Page 65 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

smatra završenom nakon tri mjeseca antikoagulacije. Pro- torakalnog društva iz 2020. godine na osnovu rezultata
3, 4
dužena faza opisuje primjenu antikoagulanasa u punoj ili randomizovane studije (n=1.170) koja je objavljena 2020.
smanjenoj dozi u cilju sekundarne prevencije . godine u New England Journal of Medicine³¹. Ovom studi-
3, 4
jom poređena je efikasnost i bezbjednost apiksabana u od-
Ukidanje AT nakon 3 mjeseca savjetuje se kod svih pa- nosu na deltaparin. Apiksaban nije pokazao inferiornost što
cijenata sa prvom epizodom PE koja je uzrokovana major se tiče rekurentnih događaja i smrtnih ishoda. Nije bilo razli-
tranzitornim faktorom rizika 3, 4 . Nastavak antikoagulantne ke između ove grupe ispitanika u pogledu velikih krvarenja
terapije nakon tri mjeseca savjetuje se kod bolesnika sa uključujući i gastrointestinalna krvarenja. Manja krvarenja
rekurentnom VTE koja nije posljedica major faktora rizika su bila češća u grupi bolesnika koji su uzimali apiksaban³¹.
ili tranzitornog faktora rizika. Doživotna antikoagulantna Apiksaban se može propisati pacijentima sa luminalnim
terapija antagonistima vitamina K (VKA) savjetuje se kod gastrointestinalnim tumorima. U datim okolnostima i apik-
bolesnika sa antifosfolipidnim sindromom. Kod bolesnika saban i LMWH imaju prednost. Američko torakalno društvo
sa prvom epizodom PE bez faktora rizika, prvom epizodom daje prednost DOAC u odnosu na LMWH kod bolesnika sa
PE i perzistirajućim faktorom rizika (osim antifosfolipidnog malignom bolešću. Dužina trajanja liječenja PE kod bolesni-
sindroma) i kod bolesnika sa prvom epizodom PE sa minor ka sa malignitetom trebalo bi da traje više od 6 mjeseci, od-
tranzitornim ili reverzibilnim faktorom rizika treba razmo- nosno do izlječenja maligne bolesti 3, 4, 31 .
triti nastavak antikoagulantne terapije nakon tri mjeseca .
3, 4
Doziranje direktnih antikoagulanasa je prikazano u tabeli 2. Trudnoća i puerperijum su dokazani faktori rizika za
Prilikom propisavanja antikoagulantne terapije treba in- nastanak VTE. U toku cijele trudnoće rizik za VTE je pove-
dvidualno procijeniti rizik od krvarenja. Pri doziranju treba ćan, najviše tokom postpartalnog perioda 32-34 . Niskomole-
uzeti u obzir bubrežnu funkciju, prisustvo oštećenja jetre, kularni heparin je tretman izbora za prevenciju i liječenje
uzrast bolesnika, komorbiditete i konkomitantnu terapiju. PE kod trudnica 3, 4, 35 . Nefrakcionisani heparin (UHF) je bez-
Tabela 2. Doziranje direktnih antikoagulanasa u liječenju PE

Klirens kreatinina LIJEK
FAZA TERAPIJE
(mL/min) DABIGATRAN RIVAROKSABAN APIKSABAN EDOKSABAN
≥ 50 2 puta 15 mg 21, dan 2 puta 10 mg, 7 dana
30-49 2 puta 15 mg, 21 dan 2 puta 10 mg, 7 dana
INICIJALNA FAZA X X
15-29 2 puta 15 mg, 21 dan 2 puta 10 mg, 7 dana
< 15 Ne preporučuje se Ne preporučuje se
≥ 50 2 puta 150 mg 1 put 20 mg 2 puta 5 mg 1 put 60 mg
30-49 2 puta 150 mg 1 put 20 mg 2 puta 5 mg 1 put 30 mg
FAZA LIJEČENJA
15-29 1 put 20 mg 2 puta 5 mg (*oprezno) 1 put 30 mg
KI
< 15 Ne preporučuje se Ne preporučuje se Ne preporučuje se
2 puta 10 mg
REDUKCIJA DOZE Uzrast > 80 god, 1 put 30 mg
TT ≤ 60 kg
gastritis, ezofagitis, GERB
≥ 50 2 puta 2,5 mg
30-49 Nema podataka o sma- 2 puta 2,5 mg Nema podataka o sma-
PRODUŽENA FAZA LIJEČENJA njenju doze, nastaviti u njenju doze, nastaviti u
15-29 istoj dozi 2 puta 2,5 mg istoj dozi
< 15 Ne preporučuje se Ne preporučuje se
bjedan u trudnoći, ali LMWH je bezbjedniji i ima predvidljivi-
5, 7
Liječenje i prevencija plućne ja farmakokinetička svojstva . VKA prolaze kroz placentu, a
embolije posebnih populacija povezani su sa dobro definisanom embriopatijom tokom pr-
vog trimestra. Primjena VKA u trećem trimestru može dove-
Niskomolekularni heparin je „zlatni standard“ za liječe- sti do fetalnog i neonatalnog krvarenja, kao i abrupcije pla-
nje tromboembolijske bolesti kod pacijenata sa aktivnom cente. Varfarin može biti povezan sa anomalijama centra-
malignom bolešću. Važeće preporuke Evropskog kardiološ- lnog nervnog sistema fetusa . DOAC su kontraindikovani
3, 5
kog društva za liječenje i prevenciju PE iz 2019. godine daju u trudnoći i periodu laktacije 3, 36 . VKA nisu kontraindikovani
prednost niskomolekularnim heparinima (Low Molecular tokom perioda laktacije .
3-5
Weight Heparin, LMWH) u odnosu na VKA³. Umjesto LMWH u
prvoj liniji mogu se propisati edoksaban ili rivaroksaban kod
bolesnika koji nemaju tumor gastrointestinalnog trakta 29, 30 .
Apiksaban nije dio zvaničnih preporuka Evropskog kardio-
loškog i respiratornog društva za liječenje PE (2019), ali jeste
uvršten u preporuke za prevenciju i liječenje PE Američkog

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(5):61-65. 63