Page 43 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

KARDIOTOKSIČNOST IZAZVANA

HEMOTERAPIJOM

CHEMOTHERAPY-INDUCED CARDIOTOXICITY

Edin Begić Uvod
1, 2
Alma Sofo-Hafizović Kardiotoksičnost je jedna od najvažnijih nuspojava li-
3
Buena Aziri jekova prve linije hemoterapije, što može rezultirati lošom
1
Nirvana Šabanović-Bajramović 4 prognozom i nižom stopom preživljavanja . Citotoksični
1
1 Medicinski fakultet Univerziteta Sarajevska škola nauke i tehnologije, agensi često mogu direktno ili indirektno izazvati kardiova-
Sarajevo, Bosna i Hercegovina skularno oštećenje kroz različite mehanizme i povećati rizik
2 Opća bolnica „Prim. dr Abdulah Nakaš“, Odjel za kardiologiju, Sarajevo, od kardiovaskularnih bolesti . Starost, gojaznost, šećerna
1
Bosna i Hercegovina
bolest i osnovna srčana oboljenja (hipertenzija, bolest koro-
3 Klinika za hematologiju, Klinički Centar Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo,
Bosna i Hercegovina narnih arterija, strukturna bolest srca i kardiomiopatija) su
Klinika za bolesti srca, krvnih žila i reumatizam, Klinički Centar
4 Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina faktori rizika za kardiotoksičnost izazvanu hemoterapijom 2,
Bisoprolol Korespondencija sa autorom: kardiovaskularne bolesti i stanja sa sniženom ejekcionom
. Faktori rizika za nastanak kardiotoksičnosti su postojeće
3
frakcijom lijeve komore (Left Ventricular Ejection Fraction,
Galenika Doc. dr Edin Begić LVEF) < 50% ili simptomatska srčana slabost, koronarna
bolest, hipertrofija lijeve komore, kardiomiopatije, aritmije
(i supraventrikularni i ventrikularni poremećaji srčanog ri-
Katedra za farmakologiju, Medicinski fakultet Univerziteta
Sarajevska škola za nauku i tehnologiju, Hranička cesta 3a, tma), tradicionalni kardiovaskularni rizici, anamneza ranih
Sarajevo, Bosna i Hercegovina kardiovaskularnih bolesti, arterijska hipertenzija, diabetes
begic.edin@ssst.edu.ba mellitus, dislipidemija, pušenje, alkoholizam, nedostatak fi-
zičke aktivnosti . S druge strane, onkološki kardiovaskularni
4
rizici uključuju: starost, hemoterapiju u djetinjstvu, upotre-
bu trastuzumaba kod osoba starijih od 50 godina, upotre-
Sažetak bu antraciklina kod osoba starijih od 65 godina, prethod-
nu upotrebu antraciklina, kumulativnu dozu antraciklina,
Kardiotoksičnost je jedna od najvažnijih nuspojava kombinovanu hemoterapiju i prethodnu medijastinalnu ili
4
prve linije hemoterapije. Na nju utiču genetske grudnu terapiju . Mogući faktor rizika za kardiotoksičnost
varijacije, pri čemu se može promijeniti odnos između citotoksičnih agenasa je istovremena primjena drugih lije-
5
hemoterapeutske doze i rizika od kardiotoksičnosti. kova koji ispoljavaju neželjena dejstva na srce . Kardiotok-
Incidenca kardiotoksičnosti zavisi od korišćenog sičnost povezana sa hemoterapijom takođe je pod uticajem
genetske komponente, pri čemu se može promijeniti odnos
agensa, i može doseći i do 30% tokom trogodišnjeg između hemoterapeutske doze i rizika od kardiotoksičnosti 6,
praćenja. Glavni elementi kliničke slike su sistolna 7 . Kliničke manifestacije kardiotoksičnosti povezane sa cito-
disfunkcija lijeve komore, sa znacima srčane slabosti, toksičnim agensima kreću se od aritmija ili opadanja srčane
koja može promijeniti ili zaustaviti onkološku terapiju, funkcije do iznenadne srčane smrti . Stalni faktor rizika za
8
uz obavezni suportivni farmakološki tretman. Ovi kardiotoksičnost je kumulativna izloženost hemoterapiji.
simptomi se mogu pojaviti i tokom prolongirane Granična vrijednost kumulativne doze antraciklina, koja
upotrebe, tako da je praćenje pacijenta preporučljivo. predstavlja granicu izuzetno visokog rizika za ispoljavanje
S obzirom na sve veći uspjeh onkološke terapije i komplikacija, tek treba biti precizno definisana. U 2012. kri-
2
produženje života, kao i poboljšanje kvaliteta života, tična kumulativna doza doksorubicina bila je 500 mg/m , a
2016. godine 250 mg/m (Američko društvo za kliničku on-
2
neophodan je multidisciplinarni pristup, uz obavezno kologiju preporučuje 250 mg/m , ali su opisani i slučajevi
2
učešće kardiologa i onkologa. Stratifikacija pacijenta u teške kardiotoksičnosti pri nižim dozama) .
4
odnosu na onkološki terapeutski modalitet predstavlja Dobro je poznato da uobičajeni lijekovi za hemoterapiju,
Titraciona i doza održavanja dio svakodnevnog rada kardiologa, od samog poput antraciklina, pokazuju štetne učinke na srčani mišić .
9
započinjanja tretmana karcinoma.
Nakon antraciklina, fluoropirimidini se smatraju drugim ci-
u jednoj tableti. Ključne riječi: kardiotoksičnost, hemoterapija, totoksičnim agensima, po učestalosti, koji rezultiraju kardi-
otoksičnim efektima, iako rijetkim, ali potencijalno fatalnim
liječenje, prognoza
nuspojavama, sa incidencom i do 30% . Dodatno, inhibitori
9

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(6):41-48. 41

Samo za stručnu javnost.