Page 9 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Suština hroničnog artritisa je stalni zapaljenjski proces Materijal i metode
koji zahvata sinovijalnu membranu-sinovitis, koji se klinič-
ki manifestuje bolom i otokom zgloba, povećanjem toplote Ovaj rad predstavlja opservacionu, analitičku studiju pre-
iznad zgloba, ograničenjem pokreta, a vremenom dovodi i sjeka koja je obuhvatila 30 pacijenata oboljelih od reumato-
do oštećenja svih struktura zgloba, hrskavice, kosti ispod idnog artritisa. Istraživanje je sprovedeno u Institutu za reu-
hrskavice, tetiva i tetivnih ovojnica. Na kraju može dovesti matologiju u Beogradu i predstavlja dio završnog rada uže
do kontrakture zgloba i atrofije obližnjih mišića, što rezul- specijalizacije iz medicine bola.
tira razvojem trajnih deformiteta . Ovakve deformacije na U istraživanje je uključeno 30 pacijenata, koji, na osnovu
1
zglobovima neizostavno dovode do smanjenja funkcionalne važećih kriterijuma za klasifikaciju i dijagnozu RA, (American
i radne sposobnosti, kao i do invaliditeta . College Of Rheumatology/European League Against Rheuma-
4
Bol je jedan od vodećih simptoma u reumatoidnom ar- tism) ACR/EULAR iz 2010. godine, imaju dijagnostikovan re-
tritisu. Po karakteristikama se može svrstati u zapaljenjski, umatoidni artritis i od njega boluju dvije i više godina. Svi
nociceptivni, hronični nekancerski bol. U početnoj fazi RA, ispitanici su bili stariji od 18 godina.
bol je najčešće uzrokovan aktivnim sinovitisom, a njegovoj Prije uključivanja u studiju, ispitanici su detaljno informi-
pojavi doprinose i mišićna slabost (zbog inaktiviteta), mišić- sani o cilju i načinu izvođenja istraživanja, nakon čega su, u
na atrofija, razvoj sekundarne osteoartroze i drugi činioci. U vidu potpisanog pristanka o učešću u studiji, dali svoju sa-
početku bolesti, javlja se pri pokretu ili pritisku na određe- glasnost.
ni zglob, ali tokom vremena njegov intenzitet se pojačava i
trajanje produžava na veći dio dana, bez obzira na provo- Podaci su prikupljani intervjuisanjem ispitanika, klinič-
kativne faktore. Vremenom postaje izraženiji pri mirovanju, kim pregledom, raspoloživom medicinskom dokumentaci-
prisutan tokom noći i budi iz sna, dok se pokretanjem sma- jom i specifičnim upitnicima koji se primjenjuju kod reuma-
njuje. Prema karakteristikama, bol u RA je podmukao, tup, toidnog artritisa.
sveprisutan.
Prilikom intervjuisanja ispitanika koje je obavljao ljekar,
Funkcionalna sposobnost pacijenata sa RA je značajno uzimani su demografski i anamnestički podaci. U okviru de-
kompromitovana, što je povezano sa progresijom bolesti, mografskih podataka, zabilježeni su pol, starost u godinama,
hroničnim zapaljenjem, bolom i oštećenjem zglobova, čime zanimanje i nivo obrazovanja. Zanimanje je podijeljeno u tri
je narušen kvalitet života oboljelih. Zbog toga je od velike kategorije: lakši poslovi (sjedeći, kancelarijski posao, bez ve-
važnosti procjena funkcionalne sposobnosti koja se vrši po- ćeg fizičkog opterećenja), teži poslovi (fizički posao i rad u
moću različitih upitnika, kao što je HAQ - indeks nesposobno- težim klimatskim uslovima) i penzija. Nivo obrazovanja se
sti. odnosio na stepen stručnosti, koji je, takođe, podijeljen u tri
kategorije: niža stručna sprema (NSS), srednja stručna spre-
Liječenje reumatoidnog artritisa može biti farmakološko, ma (SSS) i treća kategorija, viša i visoka stručna sprema (VŠ
nefarmakološko i hirurško. Farmakološka terapija podrazu- i VSS). Od anamnestičkih podataka, bilježeni su podaci o du-
mijeva analgetike (prije svega paracetamol), nesteroidne žini trajanja bolesti u godinama (od momenta postavljanja
antiinflamatorne lijekove (Non-steroidal Anti-inflammatory dijagnoze do trenutka vršenja istraživanja) i distribuciji bola.
Drug, NSAID) koji umanjuju bol i inflamaciju, kortikosteroide
(Corticosteroids, CS) koji umanjuju bol, inflamaciju i ošteće- Klinički pregled je obuhvatao pregled 28 zglobova (i to:
nje zgloba, u sistemskoj ili lokalnoj primjeni. Treća grupa ramena, laktovi, radiokarpalni zglobovi, metakarpofalan-
lijekova su lijekovi koji modifikuju tok bolesti, DMARD (Di- gealni zglobovi (I-V), proksimalni interfalangealni zglobovi
sease-modifying antirheumatic drugs, DMARD), gdje spadaju (I-V) i koljena, obostrano) i odnosio se na prisustvo otoka i
sintetski (metotreksat, sulfasalazin, antimalarici i drugi) i bi- palpatorno-bolne osjetljivosti (slike 1 i 2). Pregled zglobova
ološki (TNF inhibitori, IL-6 inhibitori ili Anti CD 20 antitijelo) je rađen zbog određivanja trenutne aktivnosti bolesti, po-
medikamenti. Najčešće se u terapiji primjenjuje kombinaci- moću, izračunavanja Indeksa aktivnosti bolesti (CDAI) . To
8, 9
ja više lijekova . Nefarmakološka terapija podrazumijeva fi- je jedini indeks aktivnosti koji za izračunavanje ne traži pa-
5, 6
zio-rehabilitaciono liječenje, primjenu različitih agenasa fizi- rametre akutnog zapaljenja (CRP i SE). Jedan od važnih ele-
kalne terapije, sa analgetskim i antiinflamatornim dejstvom, menata, koji se bilježi, prilikom izračunavanja CDAI je otok
kineziterapiju i okupacionu terapiju. U odmaklom stadijumu zglobova (Swollen Joint Count, SJC), koji je u korelaciji sa na-
bolesti, ako se pojave specifični problemi i ako za to posto- predovanjem oštećenja zgloba, što implicira napredovanje
ji indikacija, može da se primjeni i hirurško liječenje u vidu funkcionalne nesposobnosti. U okviru CDAI određivali smo
sinovijektomije, koštano-zglobne fuzije ili zamjene zgloba . prisustvo bolne osjetljivosti zglobova (Tender Joint Count,
7
TJC). Procjenjivana je aktivnost bolesti od strane samog paci-
jenta (Patient Global Assessment, PGA) i od strane ljekara koji
Cilj obavlja pregled (Evaluator Global Assessment, EGA). Jedno-
stavnim sabiranjem broja otečenih (SJC) i broja bolnih (TJC)
Cilj našeg rada bio je ispitivanje korelacije između težine zglobova sa vrijednostima pacijentove i ljekarske procjene
bolesti, intenziteta bola i funkcionalne sposobnosti pacije- aktivnosti bolesti (PGA i EGA), dobijali smo vrijednost CDAI
nata sa reumatoidnim artritisom.

ORIGINALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):6-11. 7