Page 9 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

i primarno se eliminiše nepromijenjen putem bubrega. Pri- obrazovanja, mjesto stanovanja, serumska vrijednost krea-
mjenjen oralnim putem se pretežno izlučuje fecesom. Elimi- tinina, diureza za 24 sata, prisustvo značajnih hroničnih ko-
nacija vankomicina prati kinetiku prvog reda, što znači da se morbiditeta (izraženo kroz Čarlsonov indeks), vrsta i stepen
brzina eliminacije povećava sa porastom koncentracije lije- težine infekcije, antibiotici i drugi lijekovi koje su pacijenti
ka u plazmi. Vrijeme polueliminacije vankomicina se obično primali istovremeno sa vankomicinom, vrsta hemodijalize,
kreće od 4 do 6 sati kod pacijenata sa normalnom funkcijom vrsta dijalizatora, broj hemodijaliza nedjeljno, trajanje he-
bubrega, međutim, kod pacijenata sa oštećenom funkcijom modijalize nedjeljno, broj godina na hemodijalizi i doza odr-
bubrega, može biti značajno produženo . žavanja u ravnotežnom stanju.
5, 6
Poznato je da se farmakokinetika vankomicina zna- Nakon postizanja ravnotežnog stanja vankomicina, od
čajno mijenja kod pacijenata na hemodijalizi, što može da svakog pacijenta je uzet jedan uzorak krvi. Uzorak je uzet
rezultira smanjenom antimikrobnom efikasnošću ili pove- neposredno pred primjenu sljedeće doze intravenske infuzi-
ćanom toksičnošću. U par populacionih farmakokinetičkih je vankomicina, što znači da je mjerena minimalna koncen-
studija su opisani pojedini faktori koji mogu uticati na kli- tracija lijeka u ravnotežnom stanju (trough level). U danima
rens i volumen distribucije vankomicina kod pacijenata na kada je sprovođena hemodijaliza uzorak je uziman prije ta-
hemodijalizi. Na klirens vankomicina tokom hemodijalize kve procedure. Pacijentima je venepunkcijom uzimano oko
mogu uticati karakteristike dijalizne membrane, uključujući 5 mL krvi, a zatim je nakon završenog procesa koagulacije
površinu, permeabilnost i prijanjanje lijeka na membranu, odvojen serum, koji je korišćen za mjerenje, centrifugira-
vezivanje za proteine plazme, rezidualnu bubrežnu funkciju njem pri 3.000 obrtaja u minuti. Uzorci seruma su zamrznuti
i komorbiditete 7-10 . Kako nisu sve studije potvrdile uticaj ovih i čuvani na -20 C dok se ne izmjeri koncentracija vankomi-
o
faktora, a osim toga niz drugih potencijalno važnih faktora cina.
do danas nije istražen, sprovedena je ova populaciona far-
makokinetska studija sa ciljem da ispita uticaj većeg boja Koncentracije vankomicina u krvi mjerene su meto-
potencijalnih faktora koji mogu uticati na eliminaciju vanko- dom imunoeseja na aparatu ABBOTT ARCHITECT i 1000SR
micina kod pacijenata na hemodijalizi. u analitičkoj laboratoriji UKC KG. Analizator mjeri signal sa
obilježenih antitijela koja su vezana za vankomicin. Inten-
zitet ovog signala je direktno proporcionalan koncentraciji
Metod vankomicina u originalnom uzorku. Aparat zahtijeva proces
kalibracije koristeći poznate koncentracije vankomicina da
Ova studija je bila dizajnirana kao retrospektivna opser- bi se uspostavila standardna kriva za tačnu kvantifikaciju.
vaciona studija serije slučajeva. Istraživanjem su obuhvaće-
ni hospitalizovani pacijenti sa terminalnom hroničnom bu- Izrada populacionog farmakokinetičkog modela za kli-
brežnom slabošću koji su na intermitentnoj hemodijalizi u rens vankomicina obavljena je korišćenjem NONMEM sof-
Univerzitetskom kliničkom centru Kragujevac i kod kojih se tverskog paketa uz izbor ADVAN 1 TRANS 2 potprograma
11
razvila infekcija Gram-pozitivnim bakterijama. Svi pacijenti (verzija 7, nivo 5.1, dvostruka preciznost) , što podrazumi-
su bili liječeni vankomicinom koji je primjenjivan intraven- jeva primjenu modela sa jednim odjeljkom bez apsorpcije.
skim putem. Dijagnozu infekcije postavili su ljekari specija- Razvoj populacionog farmakokinetičkog modela za kli-
listi UKC KG na osnovu relevantnih kliničkih i laboratorijskih rens vankomicina se sastojao od tri faze. Prvi korak analize
parametara. Vankomicin je davan u dozama od 500 do 2.000 bio je dobijanje osnovnog strukturnog modela (bez ispiti-
mg na 24-96 sati. Studija je odobrena odlukom Etičkog od- vanja uticaja kovarijata) za klirens vankomicina korišćenjem
bora UKC KG.
odgovarajućeg potprograma iz PREDPP baze NONMEM. Na
Ispitivanje je obuhvatilo samo one pacijente na intermi- ovaj način se analizom unijetih podataka dobija tipična sred-
tentnoj hemodijalizi kod kojih je postignuto stabilno (ravno- nja vrijednost klirensa i volumena distribucije vankomicina
težno) stanje vankomicina, nakon primjene lijeka u kontinu- u ispitivanoj populaciji. U drugoj fazi dobijen je puni mo-
itetu, u trajanju od najmanje tri dana. Kriterijumi isključenja del pojedinačnim uključivanjem kovarijata (tjelesna težina
su bili: pacijenti sa terminalnom bubrežnom insuficijencijom pacijenta, starost, pol, ukupna dnevna doza vankomicina,
koji nisu bili dijalizirani, pacijenti koji su primali vankomicin indeks tjelesne mase, klirens kreatinina, broj hemodijaliza
manje od tri dana, trudnice i dojilje, pacijenti koji su dijalizi- nedjeljno, trajanje pojedinačnih hemodijaliza, prisustvo ko-
rani drugim metodama i pacijenti koji su odbili da učestvuju morbiditeta, primjena drugih antibiotika) u osnovni model.
u studiji. Uzorak je formiran po principu „zgodnog“ uzorka, Korišćene su i linearne i nelinearne metode ispitivanja uti-
pri čemu su obuhvaćeni svi pacijenti ispitivane populacije caja kovarijata na klirens vankomicina. Za procjenu značaj-
koji su u periodu ispitivanja ispunjavali kriterijume za uklju- nosti pojedinačnog uticaja kovarijata korišćena je vrijednost
čivanje, ali nisu ispunjavali kriterijume isključenja. minimalne objektivne funkcije (Minimum Objective Function,
MOF), koja predstavlja negativni dvostruki logaritam vjero-
Za svakog pacijenta uključenog u studiju prikupljeni vatnoće (2 log likelihood, 2 LL). Ako je uticaj kovarijata na
su sljedeći demografski i klinički podaci: tjelesna težina, osnovni model bio praćen smanjenjem MOF vrijednosti za
tjelesna visina, starost, pol, indeks tjelesne mase, stepen više od 3,84 (p < 0,05), smatralo se da je značajan . Nakon
12

ORIGINALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(10):6-12. 7