Page 43 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

ZAPALJENSKE BOLESTI CRIJEVA I DIJETA

- IMA LI MJESTA ZA PROBIOTIKE?

INFLAMMATORY BOWEL DISEASE AND DIET

- IS THERE A PLACE FOR PROBIOTICS?

Dafina Nikolova 1, 2 Uvod

1 Medicinski fakultet Univerziteta Sv. Ćirila i Metodija, Skoplje,
Sjeverna Makedonija Inflamatorna bolest crijeva (IBD) je hronična, relapsi-
2 Univerzitetska klinika za gastroenterohepatologiju, Skoplje, rajuća zapaljenjska bolest gastrointestinalnog trakta (GIT)
Sjeverna Makedonija sa nejasnom etiologijom. Na osnovu kliničkih, radioloških,
endoskopskih i histoloških karakteristika, razlikuju se dvi-

Korespondencija sa autorom: je glavne forme IBD: Kronova bolest (CD) i ulcerozni kolitis
(UC) . Kronova bolest može da zahvati bilo koji dio gastro-
1, 2
Н.сор. д-р. Дафина Николова intestinalnog trakta, ali je najčešće zahvaćen terminalni ile-
Медицински факултет, Универзитет Св. Кирил и Методиј, um sa rektumom i perianalnom regijom. Kod CD lezije GIT-a
3
Мајка Тереза 17, Скопје, Северна Македонија su diskontinuirane, a inflamacija se proteže transmuralno .
Za razliku od CD, kod UC zapaljenje je ograničeno samo na
dafina.janevska@gmail.com
debelo crijevo, lezije su kontinuirane i mogu zahvatiti cije-
lo debelo crijevo ili njegov dio. Inflamacija je lokalizovana
samo na sluznicu i submukozu .
3
Sažetak IBD se najčešće javlja u uzrastu od 15-35 godina; 25-30%
pacijenata sa dijagnostikovanom CD su mlađi od 20 godina,
Inflamatorna bolest crijeva (Inflammatory Bowel a 20% pacijenata ima dijagnozu UC . Simptomi su slični kod
4
Disease, IBD) je hronična, relapsirajuća, inflamatorna ove dvije bolesti i variraju od blagih do teških, a mogu biti i
bolest gastrointestinalnog trakta nejasne etiologije. životno ugrožavajući .
3, 5
Na osnovu kliničkih, radioloških, endoskopskih i
histoloških karakteristika, razlikuju se dva glavna oblika Pacijenti sa CD imaju povećanu produkciju IL-12/IL-23
IBD: Kronova bolest (Crohn’s Disease, CD) i ulcerozni i IFN-γ/IL-17 i žale se na abdominalni bol, dijareju i rektal-
no krvarenje, a prisutni su i sistemski simptomi, kao što su
kolitis (Ulcerative Colitis, UC). Liječenje pacijenata gubitak tjelesne težine, groznica i zamor. Često mogu imati
sa inflamatornom bolešću crijeva se drastično jednu ili više fistula. Pacijenti sa UC imaju povišen nivo IL-13
promijenilo u posljednjoj deceniji uvođenjem novih i slične simptome, kao u Kronovoj bolesti, iako se razvoj fi-
ciljanih bioloških terapija koje dopunjuju standardnu stula kod njih ne javlja . Nekoliko faktora je prepoznato u
6, 7
konvencionalnu terapiju. Uprkos pozitivnom odgovoru patogenezi ove bolesti, uključujući genetsku predisponira-
na biološku terapiju, i dalje postoje nedostaci u ovoj nost, faktore životne sredine, imunološke faktore, infektiv-
1
vrsti liječenja. Ishrana igra važnu ulogu u liječenju ne agense, ishranu i mikrobiom .
inflamatornih bolesti crijeva. Da bi se poboljšali Po pitanju patogeneze, smatra se da disregulacija imu-
nutritivni nedostaci i kvalitet života pacijenata, nološkog sistema dovodi do prekomjernog imunološkog
neophodne su kvalitativne i kvantitativne promjene odgovora normalne mikroflore; promijenjena crijevna mi-
u ishrani. Kod pacijenata sa inflamatornom bolešću kroflora i/ili narušena funkcija epitelne barijere dovodi do
crijeva evidentira se smanjenje biodiverziteta, patološke reakcije normalnog mukoznog imunološkog si-
2
smanjenje stabilnosti i ekspanzija neke bakterijske stema . Brojne studije su pokazale da kombinacija faktora
vrste. Kliničke studije o primjeni probiotika kod životne sredine i neodgovarajući imunološki odgovor ga-
strointestinalnog trakta kod genetski predisponirane osobe
različitih bolesti imaju različite rezultate. Međutim, igra ulogu u patogenezi IBD 5, 8-19 .
očigledno je da su probiotici pokazali efikasnost u
prevenciji i liječenju različitih zdravstvenih stanja, U prošlosti, IBD je bio registrovan kao uobičajeni zdrav-
posebno onih koji utiču na gastrointestinalni trakt. stveni problem u razvijenim industrijskim zemljama kao što
su zemlje sjeverne Evrope i Sjeverne Amerike. Međutim,
Ključne riječi: inflamatorna crijevna bolest, ishrana, posljednjih godina postoje dokazi o povećanju incidencije
Kronova bolest, ulcerozni kolitis, probiotici IBD u djelovima svijeta koji su imale nisku incidenciju, kao

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(5):41-46. 41