Page 63 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

AMBULANTNO LIJEČENJE

PLUĆNE TROMBOEMBOLIJE -

PREPORUKE I NAŠA ISKUSTVA

OUTPATIENT TREATMENT OF PULMONARY

THROMBOEMBOLISM - RECOMMENDATIONS
AND OUR EXPERIENCES

Marija Laban Uvod
1
Jelena Janković
1, 2
Jasmina Opačić Plućna tromboembolija (Pulmonary Thromboembolism,
1
Marina Đikić 3 PTE) i tromboza dubokih vena (Deep vein thrombosis, DVT)
čine venski tromboembolizam (Venous thromboembolism,
1 Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd, VTE). U 70% slučajeva PTE je udružena sa dubokom ven-
Srbija
skom trombozom. PTE je treća kardiovaskularna bolest po
2 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija učestalosti, nakon infarkta miokarda i moždanog udara .
1
3 Urgentni centar, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd, Srbija Prema različitim epidemiološkim studijama, godišnja stopa
incidence za PTE kreće se od 39 do 115 na 100.000 stanov-
Korespondencija sa autorom: nika, a podaci ukazuju i da postoji trend opadanja smrtnosti
od akutne PTE . Neliječena akutna PTE ima stopu mortali-
2
Dr Jasmina Opačić
teta do 30%, dok je stopa mortaliteta liječene PTE, nakon
Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Dr tri mjeseca, od 8-17%. Mortalitet hemodinamski stabilnih
Koste Todorovića 26, Beograd, Srbija normotenzivnih pacijenata je 2%. Plućna hipertenzija, kao
jasmina89.opacic@gmail.com komplikacija mjesec dana nakon akutne PTE, zaostaje kod
čak 25% bolesnika .
1
Faktori rizika za VTE dijele se na faktore velikog, srednjeg
Sažetak i malog rizika. Faktori velikog rizika su prelomi kuka, kolje-
na, velike hirurške intervencije i trauma; faktori srednjeg
Dijagnoza plućne tromboembolije sve je češća u kliničkoj rizika su centralni venski kateter, hemioterapija, maligniteti,
praksi, zbog čega postoji potreba za ambulantnim kardiorespiratorna slabost, trudnoća, porođaj, trombofilija,
liječenjem. Odluka o tome zavisi od kliničke slike, faktora hormonska terapija, in vitro fertilizacija; dok su faktori ma-
rizika, rizika od krvarenja, komorbiditeta, laboratorijskih log rizika nepokretnost, gojaznost, DM (Diabetes Mellitus),
starije životno doba, venski varikoziteti.
parametara, adherence i socijalnog faktora. Pacijenti koji
ispunjavaju PESI I, PESI II i sPESI kriterijume niskog rizika od Osnovni elementi dijagnostike su klinička prezentacija
smrtnosti, kao i pacijenti sa Hestia skorom 0, liječenje mogu uz anamnestičke podatke, procjena pre-test vjerovatnoće za
započeti ambulantno. Iako se mogu primijeniti zajedno, PTE (revidirani Ženeva skor za utvrđivanje kliničke vjerovat-
niskomolekularni heparin i direktni oralni antikoagulansi, noće da je u pitanju PTE), vrijednost D-dimera i vizualizacione
niskomolekularni heparin i oralni antagonisti vitamina dijagnostičke metode. PTE je stratifikovana prema riziku od
smrtnosti na osnovu indeksa težine PTE (Pulmonary Emboli-
K, zlatni standard je primjena samo novih, direktnih sm Severity Index, PESI) i modifikovanog i pojednostavljenog
oralnih antikoagulanasa. Ambulantni tretman traje PESI (simplified Pulmonary Embolism Severity Index, sPESI)
najmanje tri mjeseca, a zavisi od više činilaca, najprije od skora na mali, srednji i visok rizik. Kandidati za ambulantni
reverzibilnosti faktora rizika. Iako se ljekari i dalje rijetko tretman su bolesnici sa malim rizikom od smrtnosti od PTE,
odlučuju za započinjanje ambulantnog tretmana plućne prema PESI skoru. Očekivani procenat pacijenata sa potvr-
tromboembolije, ispitivanja ukazuju da je ovakav način đenom PTE je oko 10% u kategoriji niske vjerovatnoće, 30%
liječenja bezbjedan, da smanjuje rizik od bolničkih infekcija, u kategoriji intermedijarne vjerovatnoće i 65% u kategoriji
3
troškove i omogućava bolji kvalitet života. visoke vjerovatnoće . Negativna prediktivna vrijednost D-di-
mera je visoka, te normalne vrijednosti D-dimera čine plućnu
Ključne riječi: plućna embolija, Hestia kriterijumi, tromboemboliju malo vjerovatnom, dok je pozitivna predi-
ambulantno liječenje, antikoagulansi ktivna vrijednost povišenog D-dimera niska, tako da njegovo
određivanje nije korisno za potvrdu dijagnoze PTE . Plućna
1

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(8):61-66. 61