Page 89 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

su Hašimotov tiroiditis (autoimuni hronični tiroiditis), koji se samo kod žena prije menopauze . Druga studija korejskih
18
karakteriše tiroidnom peroksidazom i tireoglobulinom kao autora otkrila je da žene sa nižim nivoom vitamina D imaju
autoantigenima i Grejvsova bolest sa TSH receptorom kao pozitivna anti-TPO-antitijela, ali ne i muškarci, te da žene u
autoantigenom. Kod Hašimotovog tiroiditisa poremećeni premenopauzi sa pozitivnim TPO-antitijelima i nižim nivoi-
autoimuni proces dovodi do proizvodnje anti TPO (anti-TPO- ma vitamina D češće imaju disfunkciju štitaste žlijezde 19, 20 . U
ab) i antitireoglobulinskih antitijela (anti-Tg-ab). Tipičan na- starijem životnom dobu, kod ispitanika starijih od 65 godi-
laz kod Grejvsove bolesti su antitijela za TSH receptor - TSH na, utvrđena je snažna pozitivna povezanost između nivoa
receptor Ab (Thyrotropin Receptor Autoantibodies, TRAb) 9, 10 . anti-TPO-antitjela i nedostatka vitamina D . Istraživanja u
21
pedijatrijskoj populaciji utvrdila su da se kod djece sa Ha-
šimotovim tiroiditisom evidentira veća prevalencija niskog
Hašimotov tiroiditis i vitamin D nivoa vitamina D u odnosu na zdrave kontrole 22, 23 . Težina
nedostatka vitamina D nedvosmisleno je povezana sa rizi-
Hašimotov tiroiditis je jedna od najčešćih autoimunih kom od Hašimotovog tiroiditisa: povećanje nivoa 25(OH)D u
bolesti, sa uništenjem tiroidnih folikula koje nastaje zbog serumu za 5 nmol/L smanjuje rizik od Hašimotovog tiroidi-
infiltracije limfocitima. Tokom ovog procesa dolazi do regru- tisa za 1,62 puta .
16
tovanja Th1 limfocita, uz proizvodnju interferona-γ i TNF-α,
kao i B limfocita, koji proizvode antitijela. Produkcija povi- Brojne studije istraživale su uticaj suplementacije vita-
šenih nivoa anti-TPO-ab i anti-Tg-ab može dovesti do pro- mina D na autoimune bolesti štitaste žlijezde. U studiji Ma-
mjena u nivou hormona štitaste žlijezde. Nakon početnog zokopakisa i saradnika, četiri mjeseca nakon suplementaci-
uništenja štitaste žlijezde, nivo tiroidnih hormona može biti je vitaminom D, sa dnevnim unosom od 1.200 do 4.000 IU
umjereno povišen. Ovo hipertiroidno stanje obično ne za- vitamina D, došlo je do značajnog smanjenja nivoa anti-TOI
htijeva upotrebu antitiroidnih lijekova, već eventualno simp- antitijela . U dvostruko slijepoj randomizovanoj kontroli-
24
tomatsku terapiju beta blokatorima, a traje samo nekoliko sanoj studiji Nodehi i saradnika, oralna suplementacija od
nedjelja. Nakon toga, pacijenti sa Hašimotovim tiroiditisom 50.000 IU vitamina D3 nedjeljno, kod pacijenata sa Hašimo-
ulaze u hipotiroidno stanje, koje može biti sa ili bez kliničkih tovim tiroiditisom, bila je u korelaciji sa pozitivnim imuno-
simptoma. Postoji pozitivna korelacija između nivoa cirkuli- loškim efektima, koji se ogledaju kroz smanjenje odnosa
šućih anti-TPO-ab i anti-Tg-ab i simptoma Hašimotovog tiro- Th17/ Treg ćelija, TNF-α, IL-5 i IL-17 25, 26 .
iditisa 11, 12 . Hipotiroidnim pacijentima neophodna je dopun-
ska terapija levotiroksinom ili kombinacijom levotiroksina i Sa druge strane, postoje studije sa kontroverznim rezul-
liotironina . tatima u vezi sa vitaminom D i Hašimotovim tiroiditisom. Na
8
primjer, neke studije su otkrile da nivo vitamina D nije po-
Hašimotov tiroiditis češće pogađa žene nego muškarce, vezan sa antitijelima na štitastu žlijezdu , da nema razlike
27
najčešće između 30. i 60. godine, a rizik se povećava propor- između pacijenata sa autoimunim oboljenjima štitaste žli-
cionalno starosti. Bolest se može javiti u bilo kom uzrastu, jezde i zdravih (kontrolna grupa) u pogledu nivoa vitamina
čak i kod djece oba pola. U posljednjih nekoliko decenija, D , te da ne postoji korelacija između funkcije štitaste žli-
28
učestalost Hašimotovog tiroiditisa pokazuje trend rasta, sa jezde, nivoa antitijela i serumskih citokina sa nedostatkom
oko 5% u opštoj populaciji . vitamina D kod pacijenata sa Hašimotovim tiroiditisom .
13
29
Zbog svega toga, potrebna su dalja istraživanja kako bi se
Etiološki, za nastanak Hašimotovog tiroiditisa čini se da pokazalo da li postoji veza između nivoa vitamina D i Ha-
je najvažnija genetska predispozicija. Sa druge strane, mo- šimotovog tiroiditisa, kao i uticaja dodatka vitamina D na
raju postojati provocirajući faktori da imuni sistem otpočne štitastu žlijezdu i imunološku funkciju kod ovih pacijenata.
napad na štitastu žlijezdu, kao što su faktori okoline (pro-
duženi stres, intoksikacija, zračenje, pušenje, lijekovi, pore-
mećaj mikrobiote, ishrana, itd.) 11, 12 . Brojna istraživanja su Grejvsova bolest i vitamin D
pokazala da su nedostaci različitih hranljivih materija, kao
što su dijetetska vlakna, proteini, masne kiseline, selen, jod, Grejvsova bolest predstavlja najčešći uzrok hipertireo-
cink, gvožđe, vitamini A, B, C i D, povezani sa velikim brojem ze. Za razliku od Hašimotovog tiroiditisa, Grejvsovu bolest
autoimunih bolesti, uključujući i Hašimotov tiroiditis. karakteriše blaga limfocitna infiltracija štitaste žlijezde, ali
TRAB stimulišu funkciju štitaste žlijezde kao i rast. Pored hi-
Postoje brojne studije koje su pokazale povezanost iz- pertireoze i difuzne strume, izražena karakteristika je bilate-
među nedostatka vitamina D i višeg nivoa antitijela na šti- ralni egzoftalmus, koji nije prisutan kod svakog bolesnika 10.
tastu žlijezdu, posebno za Hašimotov tiroiditis 14, 15 . Na to
ukazuje i meta-analiza koju su uradili Vang i saradnici, koja Rezultati nekoliko studija pokazali su da vitamin D mo-
nedvosmisleno ističe nalaz nižih nivoa vitamina D kod osoba dulira imune procese kod pacijenata sa Grejvsovom bolešću,
sa autoimunim bolestima štitaste žlijezde 16, 17 . Neke studije kao što je inhibicija diferencijacije i sazrevanja dendritskih
su otkrile da ova korelacija nije ista u svim subpopulacijama. ćelija, smanjeno lučenje citokina sa proinflamatornim efek-
Rezultati studije Choi i saradnika sugerišu da postoji jaka ko- tima (IL-2, IL-23 i TNF-α), inhibicija autoimunog odgovora
relacija između nivoa vitamina D i Hašimotovog tiroiditisa

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(5):86-89. 87