Page 27 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

interventne radiologije, kao i mogućnosti konsultativnih nekontrolisana hipertenzija može biti faktor rizika za krvare-
pregleda i mišljenja različitih medicinskih specijalnosti. Više nje u drugim organima (intracerebralno krvarenje, epistak-
specijalista na jednom mjestu doprinijelo je identifikaciji sa, intraokularno krvarenje i dr). Niko od naših pacijenata
uzroka kod skoro svih pacijenata u kratkom vremenskom nije imao nijednu od ovih vrsta krvarenja.
roku.
Iako je dominantni uzrok hemoptizija bio vanplućni,
Prema podacima iz literature, hemoptizije se najčešće skoro polovina pacijenata je imala neki plućni uzrok. Naj-
javljaju kod starijih pacijenata, dok je prevalenca u pedija- češći uzroci bili su: pneumonija kod 9%, karcinom bronha
trijskoj grupi značajno manja. Rezultati metaanalize koju su kod 10% ispitanika i PTE kod 10%. Kod pacijenata sa kar-
uradili Ittrich i kolege poklapaju se sa našim rezultatima. cinomom pluća, 8 je novo-dijagnostikovano i podvrgnuto
Prosječna starost je skoro ista, oko 60 godina. Samo jedan hitnoj bronhoskopiji sa verifikacijom PH. Nažalost, zbog
pacijent je bio adolescentskog uzrasta, a muški pol je bio nespecifičnih simptoma za karcinom pluća, kao što su umor
dominantniji, kao u pomenutoj studiji . Preovlađivanje stari- ili kašalj, koje naši pacijenti pravdaju pušenjem, hemopti-
8
jeg životnog doba može se objasniti uticajem načina života, zije su često signal za radiološku dijagnozu kada se može
dužim pušačkim stažom, postojanjem komorbiditeta koji dokazati postojanje tumora pluća, a često i u poodmakloj
takođe mogu biti uzrok iskašljavanja krvi (mitralna stenoza, fazi . Zbog toga bi trebalo da postoji skrining raka pluća za
12
srčana insuficijencija, atrijalna fibrilacija), dok je kod djece starije od 40 godina i pušače, što u Republici Srbiji još uvijek
uzrok hemoptizija uglavnom vezan za aspiraciju stranog ti- nije regulisano. Do krvarenja dolazi usljed infiltracije krvnih
jela ili urođene anomalije . One su znatno rjeđe kod djece, sudova tumorskim ćelijama, tumorske nekroze i opstrukcije
9
ali mogu biti podjednako obimne i opasne po život. krvnih sudova i povećanog pritiska u sistemskoj cirkulaciji .
12
Ponekad je potrebna hitna bronhoskopija za zaustavljanje
Kako je naprijed navedeno, stariji pacijenti obično imaju lokalnog krvarenja, kao što je urađeno kod 8 pacijenata.
bar jedan od komorbiditeta. Prema našim rezultatima, veći-
na pacijenata je imala arterijsku hipertenziju kao dominan- Oko trećina ispitivanih pacijenata je zahtijevalo bolničko
tni komorbiditet, pa je neregulisana arterijska hipertenzija liječenje. Bolesnici sa pneumonijom, krvarećim tumorima,
bila najčešći uzrok hemoptizija (41%). Vjerovatno zbog vi- obilnim ili ponavljanim hemoptizijama, dokazanom tuber-
sokog pritiska u sistemskoj cirkulaciji, bronhijalna cirkula- kulozom i plućnom tromboembolijom, morali su biti liječe-
cija je odgovorna za oko 90% hemoptizija . U studiji Moua ni bolnički na Klinici za pulmologiju ili zbog neregulisanog
10
i kolega, gdje je ispitivan uticaj antihipertenzivnih lijekova INR-a na Klinici za kardiologiju. PTE je dokazan kod 15 paci-
kod pacijenata sa cističnom fibrozom koji imaju hronično jenata, iako je prema PTE skoru, kliničkoj slici i nalazu povi-
zapaljenje disajnih puteva i česta krvarenja iz bronhijalnih šenih vrijednosti D-dimera, bilo znatno više sumnje u njeno
arterija, dokazano je da smanjenje pritiska u sistemskoj, pa postojanje. MSCT plućna angiografija (Multislice Computed
samim tim i bronhijalnoj cirkulaciji, može spriječiti ponavlja- Tomography) je zlatni standard za dijagnozu plućne embo-
no iskašljavanje krvi kod pacijenata sa cističnom fibrozom lije, koji potvrđuje njeno postojanje, opisuje njen volumen/
koji generalno imaju visoku sklonost ka krvarenju . Na ovaj masivnost, postojanje opterećenja desnog srca (uz naknad-
10
način se reguliše krvarenje u sklopu povećanog krvnog ni ultrazvuk srca) i postojanje infarkta pluća kao posljedice
pritiska kod pacijenata sa bronhiektazijama, jer je kod njih PTE . Pacijenti sa masivnim PTE često mogu imati fatalan
13
dokazano krvarenje iz bronhijalnih arterija. Pošto su bronhi- ishod, pa je potreban poseban nadzor nad ovim pacijenti-
jalne arterije odgovorne za krvarenje, koje može biti masiv- ma 13, 14 .
no, rekurentno i često ne reaguje na konzervativno liječenje
hemostipticima, embolizacija bronhijalne arterije (Bronchial
Artery Embolization, BAE) je najčešći tip konačnog rješenja.
Prvi put je uvedena 1973. i od tada je tehnika značajno po-
boljšana, stopa neposredne kontrole krvarenja povećana
je na > 70% . U našoj studiji, kod dva pacijenta je izvršena
11
embolizacija kod krvarenja iz trakcionih bronhiektazija kao
posljedica prethodno liječene plućne tuberkuloze i pacijenti
su se potpuno oporavili nakon ove procedure. Poznato je da

Zaključak

Iako su hemoptizije kod više od polovine pacijenata bile plućnog porijekla, ipak je i vanplućna
etiologija hemoptizija veoma česta. Najčešći vanplućni uzrok hemoptizija je neregulisan krvni
prtisak, koji je ujedno i najčešći komorbiditet. Iako nema povezanosti između životnog doba i pojave
hemoptizija, postoji korelacija između njihove pojave i prisustva pridruženih bolesti. Hemoptizije su

ORIGINALNI RADOVI 25