Page 44 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

cerebrovaskularne bolesti. Za sve veće vrijednosti pritiska od hormona, kortizola, insulina, grelina, adiponektina i leptina,
120/70 mmHg tokom noći, koristimo jedinstven naziv - noćna kao i sistema renin-angiotenzin-aldosteron (Renin-Angioten-
hipertenzija . Pored povećanja srednjih noćnih vrijednosti, sin-Aldosteron System, RAAS). Fluktuacije u nivoima navede-
8
uz normalne ili povišene srednje dnevne vrijednosti pritiska, nih hormona su u normalnim okolnostima odgovorne za
noćna hipertenzija uključuje i poremećaje cirkadijalnog ritma veće vrijednosti pritiska tokom dana i niže tokom noći .
13
odnosno non-dipping i reverzni dipping šablon (slika 1). Kako
ekstremni dipping šablon, po pravilu, ne uključuje povećanje Brojni su mehanizmi odgovorni za nefiziološke promjene
vrijednosti pritiska o njemu neće biti više riječi, a i uticaj ovog u visini arterijskog pritiska tokom noći, poput povećanja ak-
šablona na kardiovaskularni rizik nije sasvim rasvijetljen. Pa- tivnosti simpatičkog nervnog sistema, sistema renin-angio-
latini i sar. su pokazali da ovaj šablon nije dovodio do loših tenzin-aldosteron, retencije soli, poremećaja bubrežne funk-
ishoda kod mlađih od 70 godina, ali je bio povezan sa četvo- cije, apneje u snu i drugih poremećaja spavanja, gojaznosti,
13
rostrukim povećanjem rizika od kardiovaskularnih događaja starosti, stresa i dijabetes melitusa . Svi navedeni mehaniz-
kod starijih od 80 godina . mi su odgovorni za povećanje pritiska tokom dana.
9
Slika 1. Noćna hipertenzija Disregulacija autonomnog nervnog sistema, sa smanje-
njem parasimpatičkog odgovora tokom noći, karakteristi-
čna je za non-dipping šablon. Sa druge strane, utvrđeno je
da postoji smanjena ekskrecija kateholamina tokom dana u
poređenju sa noćnim periodom, kao i veća senzitivnost alfa
1 receptora tokom noći kod pacijenata sa non-dipper šablo-
nom.
Apneju u snu (Obstructive sleep apneja, OSA) karakterišu
česte epizode parcijalnog ili kompletnog kolapsa gornjih di-
sajnih puteva tokom sna. Postoji povezanost apneje u snu
i AH, kardiovaskularnih bolesti i poremećaja metabolizma
glukoze. OSA predstavlja predisponirajući činilac za nasta-
nak AH, a sa druge strane postoji veća incidenca OSA kod
hipertenzivnih pacijenata. AH kod pacijenata sa OSA je pre-
dominantno noćna sa non-dipping šablonom, sa skokovima
vrijednosti pritiska u periodima apneje ili hipopneje. U uslo-
vima apnejom indukovane intermitentne hipoksije i prekida
sna dolazi do prekomjerne simpatičke aktivnosti sa konseku-
tivnim skokovima arterijskog pritiska .
12
Napomena: (uključuje povećanje vrednosti AP ≥ 120/70 mmHg koje može biti izolovano Posebnu ulogu u nastanku noćne AH ima visok unos
i sa ili bez izostanka očekivanog noćnog pada vrijednosti pritiska)
soli, posebno kod so-senzitivnih osoba . On je odgovoran i
14
za izolovanu noćnu hipertenziju i za non-dipping šablon, što
Epidemiologija noćne hipertenzije se objašnjava dominantnom ekskrecijom ekscesa soli tokom
noći. Pokazano je da je noćna hipertenzija udružena sa ni-
Podaci o prevalenci noćne hipertenzije su neusaglašeni
zato što ona varira u zavisnosti od demografskih, kliničkih i skom dnevnom i visokom noćnom ekskrecijom natrijuma,
kao i da restrikcija unosa natrijuma dovodi do normalizacije
etničkih faktora. Doprinos razlikama daje i pomenuta razlika
u definisanju noćne hipertenzije. noćnog šablona vrijednosti pritiska kod so-senzitivnih paci-
jenata .
14
U PAMELA studiji noćna hipertenzija je nađena kod 30%
ispitanika, a u istraživanju Androulakisa, u koje su bili uklju- Svi oblici noćne hipertenzije mogu biti prva manifestacija
čeni pacijenti sa novootkrivenom arterijskom hipertenzijom, hipertenzije, najčešće kao posljedica prekomjerne simpatič-
ke aktivnosti, što je povezuje sa neželjenim kardiovaskular-
čak kod 50% pacijenata 10, 11 . Očekivano, prevalenca INH je
niža i kreće se od 6% kod zapadnih Evropljana, do 10,9 kod nim događajima (moždanim udarom, koronarnom bolešću,
srčanom insuficijencijom) ili oštećenjem drugih ciljnih orga-
žitelja Japana .
12
na (bubrežnom disfunkcijom ili kognitivnim poremećajima).
Ozbiljan problem je to što noćna hipertenzija dugo ostaje
neotkrivena . Ovo se posebno odnosi na izolovanu noćnu
15
Mehanizmi u nastanku nefizioloških hipertenziju. Sa druge strane, noćna hipertenzija može biti
promjena vrijednosti pritiska tokom noći karakteristika uznapredovalog stadijuma hipertenzije. U tim
Fiziološke cirkadijalne varijacije u visini krvnog pritiska su okolnostima porast noćnih vrijednosti se objašnjava činjeni-
uplivisane promjenama u aktivnosti autonomnog nervnog com da u ležećem položaju, povećanjem volumena cirkulišu-
sistema (simpatičkog i parasimpatičkog sistema), promjena- će tečnosti, dolazi do povećanog venskog priliva i povećanja
16
ma u nivou vazopresina, acetilholina, adrenokortikotropnih zidnog stresa lijeve komore .

42 DOI: 10.5937/Galmed2409041I