Page 94 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. KDIGO klasifikacija i prognoza hronične bubrežne bolesti prema stadijumima GFR (G1-5) i albuminuriji (A1-3)
Perzistentna albuminurija (opis i rang kategorije)
A1 A2 A3
PROGNOZA HRONIČNE BUBREŽNE BOLESTI PREKO STADIJUMA
GLOMERULSKE FILTRACIJE I KATEGORIJE ALBUMINURIJE (KDIGO 2012) Normalno ili blago ↑ Umjereno ↑ Značajno ↑
< 30 mg/g 30-300 mg/g > 300 mg/g
< 3 mg/mmol 3-30 mg/mmol > 30 mg/mmol
G1 Normalno ili visoko ≥ 90
G2 Blago ↓ 60-89

Stadijumi GFR G3a Blago do umjereno ↓ 45-59
(mL/min/1,73 m 2 )
(opis i rang) G3b Umjereno do značajno ↓ 30-44

G4 Značajno ↓ 15-29
G5 Bubrežna slabost < 15
Legenda: GFR - jačina glomerulske filtracije; Zeleno - nizak rizik (ako ne postoji drugi znak bubrežne bolesti, ne postoji CKD); Žuto - umjereno povišen rizik; Narandžasto - visok rizik;
Crveno - veoma povišen rizik
Tabela 2. Preporuke KDIGO 2021 za liječenje hipertenzije kod
Kako se iz tabele 1 može vidjeti, CKD je podijeljena na bolesnika sa hroničnim oštećenjem bubrega - stil života
pet stadijuma, prema GFR (G1-5) i albuminuriji (A1-3), odno-
sno količini albumina u urinu. Visok rizik za razvoj terminal- Preporuke 2 Stil života za snižavanje BP (Blood Pressure) kod bolesnika
sa CRF koji nisu na dijalizi
ne bubrežne slabosti predstavljen je crvenom bojom (GFR < Sugeriše se da ciljni unos soli bude < 2 g/dan (ili Na < 90 mmol/
15 mL/min/1,73 m i albuminurija > 300 mg/g). Preporuka 2.1.1 dan ili NaCl < 5 g/dan) kod bolesnika sa hipertenzijom i CRF
2
Sugeriše se da se bolesnici sa CRF i hipertenzijom savjetuju da
Hronična bubrežna bolest je povezana sa visokom pre- imaju srednje tešku do intenzivnu fizičku aktivnost najmanje 150
valencom obolijevanja od kardiovaskularnih (Cardiovascular Preporuka 2.2.1 min/nedjeljno ili do granice koju dozvoljava njihov BP status i
fizička spremnost
Disease, CVD) bolesti, prije svega sa hipertenzijom. Sa jedne
strane, hipertenzija može biti posljedica parenhimskih i va- U poglavlju 2 ovih preporuka, preporučuje se < 5 g NaCl
skularnih bubrežnih bolesti, a sa druge strane, visok krvni dnevno kod bolesnika sa povišenim krvnim pritiskom i hro-
pritisak dovodi do oštećenja malih krvnih sudova bubre- ničnim bubrežnim oštećenjem. Takođe se preporučuje kod
ga-nefroangioskleroze, tako da je česta dilema u svakod- ovih bolesnika blaga do intenzivna fizička aktivnost, prilago-
nevnoj kliničkoj praksi da li je hipertenzija posljedica ili baš đena BP statusu i fizičkoj toleranciji, sa ukupnim nedjeljnim
uzrok hronične bubrežne lezije. Osim hipertenzije, najčešći trajanjem od 150 minuta .
6
uzrok hroničnog bubrežnog oštećenja je dijabetes, odnosno
dijabetesna nefropatija, koja se javlja kod 30% bolesnika sa Tabela 3. Preporuke KDIGO 2021 za liječenje hipertenzije kod
dijabetesom . Kroz brojne studije je nedvosmisleno pokaza- bolesnika sa hroničnim oštećenjem bubrega - ciljni pritisak i medi-
3
kamentna terapija
no da su JGF < 60 mL/min/1,73 m i prisutnost albuminurije
2
dva nezavisna faktora rizika za opšti i CV mortalitet . Preporuke 3 Snižavanje krvnog pritiska kod bolesnika sa CRF sa i bez DM
4
koji nisu na dijalizi
Specifičnost liječenja krvnog pritiska kod bolesnika sa Sugeriše se da kod odraslih bolesnika sa CKD kod kojih se liječi
hroničnim oštećenjem bubrega je u tome što dobra kon- Preporuka 3.1.1 hipertenzija ciljni SBP bude < 120 mmHg ukoliko se toleriše na
standardizovanom mjeraču BP u ambulanti (2C)
trola hipertenzije ne dovodi samo do smanjenja CV rizika, Sugeriše se da se započinje terapija sa ACEi ili ARB kod bolesnika
već i do usporavanja progresije hronične bubrežne bolesti Preporuka 3.2.1 sa hipertenzijom, CRF (stadijum 1-4) i veoma izraženom albumi-
do terminalnog stadijuma bubrežne slabosti (End-Stage Kid- nurijom (A3), bez DM
ney Disease, ESKD), odnosno momenta započinjanja neke Preporuka 3.2.2 Sugeriše se da se započinje terapija sa ACEi ili ARB kod bolesnika
sa hipertenzijom, CRF (stadijum 1-4) i srednje izraženom albumi-
od metoda zamjene bubrežne funkcije . Najnovije smjer- nurijom (A2), bez DM
5
nice za liječenje hipertenzije kod bolesnika sa hroničnim Sugeriše se da se započinje terapija sa ACEi ili ARB kod bolesnika
oštećenjem bubrega su publikovane u „KDIGO 2021 Clinical Preporuka 3.2.3 sa hipertenzijom, CRF (stadijum 1-4) i srednje - veoma izraženom
albuminurijom (A2, A3), sa DM
Practical Guidline for the Management of Blood Pressure
in Chronic Kidney Disease“ . Smjernice KDIGO 2021 koje se Preporuka 3.3.1 Preporuka je da se izbjegavaju bilo kakve kombinacije ACEi, ARB i
6
direktnih reninskih inhibitora kod bolesnika sa CRF sa ili bez DM
odnose na liječenje hipertenzije kod bolesnika sa hroničnim Legenda: SBP (Systolic Blood Pressure) - sistolni krvni pritisak; DM - diabetes mellitus;
oštećenjem bubrega su osavremenjene prethodne KDIGO CRF (Chronic Renal Failure) - hronična bubrežna slabost; DRI (Direct Renin Inhibitor) -
smjernice (iz 2012. godine). U poglavlju 2 preporuke se foku- direktni renindki inhibitori; RASi (Renin-Angiotensin System Inhibitors) - renin-angiotenzin
sistemski inhibitori
siraju na dijetu, fizičku aktivnost i stil života (tabela 2), a u
poglavlju 3 na ciljne vrijednosti krvnog pritiska i antihiper- U poglavlju 3 KDIGO 2021 preporučuje se da bi kod bo-
tenzivnu terapiju (tabela 3) . lesnika sa hipertenzijom i CKD, ciljni sistolni pritisak trebalo
6
da bude < 120 mmHg u rutinskom mjerenju u ambulan-
ti, a kao prva linija terapije RAAS inhibitori. Ovi lijekovi se

92 DOI: 10.5937/Galmed2306090S