Page 31 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

podaci o leziji ili oboljenju nervnog sistema uz distribuciju Dijagnoza neuropatskog bola uzrokovanog oštećenjem pe-
bola u odgovarajućoj anatomskoj regiji. Vjerovatni neuro- rifernog nerva se postavlja na osnovu postojanja podataka o
patski bol je bol koji je praćen senzornim znacima u odgo- povredi nerva, vremenu nastanka tegoba, kao i na osnovu di-
varajućoj neuroanatomskoj regiji i potvrđen neurološkim stribucije bola u inervacionom području oštećenog nerva .
13
pregledom. Definitivni neuropatski bol je bol uzrokovan le-
zijom ili oboljenjem somatosenzornog nervnog sistema koji Hronični neuropatski bol kod polineuropatija je uzroko-
je potvrđen odgovarajućim dijagnostičkim testom . van metaboličkim, autoimunim, infektivnim oboljenjima,
5
izlaganju toksinima ili liječenjem neurotoskičnim lijekovima.
Klinički neuropatski bol se najčešće manifestuje u vidu Neuropatski bol se najčešće javlja kod dijabetes melitusa ,
14
trnjenja, žarenja, mravinjanja, bockanja, osjećaja hladnoće HIV-a , autoimunih bolesti , hronične inflamatorne demi-
16
15
ili „strujnog udara”, ili osjećaja „obamrlosti” određenog dije- jelinizacione polineuropatije , vaskulitisa i paraneuroplas-
18
17
la tijela. Pored bola, pacijenti mogu imati nebolne neprijatne tičnih neuroloških sindroma . Početak bolesti je postepen.
19
senzacije u vidu dizestezija i parestezija. Pored spontanog Inicijalni simptomi su parestezije i dizestezije koje zahvataju
bola, pacijenti mogu imati bol izazvan dodirom ili hladno- distalne dijelove ekstremiteta, praćeni sniženim ili ugaše-
ćom. Neurološkim pregledom može se naći alodinija - bol nim mišićnim refleksima, mišićnom slabošću i autonomnom
uzrokovan stimulusom koji normalno ne dovodi do osjećaja disfunkcijom. Najčešći tip polineuropatije je distalna sime-
bola, zatim hiperalgezija - intenzivniji osjećaj bola na bolni trična polineuropatija dugih vlakana koja se inicijalno javlja
stimulus i hiperpatija - abnormalna i eksplozivna bolna re- u stopalima sa postepenom ascendentnom propagacijom i
akcija, posebno na ponavljajući stimulans . zahvatanjem potkolenica, kao i širenjem simptoma sa šaka
6
na predio podlaktica. Dominatan klinički simptom je bol u
U odnosu na kliničku prezentaciju neuropatski bol se vidu žarenja praćen hiperalgezijom, alodinijom i autono-
dijeli na spontani i provocirani. Spontani neuropatski bol mnom disfunkcijom .
20
je generisan stvaranjem ektopičnih impulsa u somatosen-
zornom nervnom sistemu uz prisustvo periferne i central- Postherpetična neuralgija se definiše kao bol koji traje
ne senzitizacije . Kod evociranog bola očuvani su aferentni duže od tri mjeseca, a uzrokovan je infekcijom herpes zo-
7
putevi. Najčešći tipovi provociranog bola su: tačkasta hipe- ster virusom. Javlja se kod 5-20% pacijenata nakon infekcije
ralgezija, alodinija, dinamična mehanička alodinija, hiperal- Herpes zoster virusom. Neuropatski bol se najčešće javlja
gezija . Hronični neuropatski bol je perzistentni ili rekuren- u inervacionom području oftalmične grane trigeminalnog
8
tni bol koji traje najmanje tri mjeseca. U zavisnosti da li je nerva ili u torakalnim dermatomima koji su najčešće zahva-
zahvaćen somatosenzorni dio centralnog ili perifernog ner- ćeni infekcijom ovim virusom .
21
vnog sistema, neuropatski bol se dijeli u dvije velike grupe:
centralni i periferni neuropatski bol. Bolna radikulopatija je uzrokovana lezijom ili oboljenjem
koje zahvata cervikalne, torakalne, lumbalne ili sakralne
nervne korijenove. Najčešći uzroci su diskus hernija i dege-
Periferni neuropatski bol nerativne promjene kičmenog stuba, potom trauma, tumo-
ri i infekcije. Za dijagnozu radikularnog bola neophodno je
Hronični periferni neuropatski bol je uzrokovan lezijom prisustvo bola u zahvaćenim dermatomima. Bol je najčešće
ili oboljenjem perifernog somatosenzornog nervnog siste- spontan, ali se pogoršava ili provocira zauzimanjem određe-
ma. U ovu grupu neuropatskog bola spadaju: trigeminalna nog položaja tijela ili kretanjem. Negativni i pozitivni senzor-
neuralgija, fantomski ud, bolna radikulopatija, postherpe- ni simptomi i znaci moraju biti kompatibilni sa inervacionim
tična neuralgija, bolna polineuropatija, bol uzrokovan po- područjem zahvaćenog nervnog korijena . U grupu peri-
22
vredom perifernih nerava . fernog neuropatskog bola spada i kompresivna neuropatija
9
medijalnog nerva, poznata pod nazivom sindrom karpalnog
Trigeminalna neuralgija je orofacijalni neuropatski bol u tunela.
distribuciji jedne ili više grana trigeminalnog nerva. Pacijen-
ti opisuju bol kao udar električnom strujom u trajanju od ne-
koliko sekundi do dva minuta. Ovaj bol može biti spontan ili Centralni neuropatski bol
provociran žvakanjem, gutanjem, brijanjem i dodirivanjem
triger tačaka. Trigeminalna neuralgija se dijeli na idiopatsku Centralni neuropatski bol je uzrokovan lezijom ili obolje-
i sekundarnu . Smatra se da je osnovni uzrok idiopatske tri- njem centralnog somatosenzornog nervnog sistema. Najče-
10
geminalne neuralgije vaskularna kompresija trigeminalnog šća stanja koja dovode do centralnog neuropatskog bola su:
nerva . Sekundarna trigeminalna neuralgija je uzrokovana povrede kičmene moždine, povrede mozga, moždani udar i
11
kompresijom trigeminalnog nerva demijelinizacionom le- multipla skleroza .
23
zijom kod pacijenata sa multiplom sklerozom ili tumorom
pontocerebelarnog ugla . Hronični neuropatski bol povezan sa povredom kičmene
12
moždine je uzrokovan lezijom ili oboljenjem somatosenzor-
Neuropatski bol uzrokovan oštećenjem perifernih nera- nih puteva u kičmenoj moždini. Javlja se kod 50% pacijena-
va je perzistentni ili rekurentni neuropatski bol uzrokovan ta sa povredom ili oboljenjem kičmene moždine. Bol može
lezijom perifernih nerava, tokom operacije ili nakon traume. biti spontan ili provociran, nastaje kao pojačan odgovor na

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(10):28-33. 29