim poremećajima. Akutna upala srčane kese rje-
urgentno evakuiše perikardni izliv i zbrinjavaju bolesnici sa đe nastaje nakon radioterapija neoplazmi grudnog koša ili
srčanom tamponadom. nakon gljivičnih i parazitarnih infekcija.

Ključne riječi: akutni perikarditis, perikardni izliv, srčana Zapaljenski proces u perikardnom tkivu dovodi do jakih
tamponada, perikardiocenteza bolova, zbog guste mreže nervnih završetaka n. phrenicus,
koji određuje i propagaciju bola ka grebenu m. trapezius.
Promjene u elektrokardiogramu, kao i eventualni poreme-
Uvod ćaji ritma i sprovođenja su rezultat zapaljenjske reakcije u
miokardu, jer je perikard električno neutralan. Perikardni
Bolesti perikarda se mogu podijeliti na osnovu kliničkog izliv nastaje u akutnom perikarditisu kao odgovor na infla-
toka bolesti na: akutne (koje traju manje od 6 nedjelja), su- maciju. Normalan perikard je propustljiv za vodu i elektroli-
bakutne i hronične (koje traju duže od 6 mjeseci). Na osnovu te i perikardna tečnost je u dinamičkoj ravnoteži u odnosu
kliničke prezentacije, bolesti perikarda se klasifikuju u sin- na krv. Zapaljenje u perikardnom tkivu remeti ovu ravnote-
drome: akutni perikarditis, perikardni izliv i tamponadu srca, žu. Lokalna produkcija medijatora inflamacije podstiče pro-
rekurentni perikarditis i konstriktivni perikarditis (tranzitorni dukciju tečnosti sa visceralnog perikarda i oslobađanje veli-
i hronični). Poznato je iz kliničke prakse da bolesnici sa akut- kih molekula koji privlače dodatnu tečnost i ometaju njenu
nim perikarditisom, kod kojih ne dođe do razvoja perikardnog resorpciju. Dijagnoza akutnog perikarditisa se postavlja ako
izliva, uglavnom imaju dobru prognozu. Međutim, progresiv- su prisutna bar dva od sljedećih simptoma ili znakova: bol
na akumulacija čak i manje količine tečnosti u perikardnom u grudima koji se pojačava na udah, mijenja pri pokretima
prostoru, može da prouzrokuje tamponadu srca u roku od tijela i širi ka grebenu trapezijusa; perikardno trenje; tipične
nekoliko sati od pojave prvih simptoma bolesti . Klinički se EKG promjene (difuzna konkavna ST elevacija i PR depresija,
1, 2
ova bolest najčešće prezentuje gušenjem, hipotenzijom, tahi- slika 1); ehokardiografski dijagnostikovan perikardni izliv i
kardijom, nabreklim venama vrata, tihim srčanim tonovima i povišen C-reaktivni protein (C-Reactive Protein C, CRP).
paradoksnim pulsom . Ovo urgentno stanje zahtijeva hitnu
3, 4
evakuaciju perikardnog izliva. Ukoliko se zakasni sa interven- Liječenje akutnog perikarditisa uzrokovanog virusnim
cijom dolazi do zastoja srca u dijastoli kao posljedice srčane infekcijama je usmjereno ka ublažavanju simptoma bole-
tamponade i fatalnog kliničkog ishoda. sti, sprečavanju komplikacija i liječenju osnovnog uzroka

76 DOI: 10.5937/Galmed2307078S