Page 50 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 3. Postoperativni period i putovanje avionom
Vrsta intervencije Razlozi Preporuka
Abdominalne operacije Relativni ileus; Pucanje hirurških šavova; Perforacija; Krvarenje 7-10 dana
Laparaskopske operacije CO 2 24 h
Kolonoskopija sa polipektomijom Zaostali gas Najmanje 24 h
Subokluzija crijeva Zarobljeni gas Nakon stabilizacije
Kolostoma Nadimanje Češća zamjena kesa
Operacije u grudnom košu Zaostali vazduh 3-4 nedjelje
Neurohirurške operacije Zarobljeni gas 7-14 dana

ljekara. Putnici sa kontrolisanom epilepsijom i na redov- su kontraindikacije za letenje avionom i izvode se tek nakon
noj terapiji, nisu pod povećanim rizikom od napada tokom stabilizacije stanja, odnosno dozvole od strane ORL ljekara .
22
leta avionom. Međutim, za pacijente sa nekontrolisanim,
čestim napadima se mora napraviti individualna procjena, Preveniranje nastanka ovih neprijatnosti je izjednačava-
jer stres, umor, neredovni obroci, hipobarična hipoksija i jet nje pritiska sa obje strane bubne opne, što se postiže različi-
lag, mogu doprinijeti nastanku napada. Posada aviona je tim manevrima: čestim gutanjem vazduha, žvakanjem žva-
obučena za reagovanje i pomoć putniku tokom epi-napada. kaće gume sa otvorenim ustima ili Valsalvinim manevrom
Osobe sa psihijatrijskim poremećajima, čije je ponašanje (stezanjem nozdrva i generisanjem pritiska na zatvorena
nepredvidivo i agresivno, ne bi trebalo da putuju avionom. usta i glotis, svakih 30 sekundi) dok se ne izjednači pritisak.
Psihijatrijski pacijenti koji su stabilizovani lijekovima i imaju Kod male djece to se postiže tako što se drže budnim i u
obučenog pratioca, mogu biti sposobni za let . tom periodu se uspravno hrane na flašicu, daje im se cucla,
8
nešto jedu ili plaču, što sve pomaže u funkcionisanju Eusta-
hijeve tube .
23
Specifični poremećaji tokom leta avionom Oftalmološki problemi
Otorinolaringološki problemi
Oftalmološki problemi tokom leta avionom nisu česti,
Otorinolaringološki problemi nisu rijetki tokom leta avio- ali su vrijedni pomena. Kod nekih oboljenja očiju, kao što je
nom. Zbog brzih promjena pritiska u putničkoj kabini aviona, suvi keratokonjuktivitis (Keratoconjunctivitis sicca), tokom
svako zdravstveno stanje koje utiče na prohodnost Eustahi- leta avionom, zbog suvoće vazduha u putničkoj kabini, treba
jeve tube, nosnih hodnika ili sinusnih ušća, može dovesti do dodatno koristiti vještačke suze. Putnici koji imaju kontak-
komplikacija tokom leta. Kada se naglo poveća atmosferski tna sočiva se često žale da im smeta suv vazduh u putničkoj
pritisak, posebno prilikom spuštanja aviona, to uzrokuje po- kabini i da ih sočiva grebu. Nakon oftalmoloških operacija
rast pritiska u spoljašnjem ušnom kanalu, dok se zapremina koje zahtijevaju ubrizgavanje gasa za privremeno povećanje
gasa u prostoru srednjeg uva smanjuje, stvarajući vakuum - intraokularnog pritiska treba sačekati sa putovanjem avio-
negativni pritisak, što dovodi do osjećaja diskomfora, zapu- nom 2-6 nedjelja, u zavisnosti od toga koji gas je korišćen.
šenosti ušiju, bolova, neprijatnog osjećaja pritiska, zujanja Putnik koji je imao operaciju očiju, a sklon je kinetozama
u ušima, vrtoglavice, glavobolje, a u težim slučajevima i do tokom putovanja, treba da izbjegava let avionom do pot-
rupture bubne opne i krvarenja. Da bi se uvo prilagodilo na- punog oporavka, jer emetičko naprezanje može dovesti do
glim promjenama barometarskog pritiska, posebno tokom pucanja šavova na rani i krvarenja. Pacijenti sa glaukomom
slijetanja, ali i uzlijetanja aviona, potrebno je da postoji pot- mogu bezbjedno da putuju sve dok uzimaju lijekove prema
24
puno slobodna komunikacija između spoljašnjeg i srednjeg uputstvima .
uva i Eustahijeve tube. Neuspjeh da se uravnoteži pritisak Barotrauma zuba
u srednjem uvu (barotitis media) ili paranazalnim sinusima
(barosinusitis) obično se javlja prilikom spuštanja aviona i Barotrauma zuba je takođe jedan od problema koji mogu
može biti uzrokovan raznim stanjima, uključujući infekcije nastati tokom putovanja avionom. Barodontalgija je vrsta
srednjeg uva, izlive, akutni ili hronični sinusitis, ili alergije zubobolje izazvana izlaganjem promjenljivom barometar-
ili infekcije koje stvaraju nazalno začepljenje. Nedavne hi- skom pritisku. Nastaje kod osoba sa karioznim promjenama
rurške procedure u predjelu struktura unutrašnjeg ili sred- zuba, loše izrađenim, oštećenim i dotrajalim zubnim ispuni-
njeg uva mogu biti pod uticajem promjena pritiska i pred- ma, povredama desni, nakon nedavnog vađenja zuba, kod
stavljaju kontraindikaciju za let. Akutna stanja kao što su postojanja cista. Uglavnom se javlja na gornjim kutnjacima,
infekcije srednjeg uva, izlivi, kao i nedavne operacije na uvu koji su u bliskoj vezi sa šupljinom gornjoviličnog sinusa.
(timpanoplastika, mastoidektomija, stapedektomija, endo- Zbog nesrazmjernog odnosa između oštećenja zuba i pro-
limfatički šant, labirintektomija, uklanjanje akustičnog ne- mjera otvora kroz koji ova šupljina komunicira, usporena je
uroma, presjek nerava preko srednje lobanjske jame i dr.) eliminacija gasa iz ove šupljine u usta, pri nagloj promjeni
barometarskog pritiska. Kako ove šupljine komuniciraju sa

48 DOI: 10.5937/Galmed2308044P