Page 38 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

antihipertenziva, već i kao etiološke terapije različitih kar- rizika za nastanak dijabetesa, i znatno niži rizik za nastanak
diovaskularnih entiteta, uz povoljan uticaj na simpatički ner- insulinske rezistencije u poređenju sa metoprololom (ß1 i ß2
vni sistem, nefroprotekciju i metaboličku neutralnost . antagonista) 3, 6-9 . Metabolička neutralnost je karakteristika
1-3
kako nebivolola, tako i drugog kardioselektivnog beta blo-
katora - bisoprolola. Sem metaboličke neutralnosti i dozno
Metabolički neutralni nefroprotektivni zavisnog efekta održivog u vremenu, bisoprolol se pokazao
lijekovi: beta blokatori efikasan u svim starosnim grupama, sa mjerljivim uticajem
na regresiju hipertrofije lijeve komore kod pacijenata sa hi-
Jasne su preporuke kardioloških udruženja da prilikom pertenzivnim oštećenjem srca 3, 8, 9 .
mjerenja krvnog pritiska uvijek treba mjeriti i srčanu fre-
kvencu, zato što je vrijednost srčane frekvence u mirova- Nefroprotektivni efekat treće generacije beta blokato-
nju nezavistan prediktor kardiovaskularnog obolijevanja i ra, kakvi su nebivolol i karvedilol, proističe ne samo iz nji-
umiranja kod različitih stanja, uključujući hipertenziju . Beta hovog antihipertenzivnog efekta koji postižu blokadom
3
blokatori nisu homogena klasa. Glavni faktori u određiva- adrenergičkih receptora, već i iz vazodilatacije posredovane
nju različitosti beta blokatora su beta selektivnost, vazodi- azot oksidom nebivolola i antioksidativnog djelovanja kar-
latatorne karakteristike, metabolički profil, neželjeni efekti vedilola kroz supresiju oksidativnog stresa u glomerulima,
i efikasnost . Najbitnija karakteristika ove grupe lijekova je proksimalnim tubulima bubrega i okolnom intersticijalnom
3
njihova kardioselektivnost, odnosno selektivno vezivanje za tkivu 10, 11 . Skorašnja studija na životinjskom modelu ističe
ß1 receptore u srcu i bubrezima. Najveću kardioselektivnost efikasnost nebivolola u terapiji antiviroticima indukovane
imaju bisoprolol i nebivolol, zatim metoprolol koji se vezu- nefropatije u smislu djelimičnog oporavka glomerulske fil-
je i za ß2 receptore (glatke mišiće disajnih puteva i krvnih tracije GFR (Glomerular Filtration Rate, GFR), renalnog ošte-
sudova), a najmanju karvedilol koji je parcijalni antagonista ćenja izraženog kroz albuminuriju, normalizaciju krvnog
alfa receptora . Posebnu pažnju treba obratiti na bolesnike pritiska i smanjenje stepena vazokonstrikcije krvnih sudova
3
sa pulmološkim komorbiditetima, jer oni u terapiji najčešće bubrega, te se otvaraju potencijalne nove indikacije u hu-
već imaju neki od ß2 agonista, da ne bi došlo do paradoksal- manoj populaciji za ovu grupu beta blokatora .
12
ne kombinacije ß2 agonista i antagonista (tabela 3).

Tabela 3. Agonisti beta adrenergičkih receptora Metabolički neutralni nefroprotektivni
lijekovi: blokatori kalcijumskih kanala
Agonisti ß adrener- Receptori Agonista
gičkih receptora Blokatori kalcijumskih kanala (kalcijumski antagonisti)
mogu se podijeliti u tri velike grupe: fenilalkilamini (vera-
Neselektivni ß1 i ß2 Adrenalin
pamil), benzotiazepini (diltiazem) i dihidropiridini (nifedi-
Dugo (sporo) djelujući (salmeterol, pin, amlodipin, felodipin, izradipin, nikardipin, lerkanidipin,
formoterol) klevidipin) . Nifedipin i drugi dihidropiridini prvenstveno
13
Selektivni ß2
Kratko (brzo) djelujući (salbutamol, djeluju kao vazodilatatori, dok verapamil i diltiazem bloki-
terbutalin i fenoterol) raju kalcijumove kanale i u miokardu. Zbog ovih razlika di-
hidropiridini se prevashodno koriste kao antihipertenzivni
Imajući u vidu da je kod 60% pacijenata sa hipertenzijom agensi, dok se verapamil i diltiazem, zbog izraženije supre-
prvog stepena već došlo do oštećenja ciljnih organa (srca, sije automatizma SA čvora i AV-provodljivosti, koriste i kao
13
mozga, bubrega), vazodilatatorni efekat beta blokatora je antiaritmici . Prvu generaciju dihidropiridina predstavlja ni-
značajan u definisanju terapijskog algoritma . Vazodilata- fedipin, tipičan predstavnik druge generacije je amlodipin,
3, 4
cija posredovana azotoksidom fiziološki se zasniva na sma- dok treću generaciju predstavlja lerkanidipin (tabela 4).
njenju perifernog otpora. Ovu karakteristiku od kardiose- Usavršavanjem molekula dihidropiridina dolazi do po-
lektivnih beta blokatora ima nebivolol, koji ne samo da ima boljšanja njegove kliničke efikasnosti i tolerabilnosti 12-14 . Kal-
održivo dejstvo na usporavanje srčane frekvence i povoljan cijumski antagonisti dihidropiridinske strukture odlikuju se
tzv. trough/peak ratio (indeks koji iskazuje konzistentnost u selektivnom i postepeno nastalom inhibicijom transmem-
regulaciji krvnog pritiska između dvije doze lijeka), već ima branskog influksa kalcijumovih jona (u vaskularne glatke
i svojstvo da, kroz vazodilatatorni efekat na krvne sudove, mišiće, srčani mišić i druge glatke mišiće). Selektivnost se
smanjuje krutost arterija sa potencijalnim anti-aterosklerot- ogleda u većem efektu na ćelije vaskulature nego na ćelije
skim efektom. Anti-aterosklerozno dejstvo beta blokatora srčanog mišića, bez uticaja na koncentraciju kalcijumovih
se manifestuje usporavanjem stvaranja ateromatoznog pla- jona u serumu. Inhibiciju kalcijumovih kanala karakteriše
ka 3, 5-8 .
postepeni početak djelovanja, tako da je novim formulacija-
Sem poboljašanja endotelne disfunkcije, što je posebno ma kalcijumskih antagonista prevaziđen problem refleksne
bitno kod pacijenata sa dijabetesom, gdje usljed mikrova- tahikardije kao komplikacije liječenja, koja je ranije uticala
14
skularnih komplikacija dijabetesa postoji ekstenzivna angi- na adherencu pacijenata . Najveća vaskularna selektivnost
opatija, zabilježen je povoljan metabolički profil lijeka, bez je u osnovi ciljanog dejstva na arterijske krvne sudove 14, 15 .

36 DOI: 10.5937/Galmed2306034P