Page 61 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. Kliničke varijante GBS objektivno mjerenje bola, te je samoprocjena subjektivnog
doživljaja bola najčešće korišćena u kliničkoj praksi 14, 15 .
Akutna inflamatorna demijelinizaciona polineuropatija
Akutna motorna aksonalna neuropatija Procjena jačine/intenziteta bola najčešće se vrši upotre-
Akutna senzomotorna aksonalna neuropatija bom unidimenzionalnih skala, kao što su vizualno analogna
Diplegija facijalnog nerva sa parestezijama skala, numerička skala, verbalna skala i skala izraza lica.
Većina stručnjaka predlaže korišćenje multidimenzionalnih
Akutna motorna neuropatija sa kondukcionim blokovima
skala, u formi upitnika, koji sem jačine bola, procjenjuju i
Inkompletne forme bolesti
prirodu bola, lokalizaciju, kao i uticaj na funkcionalnost,
Faringo-cerviko-brahijalna slabost
svakodnevne aktivnosti, raspoloženje i spavanje. Najčešće
Miller-Fisher sindrom korišćen i najpoznatiji multidimenzionalni test je Makgilov
Akutna oftalmopareza (bez ataksije) upitnik (kratak upitnik o bolu).
Akutna ataksična neuropatija (bez oftalmoplegije)
Testovi koji su osmišljeni za pomoć u dijagnostici neuro-
CNS varijanta: Bickerstaff encephalitis
patskog bola razvijeni su na način da, osim intenziteta, ra-
zlikuju i vrste bola. Neuropatsku komponentu otkrivaju na
Dijagnoza GBS se postavlja na osnovu toka bolesti, kli- osnovu deskriptora, simptoma i specifičnih senzacija. Valid-
ničke slike, elektrofiziološkog pregleda i specifičnog nalaza ni upitnici koji se koriste kao skrining instrumenti prihvaćeni
u likvoru . Osnovni laboratorijski korelat radikularne lezije kao visoko senzitivni i specifični za neuropatsku komponen-
7
jeste postojanje albumino-citološke disocijacije u likvoru. tu bola su: test za detekciju bola (PD-Q) i Douleur Neuropat-
U diferencijalnoj dijagnozi GBS, posebno kod bolesnika sa hique 4 (DN-4).
atipičnom kliničkom prezentacijom, važno je isključiti akut-
ne neuropatije druge etiologije (toksične, metaboličke, in- Prilikom uzimanja anamneze neophodno je uvrstiti
fektivne), lezije kičmene moždine i moždanog stabla, kao i pitanja o lokalizaciji, intenzitetu, kvalitetu, karakteru i vre-
oboljenja neuromišićne spojnice i mišića . menskom profilu bola, zajedno sa mogućim pogoršavaju-
8
ćim faktorima. Istovremeno neophodno je detaljno ispitati
Uporedo sa opštim principima liječenja kod bolesnika pacijenta o pratećim simptomima. Prilikom fizikalnog pre-
sa umjerenom do izraženom funkcionalnom onesposoblje- gleda pacijenta potrebno je uraditi detaljan pregled pro-
nošću neophodna je i primjena specifične imunoterapije, cjene funkcionalnosti somatosenzornog sistema i odrediti
humanih intravenskih imunoglobulina (IVIG) ili terapijskih prisustvo negativnih (hipoestezija, palhipoestezija, termhi-
izmjena plazme (TPE) 9, 10 . Rezultati velike, internacionalne, poestezija, hipoalgezija) i pozitivnih: spontanih i evociranih
randomizovane studije su pokazali da oba vida imunotera- simptoma i znakova (tabela 2).
pije, IVIG i TPE, imaju jednaku efikasnost u liječenju oboljelih
sa GBS .
11
GBS je bolest brzo progresivnog, monofaznog toka, sa Karakteristike bola u GBS
maksimalnim deficitom koji se kod 98% pacijenata dostiže Bol i drugi senzorni simptomi su faktori koji poveća-
četiri nedjelje nakon njenog početka, iza čega slijedi poste- vaju ograničenja oboljelih od GBS 16, 17 . Bol je čest simptom
peni oporavak koji traje od nekoliko nedjelja do više mjeseci. GBS, ali je nažalost obično zanemaren, jer je fokus kliniča-
Nedavno završene epidemiološke studije su pokazale da se ra usmjeren na progresivnu slabost i životno ugrožavajuće
značajno poboljšanje stanja ili potpuni klinički oporavak sre- simptome, prije svega na respiratornu insuficijenciju. Što se
ću kod 41% pacijenata sa GBS mjesec dana nakon početka tiče bola kao prvog simptoma bolesti, vrlo je značajno ista-
prvih tegoba, kod 86% oboljelih poslije 6 mjeseci, a kod 92% ći da su prethodna istraživanja pokazala da je to slučaj kod
pacijenata godinu dana nakon početka bolesti. Pokazano je oko 70% bolesnika .
18
da se i pored primjene imunoterapije, recidivi GBS javljaju
kod 2-5% oboljelih, dok se u nekim studijama relapsi opisuju Bol kod ovih bolesnika ima neuropatsku (usljed ošteće-
u čak 10% slučajeva 12, 13 . U Srbiji je mortalitet u akutnoj fazi nja nerava i nervnih korijenova), ali i nociceptivnu kompo-
bolesti tokom desetogodišnjeg praćenja iznosio 5,6% . Do nentu (najčešće usljed dugotrajne nepokretnosti bolesnika,
2
sada je zabilježeno da su najčešći uzroci letalnog ishoda bili inflamacije). Pretpostavlja se da su uzroci neuropatskog
septični šok i respiratorna slabost. bola spontana i abnormalna aktivnost mijelinizovanih sen-
zornih nervnih vlakana, disfunkcija tankih vlakana, senzi-
tizacija, ektopičko pražnjenje u dorzalnim ganglijama . U
19
Procjena intenziteta i vrste bola akutnoj fazi dominira nociceptivni bol zbog inflamacije i ak-
tivacije nociceptora .
20
Bol treba posmatrati multidimenzionalno, te je trenutno
opšte prihvaćen biopsihosocijalni model. Sama procjena i Prevalenca ukupnog bola, kao i različitih tipova bola,
mjerenje bola moraju biti sagledane kroz prizmu svih nave- značajno varira u različitim sprovedenim ispitivanjima i kre-
denih faktora zajedno. Samim tim, ne postoji instrument za će se od 29% do 89% 21, 22 . Prevalenca neuropatskog bola u
ovom sindromu iznosila je od 9,6% do 85,5% . Ove studije
21

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):58-63. 59