Page 13 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

pa bi ove uticaje trebalo dalje istražiti. U našoj studiji ni- Incidenca teških postpunkcionih glavobolja poslije SA je
vo obrazovanja i socio-ekonomski status se nisu izdvojili kao danas smanjena zbog upotrebe specijalnih igala . Ali, gla-
24
statistički značajni prediktori izbora tehnike anestezije 18, 19 . vobolja takođe može biti indirektan znak variranja krvnog
pritiska i drugih hemodinamskih poremećaja, pa je od zna-
Primjena opšte anestezije za carski rez može biti done- čaja monitoring hemodinamskih parametara poslije spina-
kle opravdana kada je u pitanju hitan carski rez, mada se u lne anestezije, ne samo u opstetriciji, već i drugim granama
svijetu i hitni carski rezovi u velikoj mjeri izvode u spinalnoj hirurgije 27, 28 . U našoj studiji, glavobolja je zabilježena kod
anesteziji. Tako na primjer, u Njemačkoj se preko 40% hitnih 10,8% pacijentkinja sa RA, za razliku od 0,7% kod OETA gru-
carskih rezova izvodi u spinalnoj anesteziji . U studiji Gori- pe (gdje nije ni očekivana), što je bilo statistički značajno.
20
ja i saradnika, sprovedenoj u Italiji, pokazano je da su dvije
trećine hitnih carskih rezova izvedene u spinalnoj anesteziji . Postoperativna mučnina i povraćanje u našoj studiji bili su
21
Epiduralna anestezija se gotovo nikada ne izvodi za hitne hi- češći u grupi OETA – 34,2% koje je imalo mučninu, a 29,9% ispi-
rurške intervencije, imajući u vidu da je potrebno dvadesetak tanica je povraćalo, dok je u grupama koje su primile RA samo
minuta da počne da djeluje, dok je vrijeme nastanka spinalne jedna imala mučninu i nijedna nije povraćala, što je visoko
anestezije kraće, a najbrže nastupa opšta anestezija 20, 22 . U statistički značajna razlika. Ovakvi rezultati su u skladu sa na-
našoj studiji, od ukupnog broja opštih anestezija, kod 19,7% šim očekivanjima, imajući u vidu da se tokom opšte anestezije
porodilja je bio u pitanju hitan carski rez, a od ukupnog broja primjenjuju opioidi IV (najčešće fentanil) koji su najpotentniji
spinalnih anestezija, kod 22,9% se radilo o hitnom carskom emetogeni agensi. Takođe i volatilni anestetici i drugi medika-
rezu, a ni jedan hitan carski rez nije izveden u epiduralnoj menti koji se koriste tokom OETA imaju emetogeni potencijal.
anesteziji. Praktično, skoro svi anestetički agensi (osim mišićnih relaksa-
nata, propofola i midazolama) imaju značajan emetogeni po-
Analiza hemodinamskih promjena u odgovarajućim vre- tencijal, što nije slučaj sa lokalnim anesteticima 29, 30 . Prosječna
menskim intervalima poslije carskog reza u našoj studiji po- učestalost PONV poslije RA je oko 4%, a poslije OETA oko 30%,
kazala je veću hemodinamsku stabilnost pacijentkinja koje s tim što je kod nekih rizičnih grupa ta učestalost i mnogo veća.
su primale RA, što je bilo statistički značajno u odnosu na U skladu sa tim su i nove preporuke da svi pacijenti koji se pod-
grupu koja je primala OETA. Studija Sunga i saradnika, ta- vrgavaju opštoj anesteziji dobiju profilaksu PONV .
31
kođe je pokazala da je postoperativni sistolni krvni pritisak,
kao i srčana frekvenca, bio značajno viši kod pacijentkinja Poslije svake hirurške intervencije, pa tako i poslije car-
koje su primale opštu anesteziju . Naša prethodna studi- skog reza, može biti prisutan akutni postoperativni bol. Inten-
16
ja je takođe pokazala prednost regionalne anestezije nad zitet bola zavisi od vrste hirurške intervencije, dužine trajanja
opštom u pogledu manjeg kolebanja vitalnih parametara, operacije, spretnosti hirurga, tehnike anestezije, komorbidi-
poput krvnog pritiska i srčane frekvence . teta, primijenjenih medikamenata u perioperativnom perio-
23
du i brojnih drugih faktora. Međutim, imajući u vidu da je to
Primjena regionalne anestezije, međutim, može biti kon- subjektivni doživljaj, takođe zavisi i od psihofizičkih karak-
traindikovana kada porodilja ima komplikacije krvarenja, ili teristika svakog pojedinog pacijenta, uzrasta, obrazovanja,
poremećaje koagulacije, ili značajnu hipotenziju, jer primje- kulturoloških i socio-ekonomskih faktora . Akutni bol poslije
32
na RA može dodatno pogoršati ova stanja . Centralna spro- carskog reza dovodi do brojnih neželjenih posljedica - odlo-
24
vodna anestezija, a posebno spinalna anestezija može iza- ženog oporavka pacijentkinja, odloženog uspostavljanja lak-
zvati značajnu hipotenziju zbog blokade simpatičkih nervnih tacije, dužeg boravka u bolnici . Takođe je povezan i sa ve-
8
vlakana, što rezultira depresijom miokarda i smanjenjem ćim rizikom od razvoja hroničnog bola, ako perzistira i nije
vaskularnog tonusa. Trudnice pokazuju posebnu sklonost adekvatno liječen. Veći intenzitet bola, kao i njegova neade-
ka hipotenziji zbog veće osjetljivosti na lokalne anestetike kvatna procjena, prevencija i liječenje, mogu povećati rizik za
tokom trudnoće. Uspješna prevencija i kupiranje hipotenzije nastanak postporođajne depresije 33, 34 .
mogu se sprovesti administriranjem kristaloidnih rastvora .
25
U našoj studiji nismo zabilježili srednji pad sistolnog krvnog U našoj studiji statistički značajno veći intenzitet posto-
pritiska ispod 100 mmHg u vremenskim okvirima od 2 h, perativnog bola zabilježen je kod pacijentkinja koje su pri-
12 h i 24 h nakon carskog reza. male opštu anesteziju, što je u skladu i sa našim ranijim stu-
dijama, kao i sa istraživanjima drugih autora 19, 35, 36 . Zanimlji-
Praćenje zasićenosti hemoglobina kiseonikom je važno vo je da se intenzitet bola značajno smanjio poslije 8 h kod
u peripartalnom periodu, jer daje uvid u nivo oksigenacije i žena koje su primale OETA u odnosu na SA grupu, što je vje-
majke i fetusa. U našem istraživanju, nijednoj od ispitanica rovatno posljedica relativno kratkog efekta anestetika koji se
nije bila potrebna kiseonička potpora, što je u skladu sa studi- koriste za spinalnu anesteziju u poređenju sa analgeticima
jom Petropoulosa i saradnika , objavljenom prije 20 godina, koji se koriste u OETA. Ali, poslije 48 h najznačajnije smanje-
26
ali i našim nedavnim istraživanjem, objavljenim 2022. godi- nje jačine bola zabilježeno je u SA grupi. Potrebe za postope-
ne . Dobra saturacija hemoglobina kiseonikom ukazuje na rativnom analgezijom bile su veće kod pacijentkinja koje su
23
dobru perfuziju tkiva, a samim tim će biti i bolje zarastanje primale OETA, što je i logično, jer je i intenzitet bola bio veći,
rane od reza i brži oporavak porodilja i lakše zbrinjavanje što je takođe u skladu sa rezultatima drugih autora 19, 20, 37 .
novorođenčeta.

ORIGINALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(8):7-13. 11