Page 63 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

i koriste se za liječenje srednje jakog i jakog, kako kancer- slabi opiodi nego što bi to bilo preporučeno na osnovu sko-
skog, tako i nekancerskog akutnog i hroničnog bola. U naj- rova na zadatim upitnicima a po „analgetskoj ljestvici“ koju
češće korišćene adjuvantne analgetike (lijekove koji se pre- preporučuje Svjetska zdravstvena organizacija. To je sve
težno koriste za neuropatski bol) spadaju antikonvulzivi, doprinijelo neadekvatnom tretmanu bola, te je pitanje da li
antidepresivi i topikalni preparati. Antikonvulzivi (gabapen- je statistički značajna redukcija bola koja je postignuta kod
tinoidi, lamotrigin, karbamazepin) mogu da ispolje analget- dobrog dijela bolesnika nakon izlaska iz akutne faze rezultat
sko dejstvo, tako što blokiraju voltažno-zavisne natrijumove liječenja bola ili prirodnog toka bolesti.
i kalcijumove kanale i glutaminergičku transmisiju, a poten-
ciraju gabergičku transmisiju. Antidepresivi (amitriptilin, Neadekvatan tretman bolesnika sa bolom najvjerovatni-
venlafaksin, duloksetin) inhibišu preuzimanja serotonina i je se događa jer neurolozi imaju dosta iskustva sa lijekovi-
noradrenalina u presinaptičke nervne završetke, čime po- ma za neuropatske bolove i pogrešno pretpostavljaju da je
jačavaju endogene descendentne inhibitorne puteve bola. većina bolova u GBS neuropatske prirode, te ih lakše i češće
uvode u terapiju. Sa druge strane, manjak iskustva u radu
U užem smislu nefarmakološkim metodama pripadaju sa opioidnim analgeticima dovodi do straha od upotrebe
komplementarne i alternativne metode (akupunktura, ma- istih, prije svega zbog pretpostavljenih neželjenih efekata
nuelna terapija i terapijske intervencije vježbi duha i tijela) . „opiofobija”. Ove činjenice ukazuju na neophodnost eduka-
30
Fizikalni agensi i kineziterapija su široko rasprostranjene cije ljekara, posebno u jedinicima intenzivne njege i uključi-
metode u liječenju bolnih sindroma, kao dio multimodalnog vanja specijalista medicine bola u aktivan tretman bolesnika
i/ili multidiscplinarnog tretmana bola. Mogu da djeluju poli- sa GBS. Druge studije koje su se bavile terapijom bola su
modalno na svim etapama obrade bolnih signala. Kao kom- rijetke, obično su sprovdene na malom uzorku bolesnika,
plementarne metode mogu se koristiti i različite psihološke bez dužeg perioda praćenja . Na nešto većem broju bole-
32
intervencije. snika je ispitivan uticaj kortikosteroidne terapije na bol, ali
su rezultati nekonkluzivni . Što se izbora samog adjuvan-
33
Liječenje bola kod GBS se sastoji u sprovođenju kako tnog analgetika tiče, rijetka istraživanja na maloj populaciji
specifičnih (IVIG i/ili TPE) i nespecifičnih metoda liječenja pacijenata, su davala prednost pregabalinu i gabapentinu u
(suportivna terapija), tako i u upotrebi analgetika i koanalge- odnosu na karbamazepin.
tika po principima tretiranja neuropatskog, nociceptivnog i
mješovitog bolnog sindroma, u zavisnosti od pretpostavlje- Penja i saradnici su, u svom preglednom radu, posve-
nog patofiziološkog mehanizma. Nakon završetka akutne ćenom terapiji bola u GBS, prikazali rezultate četiri studije
faze bolesti, posebna pažnja se posvećuje fizikalno-rehabili- koje su se bavile uglavnom efikasnošću terapije i to uglav-
tacionom tretmanu i psihosocijalnoj podršci bolesniku, te je nom adjuvantnih analgetika (pregabailna, karbamazepina,
uključivanje ljekara drugih specijalnosti (fizijatar, psihijatar, gabapentina, venlafaksina) bez podataka o eventualnom
klinički psiholog, specijalista medicine bola) od krucijalne benefitu fizikalne terapije, psihosocijalne podrške ili osta-
važnosti u adekvatnom tretiranju bola. le farmakoterapije (npr. upotreba NSAID, kortikosteroidne
terapije ili opioida) na redukciju bola u ovom sindromu .
34
Nekim istraživanjima je pokazano da do jedne četvrti- Upravo zbog moguće dugotrajnosti simptoma, razvila se
ne bolesnika sa neuropatskim bolom ne dobija adjuvantnu potreba za uvođenjem novih terapijskih procedura u lije-
analgetsku terapiju u akutnoj fazi bolesti . Takođe je primje- čenju, posebno neuropatske komponente bola, kod ovih
31
ćeno da čak i bolesnici koji su tretirani analgeticima u velikoj bolesnika. Kao komplementarna metoda preporučena je
mjeri, i dalje trpe bol jer nije postignuta odgovarajuća doza periferna nervna stimulacija, metoda koja je već uspješno
lijeka, nije izabran pravi lijek ili adekvatna kombinacija lije- korišćena za liječenje neuropatskog bola kod fantomskog
kova. Sa druge strane, opioidni analgetici su propisivani u uda ili nakon moždanog udara 35, 36 .
značajno manjoj mjeri, pa čak i tada su uglavnom korišćeni

Zaključak

Bol je prisutan kod više od polovine bolesnika sa GBS u akutnoj fazi bolesti i najčešće je mješovitog
tipa (nociceptivni i neuropatski). Najčešća lokalizacija bola je krsnoslabinska i vratnogrudna kičma, a
zatim slijede donji i gornji ekstremiteti. Primjećena je jasna redukcija kvantiteta bola sa završetkom

akutne faze bolesti, ali i pored toga određen broj bolesnika ima neprijatne senzitivne manifestacije
koje zahtijevaju dugotrajnije liječenje ovog simptoma bolesti (posebno je to prisutno kod bolesnika
sa neuropatskim bolom). Zabilježen je lošiji kvalitet života i kvalitet spavanja, povećana anksioznost
i depresija kod bolesnika sa GBS, kod kojih je bol bio prisutan. Bol je uglavnom potrebno tretirati
standardnim analgeticima i adjuvantnim medikamentima. Iako su potrebna dalja istraživanja koja će

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):58-63. 61