Page 90 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Th1 i Th2 ćelijama i inhibicija proliferacije B ćelija; svi nave- nedostatka vitamina D na učestalost recidiva Grejvsove bo-
deni procesi uključeni su u nastanak Grejvsove bolesti 30 lesti, ali je izvjesno da su pacijenti sa adekvatnim nivoom vi-
tamina D (postignutog suplementacijom) imali duže vrijeme
Prema nalazima većine dostupnih istraživanja, Hašimo- prije recidiva . Prva opcija liječenja kod pacijenata sa Grejv-
36
tov tiroiditis je povezan sa nižim nivoom vitamina D. Kod pa- sovom bolešću su antitireoidni lijekovi, sa stabilnom remisi-
cijenata sa Grejvsovom bolešću nivo vitamina D je još niži, a jom tokom dugog praćenja kod oko polovine pacijenata .
37
postoji i inverzna korelacija između antitijela na štitastu žli- Ali, kada ovaj pristup ne postigne stabilan eutireoidni sta-
jezdu i nivoa vitamina D . U studiji Yasuda T i sar. na uzorku tus, treba razmotriti radikalniji pristup liječenju, kao što je
31
pacijenata sa Grejvsovom bolešću volumen štitaste žlijezde ablacija radiojodom ili tiroidektomija . Jedan od nezavisnih
38
mjeren ultrazvukom, imao je negativnu korelaciju sa nivo- faktora rizika za neuspjeh liječenja radioaktivnim jodom kod
om vitamina D . U istoj studiji nije utvrđeno postojanje ko- pacijenata sa Grejvsovom bolešću bio je veoma nizak nivo
32
relacije između funkcije štitaste žlijezde i nivoa vitamina D. vitamina D, manji od 20 ng/mL .
39
Slično kao kod Hašimotovog tiroiditisa, svako povećanje ni-
voa 25(OH)D u serumu za 5 nmol/L smanjuje rizik od Grejv- Poslije hirurškog liječenja Grejvsove bolesti, postope-
sove bolesti za 1,55 puta . Takođe, Zhang i saradnici su u rativna hipokalcemija je jedan od glavnih problema. Uče-
16
svojoj studiji iz 2015. godine pokazali da je kod pacijenata sa stalost hipokalcemije poslije tiroidektomije kod Grejvsove
Grejvsovom bolešću niži nivo vitamina D povezan sa višim bolesti je veća nego kod drugih benignih bolesti, zbog spe-
nivoom TRAB . Svi ovi nalazi sugerišu da nedostatak vita- cifičnog uzroka: visoka vaskularizacija štitaste žlijezde kod
33
mina D treba uzeti kao jedan od faktora rizika za nastanak Grejvsove bolesti otežava hirurzima identifikaciju i očuvanje
Grejvsove bolesti. paratiroidnih žlijezda; zbog produžene hipertireoze smanje-
na je gustina kostiju i nakon tiroidektomije često se javlja
Čini se da vitamin D nema ulogu samo u nastanku Grejv- sindrom „gladnih kostiju” . Između ostalih faktora, nedo-
38
sove bolesti, već i u njenoj remisiji i recidivu. Japanska stu- statak vitamina D identifikovan je kao jedan od razloga za
dijska grupa pokazala je da je nivo vitamina D bio značajno prolazni i trajni hipoparatireoidizam 40, 41 . Prema sistemat-
niži kod pacijenata sa Grejvsovom bolešću bez remisije, u skom pregledu, upotreba preoperativne i postoperativne
poređenju sa pacijentima sa stabilnom remisijom i kontrol- suplementacije vitaminom D može smanjiti laboratorijsku
nom grupom zdravih . Visoko statistički značajna korelacija i kliničku hipokalcemiju nakon tiroidektomije, kako kod
34
niskog nivoa vitamina D sa recidivom Grejvsove bolesti odr- Grejvsove bolesti, tako i kod drugih benignih i malignih bo-
žava se godinu dana nakon ukidanja antitiroidnih lijekova . lesti štitaste žlijezde .
35
41
Druge studije nisu pronašle tako čvrste dokaze o uticaju

Zaključak

Pored nekih nedosljednosti u pogledu podataka u dostupnoj literaturi, većina njih implicira da

postoji povezanost između niskog nivoa vitamina D i povećanog rizika od razvoja autoimunih bolesti
štitaste žlijezde. Uticaj nedostatka vitamina D je vjerovatno mali, ali ipak značajan, u patogenezi
autoimunih bolesti, i to samo kada su prisutni drugi faktori koji tome doprinose. Takođe, izvjesno je
da suplementacija vitaminom D kod pacijenata sa Hašimotovim tiroiditisom i Grejvsovom bolešću
može poboljšati liječenje. Prevencija autoimunih bolesti suplementacijom vitamina D nije proučavana
i treba sprovesti dalja klinička ispitivanja.

Abstract

Besides a significant role in homeostasis of calcium and bone growth, in the past few decades, it has been shown that
vitamin D has an important role in autoimmune diseases, such as thyroid autoimmune diseases. Vitamin D deficiency has
been associated with Hashimoto’s thyroiditis and Graves’ disease. Low vitamin D levels are related to the greater risk of the
development of Hashimoto’s thyroiditis and Graves’ disease, the higher titer of thyroid antibodies, and also influence its
treatment, with beneficial effects of introducing supplementation of vitamin D. The awareness of the importance of vitamin
D levels in thyroid diseases can modify the strategy in the treatment of these patients.

Keywords: thyroid gland, Hashimoto’s thyroiditis, Graves’ disease, vitamin D

88 DOI: 10.5937/Galmed2305087J