Page 65 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. Originalni i pojednostavljeni indeks težine plućne tromboembolije (PESI i sPESI). SpO - saturacija hemoglobina kiseonikom
2
Kriterijum PESI sPESI
Životno doba Godine > 80 godina 1
Muški pol 10 1
Karcinom 30
Srčana slabost 10
Hronična kardiorespiratorna bolest 1
Hronična plućna bolest 10
Srčana frekvenca ≥ 110/min 20 1
Sistolni krvni pritisak < 100 mmHg 30 1
Respiracije ≥ 30/min 20
Temperatura < 36 C° 20
Izmijenjen mentalni status 30
SpO < 90% 20 1
2
I ≤ 65 veoma nizak rizik (0-1,6%)
II ≤ 66-85 nizak rizik (1,7-3,5%)
0 nizak rizik (0-2,1%)
Rizik od ranog mortaliteta III ≤ 86-105 umjeren rizik (3,2-7,1%) ≥ visok rizik (8,5-13,2%)
IV ≤ 106-125 nizak rizik (4-11,4%)
V ≥ 125 veoma visok rizik (10-24,5%)
Tabela 2. Hestia kriterijumi
Kriterijum DA / NE Liječenje
Da li je bolesnik hemodinamijski nestabilan? da / ne
Da li su tromboliza ili embolektomija neophodne? da / ne
Da li postoji aktivno krvarenje ili visok rizik od krvarenja? da / ne
Da li je potrebna oksigenoterapija duže od 24 h da bi se održala SpO > 90%? da / ne
2
Da li je PE dijagnostikovana tokom primjene antikoagulantne terapije? da / ne
0 DA - vanbolničko
Da li postoji jak bol koji zahtijeva intravensku primjenu analgetika > 24 h? da / ne
≥ 1 DA - bolničko
Da li postoje medicinski ili socijalni razlozi za liječenje u bolnici > 24 h? da / ne
Da li bolesnik ima klirens kreatinina < 30 mL/min? da / ne
Da li bolesnik ima tešku jetrenu disfunkciju? da / ne
Da li je bolesnica trudna? da / ne
Da li je bolesnik imao HIT? da / ne
I ≤ 65 veoma nizak rizik (0-1,6%)
II ≤ 66-85 nizak rizik (1,7-3,5%)
0 nizak rizik (0-2,1%)
Rizik od ranog mortaliteta III ≤ 86-105 umjeren rizik (3,2-7,1%) ≥ visok rizik (8,5-13,2%)
IV ≤ 106-125 nizak rizik (4-11,4%)
V ≥ 125 veoma visok rizik (10-24,5%)

zdravih pacijenata ili stabilnih hroničara indikuje bolničko li- krvarenja, npr. krvareći ulkus ili drugi oblici gastrointesti-
ječenje), procjena rizika od krvarenja ili recidiva, ali nažalost nalne hemoragije, hemoragijski CVI (Cerebrovascular Insult,
i finansijska mogućnost pacijenta. D-dimer nije najvažniji CVI), subarahnoidalno krvarenje, veće povrede, nedavne
marker na osnovu kog se donosi odluka o načinu liječenja, operacije, maligna hipertenzija, vrijednost trombocita is-
8
dok negativne vrijednosti NT proBNP i troponina dozvolja- pod 75.
vaju bezbjedan ambulantni tretman . Troponin se, prema
14
istraživanjima, smatra jednim od ključnih biomarkera kada Za procjenu rizika od krvarenja koristi se HASBLED skor
je odluka o prijemu u bolnicu u pitanju. koji predstavlja akronim sastavljen od početnih slova naj-
važnijih faktora rizika: H - hipertenzija; A - abnormalna funk-
cija bubrega ili jetre; S - moždani udar (stroke); B - krvarenje
Rizici i kontraindikacije za (bleeding); L - labilan INR; E - osobe starije od 65 godina (el-
ambulantno liječenje PTE derly); D - upotreba lijekova (drugs) koji predisponiraju krva-
renje ili upotreba alkohola. Prema ovom skoru, broj bodova
Pri donošenju odluke o ambulantnom započinjanju li- ≥ 3 označava visok rizik od major krvarenja . Pacijenti sa vi-
15
ječenja najvažniji je adekvatan odabir pacijenata. Jedan od sokim rizikom od krvarenja trebalo bi da budu redovno pre-
najvećih problema ambulantne antikoagulacije je rizik od gledani i kontrolisani nakon započinjanja antikoagulantne
krvarenja. Ambulantni tretman se ne može sprovoditi ako terapije. Zašto o tome treba voditi računa, govori i primjer
kod pacijenta postoji bilo kakav oblik aktivnog ili skorijeg da starost preko 65 godina, korišćenje antiagregacione

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(8):61-66. 63