Page 74 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL
P. 74
HRONIČNA OPSTRUKTIVNA
BOLEST PLUĆA I OSTEOPOROZA
CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY
DISEASE AND OSTEOPOROSIS
Jelena Janković Uvod
1, 2
Ivana Buha
1, 2
Hronična opstruktivna bolest pluća je hronično progre-
Aleksandar Jandrić sivno oboljenje koje karakterišu svakodnevni respiratorni
2
Jasmina Opačić 2 simptomi (kašalj, ekspektoracija i dispneja), ireverzibil-
1 Medicinski Fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija na bronho-opstrukcija i destrukcija plućnog parenhima.
2 Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd, Uzročnici mogu biti egzogeni (izlaganje štetnim česticama
Srbija i pušenje) ili endogeni (deficit alfa 1 antitripsina) . Prema
1
podacima Svjetske zdravstvene organizacije (World Health
1, 2
Korespondencija sa autorom: Organisation, WHO), prevalencija COPD je oko 4-10% . U
Srbiji, prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije ,,Dr
Dr Jasmina Opačić
Milan Jovanović Batut” (2019), prevalencija COPD je 3,5%,
Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, među kojima je 31,9% aktivnih pušača. Skoro polovina sta-
Dr Koste Todorovića 26, Srbija novništva Srbije (48,9%) bila je izložena duvanskom dimu
jasmina89.opacic@gmail.com u zatvorenom prostoru, a 49,1% nepušača je izrazilo za-
brinutost zbog štetnih efekata duvanskog dima na njihovo
zdravlje . Ova bolest je jedan od tri najčešća uzroka smrti
3
u svijetu. Hronična inflamacija koja je u osnovi ove bolesti
Sažetak se karakteriše povećanjem broja inflamatornih ćelija i infla-
matornih medijatora . Iz tog razloga treba misliti na brojne
1
Hronična opstruktivna bolest pluća (Chronic Obstructive udružene bolesti koje imaju istu patofiziologiju ili iste fakto-
Pulmonary Disease, COPD) je progresivno oboljenje re rizika. Najčešći komorbiditeti su kardiovaskularni (arte-
koje se karakteriše bronhoopstrukcijom, gubitkom rijska hipertenzija, kardiomiopatija), pneumonija, dijabetes
elastičnosti pluća i destrukcijom parenhima. Ova melitus i metabolički sindrom, osteoporoza, depresija i dru-
bolest je danas treći uzrok smrtnosti u svijetu. gi. Ovi komorbiditeti su prisutni u svim stadijumima COPD,
4
Pušenje je glavni faktor rizika za ovu bolest, dok bez obzira na težinu bolesti i uzrast bolesnika .
su drugi faktori rizika deficit vitamina D, fizička Još davne 1994. godine Svjetska zdravstvena organizaci-
neaktivnost, kao i upotreba sistemskih kortikosteroida. ja definisala je osteoporozu kao sistemsko skeletno obolje-
Osteoporoza je vrlo čest komorbiditet kod bolesnika nje čije su karakteristike smanjena koštana masa i promje-
sa COPD, a karakteriše se nižom koštanom gustinom njena mikroarhitektura kosti, što uvećava rizik za nastanak
5
i promjenama u mikroarhitekturi kosti, što dovodi preloma kostiju . Osteoporoza je jedan od najčešćih komor-
do pojave fraktura. Ove dvije bolesti imaju isti biditeta COPD poslije kardiovaskularnih oboljenja. Destruk-
ciju kostiju kod pacijenata sa COPD pojačavaju: sistemska
patofiziološki mehanizam nastanka u čijoj osnovi je inflamacija pod uticajem citokina, upotreba sistemskih kor-
inflamacija, kao i zajedničke faktore rizika. Ukoliko tikosteroida u egzacerbacijama bolesti, fizička neaktivnost,
dođe do pojave fraktura, one mogu dodatno pogoršati neadekvatna ishrana uz smanjen unos vitamina D i puše-
već oštećenu plućnu ventilaciju, smanjiti pokretljivost nje . Glavna uloga inflamatornih citokina leži u činjenici da
6, 7
i dovesti do invaliditeta. Kod pacijenata sa COPD bi su receptori za proinflamatorne citokine prisutni na osteo-
trebalo imati u vidu da je mogućnost udruženosti blastima i osteoklastima, koji učestvuju u osteoklastogenezi
osteoporoze velika, pa bi u tom pogledu trebalo i resorpciji kostiju. Katabolički mehanizmi mogu povećati
blagovremeno preduzeti odgovarajuće dijagnostičke i efekat proinflamatornih citokina i pokrenuti diferencijaciju
osteoprogenitornih ćelija od monocita do makrofaga i for-
profilaktičke mjere kako bi se prevenirao nastanak ove miranje osteoklasta. Ovaj poremećaj homeostaze kostiju
bolesti. dovodi do osteopenije i osteoporoze .
7
Ključne riječi: hronična opstruktivna bolest pluća,
osteoporoza, plućna funkcija, fraktura, kortikosterodi
72 DOI: 10.5937/Galmed2307074J
