Page 88 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

COVID-19 KAO PROFESIONALNO OBOLJENJE

COVID-19 AS A OCCUPATIONAL DISEASE

Aleksandar Milovanović
1, 2
Ana Ašković radnicima koji nisu željeli da se vakcinišu? Da li uvesti
2
Ivana Matković obavezno vakcinisanje zdravstvenih radnika? Sa
2
Marija Iričanin Radovanović 2 druge strane, postoji realna šansa da bi velika većina
1 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija radnika u zdravstvu tražila i materijalnu kompenzaciju
2 Institut za medicinu rada Srbije „Dr Dragomir Karajović”, Beograd, Srbija od poslodavca ili od države u slučaju priznavanja
COVID-19 kao profesionalnog oboljenja. Sve navedeno,

Korespondencija sa autorom: realni su razlozi za i protiv priznavanja COVID-19
infekcije kao profesionalnog oboljenja.
Prof. dr Aleksandar Milovanović
Institut za medicinu rada Srbije „Dr Dragomir Karajović” , Ključne riječi: COVID-19, profesionalne bolesti 1
Beograd, Srbija
milalex63@yahoo.com
Uvod
Profesionalne bolesti karakteristični su poremećaji fizič-
Sažetak kog, mentalnog ili socijalnog ponašanja, a mogu se povezati

sa nekom profesijom kojom se određena osoba bavi u du-
Profesionalne bolesti predstavljaju pojavu fizičkih, žem vremenskom periodu. Uzročnici ovih bolesti mogu biti
socijalnih ili mentalnih poremećaja kod osoba koje se različiti fizički, hemijski i biološki agensi koji su, stalno ili po-
bave određenom profesijom, u dužem vremenskom vremeno, prisutni u profesionalnom okruženju . Imajući u
1
periodu. Osnovni uslov za priznavanje profesionalnog vidu da su u vezi sa profesionalnim bolestima moguće teške
oboljenja je postojanje uzročno-posljedične veze između i trajne posljedice, kao što su povrede na radu, invaliditet i
obavljanja posla i nastanka bolesti. smanjenje, pa i potpuni gubitak radne sposobnosti, veoma
je važno preduzeti preventivne mjere da do toga ne dođe .
2
Biološki agensi prepoznati su kao uzročnici određenih To je jedan od ključnih stavova zdravstvene politike Svjetske
bolesti koje se mogu svrstati u profesionalna oboljenja. zdravstvene organizacije koji bi trebalo da sve zemlje imple-
Priznate profesionalne bolesti izazvane biološkim mentiraju u svoju socijalnu politiku u okviru brige društva o
agensom su tropske, importovane bolesti, virusne, ,,ljudskim resursima".
bakterijske, parazitske, antropozoonoze, virusni
hepatitis, sindrom stečene imunodeficijencije, Kriterijumi za utvrđivanje
parenteralna infekcija izazvana virusom HIV (Acquired profesionalnih bolesti
Immune Deficiency Syndrome, AIDS) i tuberkuloza
(Tuberculosis, TBC). U martu 2019. godine revidirana Osnovni uslov da se jedna bolest, u zakonskom smislu,
je lista profesionalnih bolesti u Srbiji. Prema novom smatra profesionalnom jeste postojanje uzročno-posljedič-
Pravilniku, sadrži 64 umjesto dosadašnjih 56 bolesti. nog odnosa između obavljanja poslova i nastanka bolesti,
Nakon inoviranja liste profesionalnih bolesti u Republici kao i da se ona, na osnovu navedenih kriterijuma, može svr-
stati na zakonom regulisanu Listu profesionalnih bolesti .
3, 4
Srbiji, 2019. godine, stav većinskog dijela stručnog tima
bio je da je u ovom momentu još uvijek rano da lista Kriterijumi za utvrđivanje uzročnosti profesionalnih
profesionalnih bolesti bude otvorenog tipa. Međutim, bolesti zasnivaju se na postulatu da postoji signifikantna
sa početkom pandemije COVID-19, ispostavilo se da je povezanost između oštećenja zdravlja i izlaganja dejstvu
dobro što je komisija za inoviranje liste profesionalnih štetnog agensa. Pri procjeni ove povezanosti uzima se u
bolesti ipak bila širih shvatanja i ostavila mogućnost obzir ne samo prisustvo štetnih noksi, već i njihova koncen-
tracija, postojanje aktivnih metabolita, dužina izloženosti, a
da potencijalni biološki agensi, kao što je COVID-19, poželjno je i da postoji mogućnost dokazivanja uzročno-po-
budu priznati kao profesionalna oboljenja. Ubrzo sljedične veze na eksperimentalnom modelu.
nakon razvoja pandemije, pojavile su se vakcine, pa
je to otvorilo nova pitanja: Da li priznati profesionalno Kriterijumi za utvrđivanje morfoloških i funkcional-
oboljenje onim zdravstvenim nih promjena mogu biti sigurni, vjerovatni i mogući. Sigurni

86 DOI: 10.5937/Galmed2410086M