Page 40 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

celulit. Može se sanirati antibiotskom terapijom i rastereće- izostaje pozitivan tok u oporavku, dovodi do rezistencije ba-
njem. Infekcija se u drugoj formi ispoljava kao flegmona, ili kterija na antibiotik i pri ponovljenim brisevima i antibiogra-
celulit prelazi u flegmonu ili apscesnu promjenu. U toj for- mu dobijamo sve manje djelotvornih antibiotika.
mi je potrebno preduzeti hirurško liječenje u smislu incizije
i uzimanja brisa. Ulceracija sa suvom promjenom na koži
po tipu zadebljanja ili suve nekroze može perzistirati i više Hirurško liječenje dijabetesnog stopala
nedjelja, ali u nekom momentu dovodi do infekcije i daljih
lokalnih i sistemskih komplikacija. Često se dešava da pro- Hirurško liječenje dijabetesnog stopala (HLDF) može biti
mjena vidljiva na površini, koja nije naročito velika, nekad preventivno (PHLDF) i rekonstruktivno (RL) (slike 1-7). Hirurški
može biti i tačkasta - ne srasta. Razlog tome je značajno veća debridman je osnova hirurškog liječenja kojim se odstranjuje
zahvaćenost tkiva po dubini i po pravilu zahvata slabo va- nekrotično tkivo. On može biti radikalan ili opsežniji, a najče-
skularizovana tkiva, kao što su tetive, zglobna kapsula i kost. šće je manji, sukcesivan, pri previjanju i prema potrebi. Rana
Zato je potrebno uraditi radiografiju u slučaju rana koje per- sa nekrotičnim fragmentima tkiva teško može da sraste, a
zistiraju dvije i više nedjelja. Naime, radiografske promjene infekciju nije moguće izliječiti jer ti dijelovi nisu prokrvljeni i
na kosti u smislu fragmentacije, dislokacija i osteolize mogu antibiotici ne dopiru u njih. Organizam ima donekle meha-
ukazivati na zahvaćenost kostiju i zglobova. Takve radiograf- nizme da se lizom tkiva oslobodi nekrotičnog tkiva, ali su ti
ske promjene impliciraju potrebu za hirurškim debridma- procesi nedovoljni i prolongirani, te je zato potreban hirurški
nom kosti u smislu resekcije i sekvestrektomije. Rane koje debridman da pospješi i ubrza navedene procese čišćenja ili
traju više nedjelja bez primjetnog srastanja, ili gdje se mogu oslobađanja rane od nekroze. Na taj način se stvaraju uslovi
primijetiti dijelovi nekrotičnog tkiva, zahtijevaju hirurški de- za eliminisanje infekcije što je i ključni uslov za srastanje rane.
bridman. Primjer spontanog oslobađanja koštanih sekvestara je poja-
va koštanih fragmenata koji ispadaju iz rane .
19
Primjena antibiotika je važan, a kod infekcijskih kompli-
kacija i neizostavan način liječenja DF, pri čemu je od kruci- Rekonstruktivno hirurško liječenje dijabetesnog stopa-
jalnog značaja da doze antibiotika i dužina primjene budu la ima za cilj očuvanje narušenog anatomskog integriteta
adekvatni. S obzirom na to da je potrebno što ranije uvo- i funkcije. RL može biti i amputacija, manja ili veća, ukoliko
đenje antibiotika u terapiju, oni se u početku liječenja daju se to čini poštedno uz izbjegavanje radikalnog zahvata i uz
20
empirijski, a kasnije se izbor antibiotika vrši na osnovu an- primjenu specifičnih rekonstruktivnih procedura . Indikaci-
tibiograma dobijenog iz brisa rane. Za empirijsku primjenu je za rekonstruktivno liječenje su: deformiteti koji su doveli
koriste se antibiotici širokog spektra koji ispoljavaju svoje do ulceracije, ili je deformitet vodio daljem komplikovanju
antimikrobno dejstvo na što širi dijapazon Gram-pozitivnih, lokalnog nalaza, kao i pacijenti sa već razvijenim ulceraci-
Gram-negativnih i anaerobnih bakterija. jama i gangrenama prstiju i dijela stopala. Standardan pri-
stup je da se amputacija radi na nivou za koji se procijeni
Antibiotska terapija ispoljava pun efekat kada se uradi da će operativna rana srasti. To srastanje rane može biti
hirurški debridman. Bez hirurškog debridmana infekcija se otežano ili usporeno, praćeno dodatnom demarkacijom.
suprimira i kliničko poboljšanje primijete i ljekar i pacijent. Radikalniji hirurški zahvat je najčešće praćen gubitkom
Ali, važno je znati da poslije uočenog poboljšanja infekcija anatomskog integriteta, uz značajno manju funkcional-
poprima karakteristike hronične infekcije i takva može trajati nost i veći invaliditet. Procjena za hirurško liječenje je često
neodređeno dugo. Zato je debridman, antibiotska terapija i delikatna i potrebno je iskustvo i poznavanje problematike
rasterećenje uz glikoregulaciju osnov terapije. Prolongira- dijabetesnog stopala 21-23 .
no davanje antibiotika, više nedjelja i bez debridmana, ako

Slika 1. (A-E). Suva ishemična gangrena petog prsta stopala (Gangrena sicca digiti V) kod muškarca starog 73 godine sa DM

Legenda: A) Ishemična promjena od prije mjesec dana; B) Neposredno poslije operacije; C) 2 mjeseca poslije operacije; D) 2 mjeseca i 3 nedjelje; E) 4 mjeseca i 3 nedjelje poslije operacije.

38 DOI: 10.5937/Galmed2308035V